T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
103 gelmiĢtir (SoydaĢ, 2010:55). Erkenekli‟ye (2011:2) göre Hofstede, son otuz yılda bilimsel atıf sayısı bakımından en önemli 10 yazar arasında yer almıĢtır. Hofstede, alan çalıĢmasını farklı coğrafyalarda faaliyet gösteren çok uluslu bir Ģirkette (IBM) yürütmüĢtür. IBM‟in ortak bir iĢ değerlendirme sisteminin oluĢturulması amacıyla baĢlatılan araĢtırma, 70 ülkede, yüz binden fazla denek üzerinde uygulanmıĢtır (Soares, Farhangmehr ve Shoham, 2007:280; Erkenekli, 2011:2) . AraĢtırma sonucunda, iĢle ilgili değer ve tutum farklılığının, meslek, yaĢ ve cinsiyetten değil ulusal kültür farklılıklarından kaynaklandığı tespit edilmiĢtir (Erkenekli, 2011:2) . Hofstede ve arkadaĢlarına göre kültürün önemli bir bölümü, öğrenme ve uyum sağlama açısından en uygun dönem olarak görülen çocukluk çağında ve aile ortamında kazanılmaktadır (Hofstede, Hofstede ve Minkov,2010:5). Hofstede ve arkadaĢları kültür kavramını , “zihinsel yazılım -mental software “ adını verdiği bir yazılım yaklaĢımıyla tanımlamıĢtır (ġekil -7). Onlara göre belirli dü Ģ ünme, hissetme ve eylem modelleri, bilgisayar programlamaya benzer Ģekilde insan zihnine yazılım Ģeklinde iĢlen mektedir. Zihni yazılım, ailede baĢla makta , okul, iĢyeri ve evlilik gibi sosyal kurumlar da devam etmektedir. ġekil -7 : Hofstede‟nin Zihni Yazılım Boyutları (Hofstede ve diğerleri, 2010:6) Hofstede ve arkadaĢları na (2010) göre bütün insanlar, insan doğası olarak adlandırılan ve bilgisayarların iĢletim sistemine benzetilen ortak niteliklere sahiptir. Ġnsan doğası insanın genlerinde yaĢ amakta; korkmak, sinirlenmek, âĢık olmak, sevinmek, ĢakalaĢmak, üzüntü duymak ve utanmak KiĢilik Kültür Ġnsan Doğası Bireye özel Grup veya kategoriye özel Evrensel Kalıtımsal ve öğrenilir Öğrenilir Kalıtımsal 104 g ibi ortak duygulardan oluĢan fiziksel ve temel psikolojik fonksiyonları tanımlamaktadır. Tüm bu duyguları n ifade biçimi, kültürler tarafından Ģekillendirilmektedir (Hofstede ve diğerleri, 2010:6 -7). Diğer tara f tan kiĢilik, diğer insanlarla paylaĢılmasına gerek duyulmayan bireyin kendine özgü duygu, tutum ve davranıĢlardır. Bireyin kiĢiliği , katılımsal olarak sahip olduğu nitelikleri ile sonradan edindiği niteliklere dayalı olarak geliĢmektedir (Hofstede ve diğerleri, 2010:6 -7). Hofstede tarafından ortaya konulan kültürel boyutlar ilk baĢta ; “Güç Mesafesi, Birey cilik- Toplulukçuluk, Erillik- DiĢilik ve Belirsizlikten Kaçınma” baĢlıkları altında sınıflandırılmıĢtır . Daha sonra yapılan çalıĢmalar sonucunda kuram içerisinde, Zaman Yönelimi (Uzun- Kısa) ile HoĢgörü ve Baskı Boyutları yer almıĢtır (Ting-Toomey, 1999:66; Gaub, 2010:87; Erkenekli, 2011:6). (a) Güç Mesafesi Toplum u oluĢturan insanlar arasında eĢitsizlikler bulunmaktadır. Bazı insanlar daha büyük, bazıları daha güçlü , bazıları daha akıllı, bazıları ise daha zengindir. Bazı insanlar , toplumda daha fazla itibar görmekte iken bazıları daha iyi bir yaĢam sürmektedir. Belirtilen bu “d aha “ kavramı eĢitsizliği ortaya koymaktadır. Hofstede‟ye göre “insanlar eĢittir ancak bazıları diğerlerine göre daha fazla eĢittir“ (Hofstede ve diğerleri, 2010:54). Güç mesafesi, örgütlerde ve kurumlarda daha az güç sahibi olan üyelerin, eĢit olmayan güç dağılımını kabullenme düzeylerini ifade etmektedir. Gücün neden olduğu farklılıkların en az olduğu toplumlar, düĢük güç mesafeli kültürü; gücün benimsendiği ve kurumsallaĢtırıldığı toplumlar ise yüksek güç mesafeli kültürü tanımlamaktadır (Hofstede ve diğerleri, 2010:61). Hofstede‟ye göre güç mesafesi, toplumun temel yapıtaĢını oluĢturan aile içinde er ken yaĢlarda öğrenilmektedir. Güç mesafesi, otorite ile ilgili olup b ir ülke içerisindeki bağımlı iliĢkiler hakkında değerlendirme yapılmasına imkân sağlamaktadır. Sığrı ve Top çu'ya (2012:127) göre güç mesafesi değiĢken bir yapıya sahiptir . 105 I. Güç Mesafesinin Yüksek Olduğu Kültürler Güç mesafesinin yüksek olduğu kültürlerde , üst ile ast arasında sınırlı bir iliĢki bulunmaktadır. Eğer güç mesafesi büyükse, astlar statü değiĢimini kolayca kabul etmektedir. Bu toplumlarda otoriter davranıĢların görülmesi kaçınılmazdır. Ayrıca b u tür kültürlerde özel Ģirketler, örgütler ve kamu kurumlarında merkezi yönetim biçimi görülmektedir (Hofstede ve diğerleri, 2010) . Aile içerisinde hiyerarĢi belirgindir, çocuklar büyüklerine karĢı saygılıdır ve aile içi kurallara uygun hareket etmektedir. Bu kültürlerde güç tek elde toplanmaktadır. Bununla birlikte yüksek güç mesafesine sahip kültürlerin temelini ; “haddini bilmek, yerini bilmek veya rütbe si ni bilmek” düĢünce si oluĢturmaktadır. Özellikle Arap ve Asya kültüründe, aile içerisindeki en son kararlar, otorite olan baba tarafından verilmektedir. Bu kültürlerde her makam ve statü için ayrı iletiĢim davranıĢları bulunmaktadır. Toplum içindeki saygınlığı yitirmek , bu tür kültürler için en büyük ceza olarak görülmektedir (Kartarı, 2013:63). Hofstede ve arkadaĢlarına (2010) göre bu kültürlerde özgür lük sınırlıdır ve insanlar birbirlerine bağımlıdırlar. Sosyal sınıflar arasında eĢitsizlik vardır, birbirlerini farklı kateg orilerde görürler. Gücü elinde bulunduranlar ayrıcalıklı ol arak görülmekte, güçsüzler ise kınanmaktadır . Sosyal bir sistemi değiĢtirmenin yolu , güç sahiplerini değiĢtirmektir. Güçlü ve güçsüzler arasında gizli bir çatıĢma bulunmaktadır (Hofstede ve diğerleri, 2010). II. Güç Mesafesinin DüĢük Olduğu Kültürler Güç mesafesinin düĢük olduğu kültürlerde , örgütsel yapıda merkezileĢme azdır, alt kademelere danıĢılmakta ve yetki devri yapılmaktadır. Toplum, aile ve kurum içi iliĢkilerde bireyler arasındaki hak ve yetkilerde çok büyük bir fark yoktur. Aile içerisinde kararlar ortak alınmaktadır. Eğitim alanında, eğiten ile eğitilen arasındaki fark yok denecek kadar azdır. Örgüt ve kurumlarda , ast ve üs t arasındaki iletiĢim daha yakındır, astlar fikirlerini rahatça ifade edebilmektedir. Bu tür kültürlerde b ireyler arasındaki eĢitsizlikler en az seviyededir. Güç merkezi değildir, Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|