T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali
Yüklə 8,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
194 14 Haziran 1838 tarihinde ise Ambvrosiy, Kulangu köyüne yaptığı ziyareti not etmiş, bu ziyarette Kreşenlerin hıristiyanlığa ne kadar yabancı olduklarını açıkça dile getirmiş ve korkudan toplandıklarını belirtmiştir. 693 Misyoner idaresinin teşkilinden itibaren misyonerler devletin genel kanunlara ilave olarak Sinod’un 19 Nisan 1829 tarihinde ilan ettiği misyonerlere özgü kararnameye de tabi olmak durumdadırlar. Bu talimatlar gereği keşişlerin görevi olan ihtidâcılara nasihat işi yeparhiya valisi tarafından misyonere tevdi edilebiliyor, misyoner de işi kendi yöntemlerine göre çözümlemeye çalışıyordu. Misyoner rahip ve devlet ilişkisine en iyi örnek Kreşen iken ihtidâ edip ve geri hıristiyan olmaya bir türlü ikna edilemeyen Grigoriy Federov vakasıdır. Rayski ekümeni misyoner Ambvrosiy’in 9 Mart 1836 tarihli piskopos Filaret’e sunduğu raporda; ‘Sviyajsk kazasının Çukrı- Alanova köyünden Kreşen Grigoriy Fedorov ve Şigayev köyünden Andrey Feodorov defalarca hıristiyanlığa yönlendirilseler de kabul etmediklerini, müslüman kalmak istediklerini, bu durumda 12 hane ve 39 kişinin olduğunu, tamamen Müslaman Tatarlar gibi yaşadıklarını, Rusça bilmediklerini” söylemektedir. Kendisine verilen emir gereği nasihat için Kulangaya gittiğini Şigayevli Andrey Feodorov ve Çukrı-Alanova’lı Grigoriy Feodorov’un arkadaşlarıyla beraber açık şekilde toplantıya gelmediğini söylemiştir. Kilise rahibi ve idareni de zorlamasına rağmen hıristiyanlığı reddeden, bu topluluğun manastıra yerleştirilerek, Rusça öğretilmesi ve hıristiyan yapılmasını önermiştir. Bu rapora, Konsistoriya 13 Nisan 1836 tarihinde piskopos imzasıyla yeni bir karar yazarak cevap vermiş, yine bu grubun nasihat ve eğitimle hıristiyanlığa 693 KDK, f. 4, dosya no. 3 ve 8,“ 220 yaprak 74’ü arka yüz “O uportsvı kreşenıh ı Tatarı Kulangiskogo prihoda v obraşenı i i tserkvı”, Naç. 12 Marta 1836 kon. 31 Dekabır 1858; Yine Ambvrosiy devamla şunları söylemiştir: “ 14 Haziran 1838 tarihinde Kulangı köyüne ulaştım yaklaşık 80 yenikreşen Tatar toplanmıştı, kilise keşişiyle beraber liturgiya ayinini yaptım. Onlardan çok azı ikonaların önüne mum koydu. Tanrıya çok ilgisizce dualar ettiler. Onun Rus dilinde okuduğu vaazı etkileyince bir çoğu pişman olup Muhammedilikten döndü ve hıristiyan olmak istediklerini söylediler”. Ayrıca Misyoner Ambvrosiy bu ziyaretini rapor haline getirirken şunları kayt etmiştir: Yeni Kreşen Tatarlar Slavyan dilinde yapılan ibâdetlerden hiç anlamıyorlar; Cuma günlerini bayram günleri sanıyorlar ve vaz geçmeyorlar, hayat tarzları Muhammediliğe uygundur, ruhen ve bedenen kopamıyorlar. Başlangıç yıllarda kiliseleri olmadığı için okuma bilmiyorlar dolayısıyla İncil’i ve kutsal metinlerimizi okuyamıyor dinîmizn ayinlerini bilmiyorlar ve kiliselere gitmedikleri için keşişlerin de bir faydası olmuyor. Ayrıca müslümanlardan farklı giyinmedikleri için kim oldukları anlaşılamıyor. Bu kiliseye bağlı Tatar ve Çuvaşların toplamı 979 kişidir, şu an kiliseye gelen 100 kişi var ilgili 22 diğerleri hiçbir şey bilmiyor. Keşiş ve yüksek rütbe sahibi M.N. dinî eğitimini tamamlayabilmiş bir keşiş ve etraftakiler içinde tek, çok iyi eğitimli ve insanlara karşı iyi herkesin dikkatini çekmeli ancak henüz dillerini bilmiyor” diye yazmıştır. Piskopos Vladimir (Ujinskiy) defterinde şöyle yazmıştır: “Bu kilise çevresi daha çok Kreşen Tatarlardan oluşuyor, onların hıristiyanlaşmasında hiçbir ümit yok, rahip onların dillerini bilmiyor, o nasıl büyüklerin dikkatine layık olacak? Derhal buralarda Tatarca bilen rahip varsa bana bildirin. Yazık ki bu keşişin elinde cahilliğin içinde kalmışlar.” Bunu üzerine Konsitorya karar alarak keşiş yerinden alıp Tatarca bilen bir keşiş atamıştır.” 195 kazandırılması istenmiştir. Zira Grigori Feodorov hariç diğerleri hıristiyanlığa sadık kalacaklarınıa söz vermişlerdir. Yine Kazan konsistoriyası Feodorov’un nasihatla yola gelmemesi üzerine 10 Agustos 1837 tarihli 115 numaralı kararla kabul eden Sviyajsk kazası Çukrı-Alanova köyünün Kreşenlerinin hıristiyanlığını onaylamış, Grigoriy Feodorov’un ise eğitilmesi, Kazan erkek manastırına 4 ay süreyle gönderilmesini kararlaştırmıştır. Daha sonra yaşadığı yerin değiştirilmesine kilisenin kontrolünün olacağı bir yere yerleştirilmesine karar vermiştir. 694 Feodorov davası İçişleri Bakanlığı’na 2 Ağustos 1837 tarihli 273 numaralı kararla gelmiş, İmparator emriyle de Kazan mahkemesinin kararı onaylanmış, hıristiyanlıktan vazgeçmeye devam eden Feodorov’un Sibirya’ya sürgünü onanmıştır. Grigoriy Feodorov 26 Ekim’de Kiziçeski monastırına misyoner Guriy’nin yanından Rayski misyoneri Ambvrosi’nin yanına gönderilmiştir. Ambvrosiy 7 Ocak 1838 tarihli Konsistoriyaya raporunda Grigoriy Fyodorov’un ne yaptıysa müslüman olmaktan geri dönmeyeceğini anladığını ve ümidinin olmadığını belirtmiştir. Kazan mahkemesinin verdiği yasal sürenin de dolması üzerine Feodorov Sibirya’ya sürgün edilmiştir. 695 Misyonerlerin başarısızlığı piskoposların raporlarında da, yer almaktadır. Nitekim 8 Aralık 1846 tarihinde Sinod, Kazan bölgesinde atanamış misyonerlerin ‘gereksizliğine hükmetmiş ve yerlerine yetenekli keşişlerin’ atanmasına istemiştir. 696 Yeni teşekkül misyoner teşkilatı bu tarihten sonra iki yıl bir faaliyetsizlik dönemi yaşamış, iki yıl sonra 1848 yılında yani Kazan misyoner teşkilatının kuruluşunun 18. yılında tekrar gündeme gelmiştir. 697 1848 yılı Kreşen Tatarlarının toplu ihtidâları Sinodluk makamına gelmiştir, bu kurumda Gizli Komite diye bilinen bir teşkilat Kreşen meselesine baksa da, bu kuruluş hakkında aydınlatıcı bilgi mevcut değildir. 698 694 KDK, f. 4, dosya no. 3, s. 1-6;“O uportsvı kreşenıh ı Tatarı Kulangiskogo prihoda vı obraşenı i i tserkvı”, Naçınaet 12 Marta 1836 konçivaet. 31 Dekabır 1858. 695 KDK, f. 4, dosya no. 8, s. 44. 696 14 Aralık 1849 Piskopos Grigoriy Sinod’a 1830’dan şu güne kadar misyonerlerin başarısız olduğunu rapor etmiştir. 697 KDK, f. 4, dosya no. 6 , “18 Yanvar 1847 “O brakahı Kreşenı Tatarı sı nekreşennımı” 698 KDK, f. 4, dosya no. 6 , “18 Yanvar 1847 “O brakahı Kreşenı Tatarı s nekreşennımı” Yüklə 8,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|