Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ORTADOĞU‟DA TÜRKMEN FAKĠHLER (ĠSLÂM HUKUKÇULARI) M. Abdülmecit KARAASLAN Özet
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 91 EL-ÂLÛSĠ, Sâlim,Zikrâ Mustafa Cevad, Müessesetü‟l-„Âmme li‟s-Sahâfe ve‟t- Tıbâa, Bağdad 1970. EL-ARNAÛD, Mahmûd, “Mustafa Cevad (1905-1969)”, DĠA, XXXI, Ġstanbul 2006, s. 289-290. EL-BÜKÂ‟, Muhammed Abdülmuttalib, Mustafa Cevad Hayâtühû ve Menziletühü‟l-
EL-BÜKÂ‟, Muhammed Abdülmuttalib, Mustafa Cevad ve Cühûdühü‟l-Lüğaviyye, Dârü‟Ģ-ġüûni‟s-Sekâfeti‟l-„Âmme, 2. bs., Bağdad 1987. EL-ENSÂRÎ, Mehdî Hammûdî,“Âharu Hadîsün ġeyyık ma‟a Allâmetü‟l-„Irâk el- Kebîr Mustafa Cevad”, el-Beyân, Sayı: 60, (ts) EL-HALÎLÎ,Ca‟fer,Hâkezâ „Araftühüm,C III, s. 73, Matbaatü Dârü‟l-Kütüb, (ty). EL-HULÛSÎ, Safâ,“Fî Zikrâ Mustafa Cevad”, KardaĢlık-el-Ehâ, Sene 9, Aded XI- XII, Bağdat 1970, 8-9. EL-HÜRMÜZÎ, Habîb, PAMUKÇU, Ekrem, „AĢâirü‟t-Türkmâniyye fi‟l-„Irâk, [Elektronik Sürüm], Kerkük 2004. EL-KERMELĠ, Anistas Mari, ”Mustafa Cevad”, Lüğatü‟l-„Arab, VI/9, Bağdat 1928, s. 646. EL-MATBAÎ, Hamîd,Mevsû‟atü a‟lâmi‟l-„Irâk fi‟l-karni‟l-„iĢrîn, Bağdad 1995, s. 202 EN-NECCÂR, Mustafa Abdülkadir, “ed-Doktor Mustafâ Cevâd”, el-Mü‟errihu‟l- „Arabî, Sayı: 56, Bağdad 1418/1998, s. 114-116. ET-TANÂHÎ, Mahmûd Muhammed,Medhal ilâ târîhi neĢri‟t-türâsi‟l-„Arabî, Kahire 1405/1984, S VI, 166, 280. EZ-ZĠRĠKLĠ, Hayreddin, el-A‟lâm, VII, Dârü‟l-Ġlm ve‟l-Melâyîn, 15. bs., Beyrut 2002, s. 230. ĞIYÂD,Abdüzzehra Hâmil Ġbrahim, ABDULLAH,Nâciye, el-Cühûdü‟l- „Ġlmiyye li‟l-„Allâme ed-Doktor Mustafa Cevad, KeĢĢâf Tafsîlî li-Âsârihi‟l-Mahtûta ve Matbûa, Beytü‟l-Hikme, Bağdad 2011. HULÛSĠ, Safâ, “Mustafa Cevad fî Ehâdîsihî ve Resâilihi”, Mustafa Cevad
ĠZZEDDÎN,Yusuf,ġü‟arâü‟l-„Irâk fi‟l-Karni‟l-„IĢrîn, C I, Matbaatü Es‟ad, Bağdad 1969, s. 161. MATLÛB, Ahmed,Hareketü‟t-ta‟rîb fi‟l-„Irâk, Bağdad 1403/1983, s. 168-177 MUHYĠDDĠN,Abdürrezzâk, “Na‟yü‟l-„Allâme ed-Doktor Mustafâ Cevâd”,
ÖZCAN, Azmi, “Bağdat; IV. Son Dönem” DĠA, IV, Ġstanbul 1991, s. 441-442. SLUGLETT, Marion Farouk, SLUGLETT, Peter, “Irak, 3. Son Dönem”, DĠA, XIX, Ġstanbul 1999, s. 95-99. 92
ġELEġ,Muhammed Cemil, EL-„ALÛCÎ, Abdulhamîd,Fi‟t-Türâsi‟l-„Arabî, C I, Bağdad 1975 (Sudire bi-münâsebeti‟z-Zikrâ es-Sâdise li-Vefâti‟d-Doktor Mustafa Cevad/ Doktor Mustafa Cevad‟ın vefatının 6. yıldönümü anısı münasebetiyle çıkarılmıĢtır.) ÇeĢitli dergilerde çıkmıĢ makaleleri Fi‟t-Türâsi‟l-„Arabî‟de bir araya getirilmiĢtir. TÜRKMEN, Zekeriyya, Musul Meselesi Askeri Yönden Çözüm ArayıĢları (1922- 1925), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003. ULVÂN, Nâfi Abdülcebbâr,Mustafa Cevad Hayâtühû-Âsârühû, Matbaatü Dâri‟t- Tezâmun, Bağdad, ts. ZÂHĠD, Mehdî, (2010), el-Allâme ed-Doktor Mustafa Cevad, [Belgesel]. ZEVALSĠZ, Halit, “Akkâd, Abbas Mahmûd”, DĠA, II, Ġstanbul 1989, s. 267- 269.
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 93
ORTADOĞU‟DA TÜRKMEN FAKĠHLER (ĠSLÂM HUKUKÇULARI) M. Abdülmecit KARAASLAN
Türkmenler, Müslüman olduktan sonra kendilerinden önce Müslüman olma Ģerefinden dolayı Farslara ve Araplara saygı, Kur‟an Dilinin Arapça olması ve müslüman topluma aidiyet hissi vb. sebeplerle çocuklarına Arapça ve Farsça isimler verdiler. Bu nedenlerle Türkmenler, Arap Kültürü ve Arapçadan önemli ölçüde etkilenmiĢlerdir. Diğer yandan özellikle Horasan ilim havzasında Türkmenlerin fazla olması, evlilik, komĢuluk, birlikte yaĢama, Türk talebe yetiĢtirme gibi bir takım sosyolojik sebeplerle de Arap fakihler; Türk ilim ve kültüründen zamanla etkilenmiĢ ve böylece TürkleĢmiĢlerdir. Fakat yetiĢtirdikleri Türkmen talebeleri Türkmenler arasında Ġslamın yayılıp özümsenmesine katkı sağladığı gibi Ġslam Dünyasında ölümsüz fıkhi eserleri miras bırakmıĢlardır. Türk ve Türkmen kelimeleri birbirinin yerine kullanılmakta olup aralarında belirgin bir fark yoktur. Dolayısıyla biz bu tebliğimizde bu kavramları birbirinin yerine kullandık. Bu verilerden hareketle; birçok Fars ve Arapın Türklerle bir arada yaĢaması, onlara hoca veya talebe olması, Türklerin Arap ve Fars ismi alması sebebiyle; artık yüzyıllar sonra bir fakihin Türk/Türkmen mi yoksa baĢka bir unsurdan mı olduğunun tespiti gerçekten zordur. Bu, ancak bir takım fakihler (Türk illerinde yaĢıyor da o Ģehrin meskûnu daha çok Türkse gibi) faraziyelerle tespit edilebilir. Dolayısıyla yüzyıllara göre fakihleri sıralayarak hem bugünkü devlet sınırlarına hem de tarihteki ġam-Horasan Ġlim Havzaları gibi ilim bölgelerine göre fakihleri ele aldık. Ġslam hukuk tarihinde önemine binaen ilk on fakihin ayrıntılı bilgisini, diğerlerinin ise sadece tam ismi, muhtemel kavmî mensubiyeti ve fıkıh eserlerini verdik.
Yrd. Doç. Dr, Bartın Üniversitesi, Ġslâmî Ġlimler Fakültesi Öğretim Üyesi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği Eğitimi Bölümü, akaraaslan@bartin.edu.tr Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|