«Tasdiqlayman» «Ijtimoiy fanlar» kafedrasi mudiri

Seminarmavzusi: Jamiyat taraqqiyotining falsafiy tahlili

1. Ijtimoiy-iqtisodiyformatsiya – bu

*A) jamiyatningmuayyantarixiytipi, ishlabchiqarishningmuayyanusuligaasoslanganvaijtimoiytaraqqiyotbosqichisifatidaamalqiladiganyaxlitijtimoiytizim

B) turlimamlakatlardaularrivojlanishiningmuayyanbosqichidaijtimoiyhayotgaxosbo`lganumumiyjihatlar

C) sifatjihatidananiq, yaxlitijtimoiytizimbo`lib, uningmuhimelementiodamlarninghayotfaoliyatijarayonidaularo`rtasidao`rnatiladiganmoddiy (iqtisodiy), ma`naviy (mafkuraviy) vaboshqaaloqalarvamunosabatlardir.

D) jamiyatrivojlanishiningmuayyanbosqichidir.

2. K.Marksjamiformatsiyalarningqandaytiplarinifarqlagan: 1) ibtidoiyjamoa, 2) quldorlik, 3) feodalizm, 4) kapitalizm, 5) imperalizm, 6) sotsializm, 7) kommunizm, 8) informatsionjamiyat?

A) 1, 2, 3, 4, 6, 7

*B) 1, 2, 3, 4, 7

C) 1, 2, 3, 4, 7, 8

D) 1, 2, 3, 5, 6, 7

3. Tarixfalsafasinitushunishganisbatantsivilizatsionyondashuvqachonvujudgakelgan?

A) XVII-XVIII asrlarda

B) XVIII - XIX asrlarda

*C) XIX-XX asrlarda

D) XX-XXI asrlarda

4. TSivilizatsionyondoshuvto`g`risidabayonqilinganfikrlarningqaysibirinoto`g`ri?

A) Uasosanko`psonlimadaniyatlarvatsivilizatsiyalarmavjudligi, ularninglokalligivaharxilligihaqidagig`oyaniilgarisurishibilantavsiflanadi.

B) Madaniy-tarixiytiplar, biologic organizmlarkabi, tashqimuhitvabir-biribilanuzluksizkurashjarayonidabo`ladivavujudgakelish,voyaga yetish, qarishvahalokbo`lishbosqichlaridano`tadi.

C) MazkuryondashuvasoschilariN.Danilevskiy, O.SHpengler. A.Toynbi (1822-1885) bo`lgan

*D) Mazkur yondashuv asoschilari G.Spenser, Ogyust Kont

5. Danilevskiytalqinidagitsivilizatsiyalarningto`rttaasosiniko`rsating: 1) tabiyiy, 2) madaniy. 3) siyosiy, 4) ijtimoiy-iqtisodiy. 5) ma`naviy, 6) diniy

*A) 2, 3, 4, 6

B) 1, 2, 3, 4, 6

C) 1, 2, 3, 4

D) 1, 2, 3, 4, 5, 6

6. Ijtimoiy-tarixiytaraqqiyoto`zmohiyatigako`ra -

A) ziddiyatsiz

*B) ziddiyatli

C) konkret

D) nomukammal

7. Gegel butun jahon tarixiy taraqqiyotida muayyan tarixiy xalqlar «ruhining» hukmronlik davrlari mavjudligi haqida fikr yuritib, uni qanday 4ta bosqichga ajratgan?

A) Misr, yunon, rim va german davrlari

B) Xitoy, yunon, rim va german davrlari

*C) sharq, yunon, rim va german davrlari

D) Bobil, yunon, rim va german davrlari

8. Tarixiy materializm asoschilari kim?

A) L.Feyerbax, Hegel

B) Veber, Montesk`yo

C) Hegel, K.Marks, F.Engel`s

*D) K.Marks, F.Engel`s

9. Tarix rivojiga davriy yondoshuv vakillari kimlar?

*A) SHpengler, Toynbi, P. Sorokin

B) Hegel, K.Marks, F.Engel`s

C) L.Feyerbax, Hegel

D) Veber, Montesk`yo

10. Ijtimoiy rivojlanishning ustivor omili, deb ishlabchiqarish usulini tan oluvchi va shu tamoyil asosida insoniyat tarixi rivojini birining o`rnini keyingisi egallaydigan ibtidoiy jamoa tuzumi,quldorlik, feodalizm, kapitalizm va kommunizmning o`rnatilishi bilan bog`laydigan yondoshuv – bu:

A) Postindustrial jamiyat kontseptsiyasi

*B) Formatsion yondoshuv

C) CHiziqli (yoki progressistik - taraqqiyotparvarlik) yondoshuv

D) Plyuralistik yondoshuv

11. Texnikani insoniyat tarixining asosiy omili, deb hisoblaydi va jamiyat tarixini birining o`rnini keyingisi egallaydigan 3 ta bosqichga bo`ladi. Bular: an`anaviy (sanoatlashgungacha), sanoatlashgan va postsanoatlashgan (informatsion) jamiyatlar. Bu

A) Plyuralistik yondoshuv

B) CHiziqli (yoki progressistik - taraqqiyotparvarlik) yondoshuv

*C) Postindustrial jamiyat kontseptsiyasi

D) Formatsion yondoshuv

12. Qaysi yondoshuv insoniyat tarixining birligini inkor etib, o`zaro bog`liq bo`lmagan

yoki kam bog`liq bo`lgan ko`plab o`zaro teng qadrli tarixiy tuzilmalar – tsivilizatsiyalarningmavjudligini tan oladi, shu asosda insoniyat tarixi rivojlanishining yagona taraqqiyotjarayoni ekanligini inkor etadi.

A) Postindustrial jamiyat kontseptsiyasi

B) CHiziqli (yoki progressistik - taraqqiyotparvarlik) yondoshuv

C) Formatsion yondoshuv

*D) Plyuralistik yondoshuv

13. «Tom ma`noda tarix yakuniga etdi: mafkuraviy evolyutsiya tugadi va boshqaruvning so`nggi shakli sifatida g`arb liberal-demokratiyasining universallashuvi boshlandi» - ushbu misralar qaysi asardan olingan va uning muallifi kim?

*A) «Tarixning intihosi» (Konets istorii), F.Fukuyama

B) «TSivilizatsiyalar to`qnashuvi» (Stolknovenie tsivilizatsiy) S.Xantington

C) «Katta shaxmat taxtasi. Amerika hukmronligi va uning geostrategik imperativlari» (Velikaya shaxmatnaya doska. Gospodstvo Ameriki i ego geostrategicheskie imperativы.), Z.Bjezinskiy

D) «Bir qutblilik. YAngicha dunyoviy tartibotning markazlashgan strukturasi va Rossiya» («Odnopolyarnost`. Kontsentricheskaya struktura novogo miravogo poryadka i Rossiya». L.Ayru Straus.

14. «TSivilizatsiya to`qnashuvi» modeli -

A) tsivilizatsion bag`rikenglikni mustahkamlaydi

*B) tsivilizatsion bag`rikenglikka rahna soladi

C) tsivilizatsion bag`rikenglikni inkor etadi

D) tsivilizatsion bag`rikenglikning yangi qirralarini yoritadi

15. Quyidagisavollarfalsafaningqaysisohasidao`rganiladi: «tarixiyrivojlanishningbiron-birmaqsadimavjudmi; jahontarixiqaysiyo`nalishdaharakatlanadi; tarixbiron-birmuayyanmazmungaegami»?

A) jamiyatfalsafasi

*B) tarixfalsafasi

C) falsafiyantropologiya

D) qadriyatlarfalsafasi

16. Tarixfalsafasiningasosiyvazifalaridanbiri –

A) Harbirinsonvakishilikhamjamiyatihayotiningburilishdavrlaridauningoldidahayotmazmuninimadadegansavolqo`yish

B) tarixninguzluksiztakrorlanibturadiganjarayonlarinitushuntirish

C) Tarixningmazmunvamohiyatinianglab yetish

*D) o`zgaruvchan va murakkab ijtimoiy dunyoda hayot mazmuniga doir mo`ljallarni topish, insoniyat mavjudligining har bir muayyan davrida uning oldida turgan ustuvor vazifalarni belgilash

17. Tarixninguzluksiztakrorlanibturadiganjarayonlarini «abadiyortgaqaytish» sifatidatushuntirganfaylasufkim?

*A) F.Nitsshe

B) IbnXaldun

C) Gegel`

D) AvreliyAvgustin

18. Uningfikricha, IsoMasihinsoniyatgaboqiyliksariyo`lko`rsatgan. Tarixningmazmuni – boqiylikkaeltuvchiyo`ldanborishda, insonhayotiningmazmuniesa – Xudogaxizmatqilish, gunohlardanforig`bo`lishdadir.

A) Gegel`

*B) AvreliyAvgustin

C) F.Nitsshe

D) IbnXaldun

19. Tarixningmazmunihaqidamulohazayuritarekan, «Bufanningikkijihatibor. Birinchisi, qadimgimamlakatlarvadavlatlarhaqidahikoyaetuvchitashqitomonibo`lsa, ikkinchisitadqiqotlarningtarixivayangifikrlarnikashfetishimumkinbo`lganichkitomonidir. TarixOlamasoslarisababiyatinianiqizlaydiganfan. Buvoqealarvaularningsabablarihaqidagichuqurilm» debta`kidlagankim?

A) Gegel`

B) F.Nitsshe

*C) IbnXaldun

D) AvreliyAvgustin

20. Uningfikricha, tarixiyjarayon «aqlgamuvofiq», ya`nitasodiflardanyokiayrimshaxslarningo`zboshimchaligidanqat`iynazaro`zigayo`lochadiganob`ektivqonuniyatlarbilanbelgilanadi. Tarixningmazmunimutlaqruho`zinio`zianglab yetishidadir. Ukim?

A) AvreliyAvgustin

B) IbnXaldun

C) F.Nitsshe

*D) Gegel`

21. Qaysinarsa, Yaspersningfikricha, insoniyatbirliginingkafilihisoblanadi?

*A) huquqiydavlat

B) totalitardavlat

C) ijtimoiydavlat

D) avtoritardavlat

22.Kontjamiyatdaqandaymuhiminstitutlarnifarqlaydi?

A) oila, madaniyat, din

*B) oila, din, davlat

C) din, madaniyat, davlat

D) axloq, huquq, davlat

23. Konttalqinidajamiyatrivojlanishininguchbosqichiqonuniberilgan. Ularorasidaqaysibosqichmavjudemas?

A) teologikbosqich

B) metafizikbosqich

*C) huquqiy-demokratikbosqich

D) pozitivbosqich

24. Yaspersningfikricha, qaysibosqichdainsoniyatningbirligivujudgakeladi?

A) tillarningvujudgakelishi, mehnatqurollariixtiroqilinishi, olovdanfoydalanishgakirishilishibosqichida (Prometeydavri)

B) Qadimgidavrningbuyukmadaniyatlaribosqichida

C) Insoniyatborliginiӊ ma`naviyasosidavrida (vaqto`qi)

*D) texnikataraqqiyotidavrida

25. Jamiyatningumumiyiqtisodiyasosdashakllanadiganva «alohida, o`zigaxosxususiyat»gaegabo`lgantipi - bu:

*A) Ijtimoiy-iqtisodiyformatsiya

B) Ijtimoiyevolyutsiyabosqichlari

C) tsivilizatsiya

D) madaniyat

26. Jamiyatningziddiyatlibirliknitashkiletadiganbarchatarkibiyqismlarimoddiyishlabchiqarishmunosabatlaribilanbelgilanadi. Mazkurmunosabatlarmajmuibazisni, ya`nijamiyatningiqtisodiynegizinitashkiletadi, debhisoblaganfaylasuflarniko`rsating:

A) OgyustKont

*B) KarlMarksvaFridrixEngel`s

C) Emil`Dyurkgeym

D)GerbertSpenser va OgyustKont

27. K.MarksvaF.Engel`stalqinida –

A) Engmoslashuvchanjamiyatlarningyashashuchunkurashiijtimoiytaraqqiyotningasosiyqonuni

B) ijtimoiyevolyutsiyamehnattaqsimotibilanbog`liq

*C) Ijtimoiy-iqtisodiyformatsiyalarningo`zgarishipirovardnatijadaishlabchiqarishkuchlarivaishlabchiqarishmunosabatlariningdialektikasibilanbelgilanadiganqonuniy, tabiiy-tarixiyjarayon

D)Oqilonaishlabchiqilgankonstitutsiya, huquq, oqilonayaratilganqoidalargaqarabmo`ljaloladiganmutaxassis-amaldorlardaniboratsiyosiyinstitutsifatidagidavlatfaqatG`arbdamavjud.

28. Usotsiologiyadaorganikyo`nalishasoschisi, jamiyatgaindividlarbirlashmasisifatidayondashadi. Uningfikricha, mazkurindividlarningrivojlanishidagifarqlarjamiyatevolyutsiyasiningdastlabkishartlarihisoblanadi. Ukim?

A) OgyustKont

*B) GerbertSpenser

C) Emil`Dyurkgeym

D) KarlMarksvaFridrixEngel`s

29. Spensertalqinida –

*A) Eng moslashuvchan jamiyatlarning yashash uchun kurashi ijtimoiy taraqqiyotningasosiyqonuni

B) ijtimoiyevolyutsiyamehnattaqsimotibilanbog`liq

C) Ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarning o`zgarishi pirovard natijada ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlarining dialektikasi bilan belgilanadigan qonuniy, tabiiy-tarixiy jarayon

D) Oqilona ishlab chiqilgan konstitutsiya, huquq, oqilona yaratilgan qoidalarga qarab mo`ljal oladigan mutaxassis-amaldorlardan iborat siyosiy institut sifatidagi davlat faqat G`arbda mavjud.

30. Dyurkgeymtalqinida –

A) Eng moslashuvchan jamiyatlarning yashash uchun kurashi ijtimoiy taraqqiyotning asosiy qonuni

*B) ijtimoiyevolyutsiyamehnattaqsimotibilanbog`liq

C) Ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarning o`zgarishi pirovard natijada ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlarining dialektikasi bilan belgilanadigan qonuniy, tabiiy-tarixiy jarayon

D) Oqilona ishlab chiqilgan konstitutsiya, huquq, oqilona yaratilgan qoidalarga qarab mo`ljal oladigan mutaxassis-amaldorlardan iborat siyosiy institut sifatidagi davlat faqat G`arbda mavjud.

31. Uningfikrichaijtimoiyevolyutsiyamehnattaqsimotibilanbog`liq. Mehnattaqsimotiindividlaro`rtasidagifarqlarnibelgilaydivashaxsshakllanishiningomilihisoblanadi. U -

A) OgyustKont

B) GerbertSpenser

*C) Emil`Dyurkgeym

D) KarlMarks

32. Uhozirgizamonxo`jalikhayotidahukmsurayotgankapitalizmningo`zigaxosxususiyatigamoskeladiganxo`jalikyurituvchisub`ektlar –tadbirkorlarvaishchilarshakllanishinatijasidavujudgakelganiniqaydetadi -

A) OgyustKont

B) GerbertSpenser

C) Emil`Dyurkgeym

*D) MaksVeber

33. M.Vebertalqinida –

*A) Oqilona ishlab chiqilgan konstitutsiya, huquq, oqilona yaratilgan qoidalarga qarab mo`ljal oladigan mutaxassis-amaldorlardan iborat siyosiy institut sifatidagi davlat faqat G`arbda mavjud.

B) ijtimoiyevolyutsiyamehnattaqsimotibilanbog`liq

C) Ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarning o`zgarishi pirovard natijada ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlarining dialektikasi bilan belgilanadigan qonuniy, tabiiy-tarixiy jarayon

D) Eng moslashuvchan jamiyatlarning yashash uchun kurashi ijtimoiy taraqqiyotning asosiy qonuni

34. «Insonuchuntarxidanjudobo`lish – hayotdanjudobo`lishdemakdir», «Tarixiyxotirasiborinsonirodaliinson», «O`zliknianglashtarixnibilishdanboshlanadi», deganfikrlarkimgategishli?

A) AbuNasrForobiy

*B) I.A.Karimov

C) AlisherNavoiy

D) NarzullaJo`raev

35. QaysijavobdaN.Jo`raevtalqinidagitarixfalsafasiningvazifasinoto`g`riko`rsatilgan?

A) insoniyattarixirivojlanishqonuniyatlarini, ularningmanbalarivamohiyatinio`rganish

B) insoniyattarixidato`planganmoddiy, ma`naviyvamadaniyqadriyatlarningtarixiytahliliorqalimantiqiyvafalsafiyasoslarinio`rganish

*C) insonlar o`rtasidagi ijtimoiy aloqalarni tartibga soluvchi mezonlarni ishlab chiqish

D) tsivilizatsiyalarvamadaniyatlaryuzagakelishiningyaxlittiziminiishlabchiqish, ularinqirozisabablarinichuqurtahliletish;

36. «Tarixfalsafasi» atamasiniilkborkimishlatgan?

A) Makiavelli

B) FrensisBekon

C) FransuaGizo

*D) Vol`ter

37. Falsafaning tarixiy jarayon mazmuni,uning qonuniyatlari va asosiy yo`nalishlarini tushuntirish bilan shug`ullanuvchi, shuningdek uni bilish metodlarini asoslovchi bo`limi – bu:

*A) tarixfalsafasi

B) jamiyatfalsafasi

C) falsafiyantropologiya

D) qadriyatlarfalsafasi

38. Tarix falsafasining tarixiy borliq muammolari, chunonchi: tarixning mazmuni va yo`nalishi, ijtimoiy taraqqiyot, ijtimoiy determinizm, yagona tarixiy makonning vujudga kelishi, jahon tarixining yagonaligi asoslarini, insonning koinotdagi o`rnini aniqlash, tarixiy vaqt masalasi va hokazolarni o`rganish bilan shug`ullanuvchi tarkibiy qismi – bu:

A) Tarix falsafasi antropologiyasi

*B) Tarix falsafasi ontologiyasi

C) Tarix falsafasi tarixi

D) Tarix falsafasi gnoseologiyasi

39. U asosiy e`tiborni tarixiy bilish muammolariga, tarixiy faktlar va voqealarni o`rganish, tahlil qilish va tushuntirish, tarixiy bilimning o`ziga xos xususiyatlarini aniqlash, shuningdek tarixiy bilishda haqiqatning tagiga etishga qaratadi.

A) Tarix falsafasi antropologiyasi

B) Tarix falsafasi ontologiyasi

*C) Tarix falsafasi gnoseologiyasi

D) Tarix falsafasi tarixi

40. Tarix falsafasining vujudga kelishi va rivojlanishi, tarix falsafasi predmetining shakllanishi muammolarini, tarix falsafasining turli yo`nalishlar va oqimlar vujudga kelishiga sabab bo`lgan ichki differentsiatsiyalanish jarayonini o`rganadi.

A) Tarix falsafasi antropologiyasi

B) Tarix falsafasi ontologiyasi

C) Tarix falsafasi gnoseologiyasi

*D) Tarix falsafasi tarixi

41. U insonning tarixiy jarayondagi o`rnini, bu jarayonda tarix sub`ektlarining rolini aniqlaydi va «Tarixni kim harakatga keltiradi?», degan savolga javob beradi.

*A) Tarix falsafasi antropologiyasi

B) Tarix falsafasi ontologiyasi

C) Tarix falsafasi tarixi

D) Tarix falsafasi gnoseologiyasi

42. Quyida tarix falsafasining qaysi funktsiyasi aks ettirilgan: «uinson jarayonning yagonaligi va rang-barangligiga, uning mazmuni va yo`nalishiga,insonning undagi o`rni, roliga va hokazolarga nisbatan umumiy munosabatni shakllantiradi»?

A) Tarix falsafasining metodologik funktsiyasi

*B) Tarix falsafasining dunyoqarashga doir funktsiyasi

C) Tarix falsafasining nazariy funktsiyasi

D) Tarix falsafasining prognostik funktsiyasi

43. Quyida tarix falsafasining qaysi funktsiyasi aks ettirilgan: «u tarixiy jarayonni teran anglab yetish va u haqda nazariya, ya`ni tarixiy jarayonning mavjudligi, mazmuni, rivojlanish yo`nalishi haqidagi qarashlar tizimi darajasida xulosa chiqarish imkonini beradi»?

A) Tarix falsafasining metodologik funktsiyasi

B) Tarix falsafasining dunyoqarashgadoir funktsiyasi

*C) Tarix falsafasining nazariy funktsiyasi

D) Tarix falsafasining prognostikfunktsiyasi

44. Quyida tarix falsafasining qaysi funktsiyasi aks ettirilgan: «Tarix falsafasining ushbu funktsiyasi uning qoidalarini tarixiy o`tmishning u yokibuijtimoiyfanlardoirasidao`rganiluvchiayrimhodisalarivavoqealarinio`rganishjarayonidaamalgatatbiqetishimkoniyatidaniborat»?

A) Tarix falsafasining prognostikfunktsiyasi

B) Tarix falsafasining dunyoqarashgadoir funktsiyasi

C) Tarix falsafasining nazariyfunktsiyasi

*D) Tarix falsafasining metodologik funktsiyasi

45. Quyidatarixfalsafasiningqaysifunktsiyasiaksettirilgan: «Tarixfalsafasiningushbufunktsiyasishundaniboratki, tarixiyjarayonqonuniyatlarinibilishjamiyat, uningayrimkichiktizimlariningrivojlanishtendentsiyalarini, tarixvoqealari, kishilarfaoliyatiningyaqinvauzoqkelajakdagioqibatlarinibashoratqilishgayordamberadi»?

A) Tarix falsafasining metodologik funktsiyasi

B) Tarix falsafasining dunyoqarashgadoir funktsiyasi

C) Tarix falsafasining nazariy funktsiyasi

*D) Tarix falsafasining prognostikfunktsiyasi

46.Bilimning integral shakli sifatida falsafa qanday muayyan ilmiy tasavvurlarni sintez qiladi?

A. Ijtimoiy tarix, inson haqidagi tarix

B. Geografiya 

C. Jamiyat, din, tarix 

*D. Hamma javoblar to‘g‘ri.

E.Antropologiya

47.“Ilohiy shahar haqida” asarning muallifi kim? 

*A. A.Avgustin  

B. Akvinskiy 

C. Gegel 

D. Nitsshe 

E.R.Dekart

48.Qaysi faylasuf tarixga mutloq ruh, amaliy aql taraqqiyoti sifatida yondashadi?

*A. Gegel  

B. Kant 

C. Didro 

D. Kandorse

E.Gersen

49.Tarix mazmuni tushunchasining eng teran talqinlarini qaysi faylasuf taklif qilgan? 

A. K. Yaspers  

B. Sartr 

C. Nitsshe 

D. Kant 

*E.O.Kont

50. N. Berdyaevga ko‘ra tarix mazmunini qachon aniqlash mumkin?

A. Tarix tugagandan keyin 

B. Tarixni boshlanishida 

C. Uning davomida 

*D. To‘g‘ri javob yo‘q. 

E.Globallashuv jarayonida

51.Sotsiologiyaning fan sifatidagi asoschisini aniqlang? 

*A. O.Kont 

B. T. Kun 

C. I. Kant 

D. Gegel 

E.O.Shpengler

52.Tarixni O.Kont necha qismga bo‘ladi?

 A. 2 

B. 3 

C. 5 

*D. 4 

E.6

53.Ijtimoiy statistika bu ….. ?

A. Odam organizmining tuzilishiga o‘xshab ketadigan jamiyat “ontologiya”sidir 

*B. Jamiyatning rivojlanish va o‘zgarish qonunlarini o‘rganish 

C. Davlatning muhim instituti 

D. Hamma javoblar to‘g‘ri 

E.demografik jarayonlarni urganish

54.Kont jamiyatning muhim institutlari sifatida nimalarni ko‘rsatadi?

*A. Oila, din, davlat  

B. Mahalla, huquq 

C. Oila, huquq 

D. Mahalla, din, davlat

E.Nodavlat va notijorat tashkilotlari

55.Kont jamiyat rivojlanishini qaysi bosqichlarini ko‘rsatib o‘tadi? 

*A. Barcha javoblar to‘g‘ri  

B. Teologik 

C. Metafizik 

D. Pozitiv 

E.Destruktiv

56.Marks va Engels ta'limotiga ko‘ra jamiyatni bazisini nima tashkil etadi?

*A. Moddiy ishlab chiqarish munosabatlari 

B. Ma'naviy bazis 

C. Sinfiy munosabatlar 

D. Mehnat munosabatlari 

E.Kapitalistik munosabatlar

57.Jamiyatning iqtisodiy asosda shakllangan va “alohida o‘ziga xos xususiyat”ga ega bo‘lgan tipini Marks nima deb ataydi? 

*A. Ijtimoiy – iqtisodiy formatsiya  

B. Mehnat formatsiyasi 

C. Kompleks - sistemali formatsiya 

D. Sivilizatsion formatsiya 

E.Tarixiy formatsiya

58 Sotsiologiyada organik yo‘nalish asoschisi kim?

*A. G. Spenser  

B. Gegel  

C. O.Kont 

D. I.Kant 

E.Sorokin

59.Quyidagi faylasuflardan qaysi biri jamiyatni tushunishni qadriyatlar tizimi bilan bog‘lagan ? 

*A. E. Dyurkgeym  

B. Spenser 

CC. Marks 

D. Engels 

E.K.Popper

60.Dyurkgeym ijtimoiy tuzilma dalillarining qaysi birlarini ko‘rsatib o‘tadi?

*A. Moddiy va ma'naviy qadriyatlar  

B. Madaniy meros 

C. Ijtimoiy ong 

D. To‘g‘ri javob yo‘q 

E.Ma'naviy meros

61.Dyurkgeym ijtimoiy evolyusiyani nima bilan bog‘laydi?

A. Mehnat 

B. Mulk

*C. Oila 

D. Tabiiy tanlanish.

E.Ijtimoiy munosabatlar

62.“Protestantcha axloq va kapitalizm ruhi” asarining muallifi kim?

*A. M. Veber 

B. Rikkert 

C. Dyurkgeym 

D. Spenser 

E.O.Kont

63.Ijtimoiy harakat va uning motivatsiyasi tushunchasini kim ta'riflab beradi?

*A. Veber  

B. Spenser 

C. Kant 

D. Gegel

E.Marks

64.Veber  ijtimoiy harakatning qaysi turlarini farqlaydi?

A. Barcha javoblar to‘g‘ri  

B. Oqilona maqsad, oqilona qadriyat  

C. Afor sig‘imi  

*D. An'anaviy 

E.Xukukiy

65.Tarix falsafasining funksiyalarini belgilang? 

*A. Dunyoqarash, nazariy metodologik, prognostik  

B. Dunyoqarash, pedogogik, didaktik 

C. Eksperimental, prognostik 

D. Insonparvarlik, ontologik, gnoseologik 

E.Pozitivistik, pragmatik

66.Tarixiy harakat yo‘llari to‘g‘risidagi konsepsiyalar antik davr faylasuflarining qaysi birida uchraydi? 

*A. Barcha javoblar to‘g‘ri 

B. Geradot  

C. Aristotel

D. Pliniy 

E.Demokrit

67.O‘rta asrlar xristian falsafiy tafakkurining namayondalarini ko‘rsating? 

A. A. Avgustin, F Akvinskiy 

B. Kant, Gegel 

C. Veber, Makiavelli 

*D. B va S javoblar to‘g‘ri 

E.T.Myunser, G.Spenser

68.Yangi davr mutafakkirlari qarashlarining shakllanishida katta rol o‘ynagan aspektni aniqlang? 

*A. Tabiiy fanlar 

B. Din 

C. Falsafa 

D. Adabiyot 

E.San'at

69.Tarix falsafasining gnoseologik yo‘nalishi qachon mustaqil shakllana boshladi? 

*A. XIX asrda  

B. XX asrda 

C. XV asrda 

D. XVIII asrda 

E.XVI asrda

70.Tarix falsafasining predmeti ijtimoiy hodisalar jarayonlarining o‘ziga xos xususiyati aniqlashga qaratilgan tadqiqotlar majmuini tushungan konsepsiya namoyondalarini aniqlang?

A. Ontologik 

*B. Gnoseologik

C. Aksiologik 

D. Praksiologik 

E.Germenevtik

71.Tarix falsafasining gnoseologik  yo‘nalishining asoschisi kim?

A. V. Diltey 

B. Raymond Lulli

*C. M.Xaydegger  

D. G.Zimmel 

E.G.Spenser

72.Tarixning qimmati muammosi qaysi konsepsiyada ko‘rib chiqiladi? 

A. Aksiologik 

B. Praksiologik 

C. Ontologik 

*D. Gnoseologik 

E.Sotsiologik

73.Antik davr faylasuflari chiziqli ta'rifning qanday yo‘nalishlarini farqlaganlar? 

A. Progressiv 

B. Xaotik

C. Regressiv 

*D. To‘g‘ri javob yo‘q  

E.Determenistik

74.Formatsion yondashuv tarixni qanday yondashuvlarda tushuntiradi? 

A. Monistik, universalistik 

B. Iqtisodiy determenistik 

*C. Kompleks-sistemali 

D. Sivilizatsion 

E.Metodologik

75.Tarix falsafasining rivojlanishiga kuchli ta'sir ko‘rsatgan faylasuf P.A.Sorokin nechanchi yillarda yashab ijod etgan?

A. 1889-1968

B. 1885-1964

*C.1882-1960

D. 1880-1961

E.1884-1951

76.Sotsiologiyada organik yo‘nalish asoschisi kim?

*A. Gerbert Spenser

B. Gegel

C. I. Kant

D. Deltiy

E.P.Sorokin

77.“Inson uchun tarixdan judo bo‘lish – hayotdan judo bo‘lish demakdir” degan fikr muallif kim?

*A. I.A. Karimov

B. A. Aripov

C. Beruniy

D. Forobiy

E.Ibn Sino

78.Falsafaning tarixiy jarayon mazmuni, uning qonuniyatlari va asosiy yo‘nalishlarini tushuntirish bilan shug‘ullanuvchi, shuningdek uni bilish metodlarini asoslovchi bo‘limi nima?

*A. Tarix falsafasi

B. Iktisod falsafasi

C. Huquq falsafasi

D. Din falsafasi

E.Ijtimoiy falsafa

79.Naturalistik so‘zining lug‘aviy ma'nosi? 

*A. lot. naturalis – tabiiy, natural

B. yunon. naturalis – tabiiy, natural

C. ing. naturalis – tabiiy, natural

D. nem. naturalis – tabiiy, natural

E.frans.naturalis – tabiiy, natural

80.Tarixni monistik, universalistik tushunishga asoslanadigan yondashuv?

*A. Formatsion yondashuv

B. Informatsion yondashuv

C. Tahliliy yondashuv

D. Ijtimoiy yondashuv

E.Tizimli yondashuv

81.Rivojlanish jarayonining quyidan yuksakka, noraso holatdan barkamol holatga o‘tish bilan tavsiflanuvchi yo‘nalish qanday ma'noni anglatadi?

*A. Taraqqiyot

B. Agressiya

C. Formatsiya

D. Barcha javoblar to‘g‘ri

E.Regressiya

82.Gegel o‘zining tarix falsafasida umumjahon tarixini nechta bosqichga bo‘ladi?

A. 4

B. 5

C. 6

*D. 3 

E.7

83.yevropacha sivilizatsiya tahminan nechanchi asrlarda vujudga kelgan?

*A. XV-XVII asr

B. XIV-XV asr

C. XVII-XVIII asr

D. X-XI asr

E.XIII-XIV

84.Odamlarning tarixan shakllangan ehtiyojlarini qondirish uchun u yoki bu ob'ektni o‘zgartirish maqsadida ta'sir ko‘rsatish faoliyati, bu - ...?

A. Amaliyot

B. Bilim

*C. Tajriba

D. Gipoteza

E.Nazariya

85. Madaniyatning quyidagi funksiyasi tufayli inson muayyan tabiiy va ijtimoiy muhitga moslashishga imkon topadi:

*A)adaptatsion

B)reguliyativ

C)evristik

D) effektiv

86. Madaniyatninig quyidagi funksiyasinig vazifasi doirasiga ijtimoiy tajribani to’plash (jamg’arish), uni bir avloddan boshqasiga yetkazish, ya’ni tarixiy vorislikni ta’minlash kiradi:

A) adaptatsion

B) reguliyativ

C) evristik

*D) informasion

87. Madaniyatninig quyidagi funksiyasinig vazifasi, u xabar yetkazuvchanlik vazifasi bilan yaqindan bog’langan bo’lib , nutq(til), ramziy qiyofa (san’at), belgilar (fan) vositasida amalga oshiriladi:

*A) kommunikativ

B) information

C) reguliyativ

D) evristik

88. Madaniyatninig quyidagi funksiyasinig vazifasi, u o’z ifodasini ijtimoiy boshqaruvchilik (avvalo, huquqiy va axloqiy me’yorlar) tizimini shakllantirishda topadi.

A) reguliyativ

B) evristik

C) kommunikativ

*D) me’yoriy

89. O’zining vazifalaridan biri bo’lgan jalb qilishlik va bo’shliq o’rnini to’ldirishlik xusisiyatini oshirib yuborib, uni madaniy ijod jarayonining asosiga aylantiradi:

*A) ommaviy madaniyat

B) immunitet

C) vaxshiylik

D)do’stlik

90. Ma’naviyatning asosiy kategoriyalarini ko’rsating:

*A)haqiqat,ezgulik, go’zallik

B)so’z, rux, nutq

C)aql,idrok,iroda

D)nafosat, axloq

91."Ikkinchi tabiat" tushunchasi nimani bildiradi?

A)jamiyatning ijtimoiy hayoti

B)moddiy ishlab chiqarish

C)insonning atrofni o’zgaruvchilik faoliyati

*D)inson mehnat faoliyatiga jalb etilgan tabiiy hodisalar majmui

92.Jamiyatga nisbatan tabiat nimani anglatadi?

A)obyektiv olamning barcha ko’rinishlari

B)inson hayotining tabiiy shart sharoitlar majmui

C)insonni o’rab turgan obyektiv reallik

*D)hamma javoblar to’g’ri

93.Insondagi informasion bioenergiya munosabatlarini bo’zilishi nimaga olib keladi?

*A)inson ma’naviyatini inqirozga yo’l to’tishiga olib keladi

B)inson ma’naviyatini yuksalishiga olib keladi

C)inson ma’naviyatini bo’zilishiga olib keladi

D)ijtimoiy munosabatlarni barqarorlashishiga olib keladi

94.Feyerbax materializmining asosiy xususiyati nimadan iborat?

A)agnostisizm

B)ateizm

C)dualizm

*D)antropologizm

95.Borliqning eng murakkab turi:

A)ma’naviy borliq

B)ijtimoiy borliq

*C)inson borlig’i

D)tabiyat borlig’i

96.Global muammolar qaysi davrda paydo bo’lgan?

A)XIX-XX asrning oxirida

B)ilmiy texnikaning revolyusiyasida

C)yangi davrda

*D)XX asrda

97.Sinergetika metodini mohiyati va mazmuni nimadan iborat?

*A)Jamiyatni rivojida uzluksiz /evolyusion/,bosqichma-bosqich /koevolyusion/ muvozanatsizlik, beqarorlikni barqaror sifat kasb etish qonuniyatlarini o’rganadi

B) Jamiyatni rivojlanishini bir-biriga bog’langan holatda o’rganadi

C) Jamiyat taraqqiyotini inkorni inkor qonuni tomonidan o’rganadi

D) Narsa va hodisalarni alohida alohida, bir-biriga bog’lamagan holatda o’rganadi

98.Inson irodasi nimada o’zini namoyon etadi?

A)Fikrni chuqurligida

B)Ko’zlangan maqsadga erishishda shoshilmasdan borishda

C)Har qanday fikrni tajribadan o’tkazishda

*D)Insonda aql kuchini intensivligida

99.Inson jismonan sog’lom bo’lishining asosiy sababi nimada?

*A)Uni ruhiy, aqliy va axloqiy sog’lomligida

B)To’yimli ovqatlanishida

C)Ona sutini to’yib iste’mol qilganligida

D)Toza, pok yurib o’z diniga e’tiqod qilishida

100.Davlat rahbari qo’l ostidagilarni boshqarish uchun 12 ta ijobiy hislatlarga ega bo’lishi zarurligi ta’limoti, qaysi faylasufga tegishlidir?

A)Djon Lokk

B)Beruniy

C)Aristotel

*D)Farobiy