«Tasdiqlayman» «Ijtimoiy fanlar» kafedrasi mudiri
Seminar mavzusi: Til va kommunikatsiya: tushunish vositasi
Yüklə 0,75 Mb.
|
| Seminar mavzusi: Til va kommunikatsiya: tushunish vositasi
1.Axborot nimalarning evaziga vujudga keladi? *A) O`z sub`ekti va ob`ekti o`rtasidagi o`zaro aloqa jarayoni evaziga B) Sezgilar evaziga C) Aql va idrok evaziga D) Tasavvur, xayol va intuitsiya evaziga 2.Ob`ektiv reallikning muhim qismini ifodalovchi tushuncha bu… A) Bilim
*B) Axborot C) G`oya
D) Fikr 3.Axborotning muhim xususiyatlarini ko`rsating? A) Sub`ektivlik va qayta ishlash B) Ob`ektivlik va sub`ektivlik, axborotni yig`ish C) Qaytaishlash, yig`ish, uzatish *D) Ob`ektivlik, moddiylashtirish va uzatish imkoniyatlari 4.Bilish nima ? A)Sub`ektongningmavjudi B) Bilishfaoliyatiningnatijasi C) Amalda mavjud predmetlarga bog`langan bilish obrazlari majmui *D) Barchajavoblarto`g`ri 5.Idroketish…ninazardatutadi *A) Olingan axborotni anglab etish, tushunish, talqin etish B) Sezgilarning yaxlit obrazi C) A va B javoblar to`g`ri D) To`g`ri javob yo`q 6.Bilishning informativligi bu … A) Axborotning sifatida jihatini tadqiq etuvchi nazariy kontseptsiyalar majmui *B)Borliq qonunlarini aniq aks ettiruvchi va insonga uning amaliy o`zgarishlari va bilish faoliyatiga xizmat qiluvchi tushunchalar mulohaza; g`oyalar, kontseptsiyalar, nazariyalar va bilishning boshqa shakllarida ifodalangan muhim axborot majmuidir. C) Axborotni miqdor jihatidan tadqiq etuvchi konseptsiyalar D) B va V javoblar to`g`ri 7.Tushunchalar tizimlarining informativligini ularning o`zaro aloqasi asosida ro`yobga chiqarish mexanizmi bu… A) Fanning diferentsiallashuvi B) Fanninggloballashuvi *C) Fanning integrallashuvi D) Axborotning informativlashuvi 8. Olimning bilish jarayonini axborot qaysi jihatdan tavsiflaydi? A) Gneseologik B) Ratsional C) Emperik *D) Kommunikativ 9.Bilish tushunchasi olimning bilish jarayonini qay jihatdan tavsiflaydi ? *A) Gneosologik B) Kommunikativ C) Ratsional D) Emperik 10. Olim faolyatining o`ziga xos tomoni nimada ? A) Axborotni tanlay bilishida *B) Axborotni talqin qilish imkoniyatidan etarli foydalana olishida C) Axborotni baholay bilishida D) Axborotni tahlil qila bilishida 11.Ijtimoiy axborotni o`zlashtirish uchun nima qilish kerak? A) Anglab etish B) Tahlil va baholash *C) Uni anglab olish va talqin qilish kerak D) Talqin qilish 12. Bilish jarayoni nimalarga asoslanadi ? A) Analiz va sintez B) Taqqoslash va o`lchash C) Formallashtirish *D) Interiorizatsiya va eksteriorizatsiya 13.Interiorizitsiya nima? *A) Axborotni anglab yetish uni iqtisodiy o`zgartirish borasidagi faoliyati B) YAngi axborotni yaratish C) Axborotni yig`ish D) Axborotni qayta ishlash 14.Eksteriorizatsiya bu… A) Axborotni qayta ishlash *B) YAngi axborotni yaratish borasidagi faoliyat C) Axborotni uzatish D) Axborotni yig`ish 15. Olimning faoliyati jarayonida bilish qanday shakllarda faollashadi? A) Til, matn, fikr B) Fikr, g`oya *C) Til, texnika va boshqa tizimlar D) Matn, til 16.Ijtimoiy axborot faoliyatiga nisbatan qanday amal qiladi? A) Uning ob`ekti va vositasi sifatida B) Manbai va maqsadi sifatida C) Manbai maqsadi va ob`ektisifatida *D) Faoliyat predmeti, vositasi va mahsuli 17.Ijtimoiy axborot nimalar yordamida ro`yobga chiqadi? *A) Moddiy omillar (so`z, matnvahakozo) B) Ma`naviy omillar C) Ratsional omillar 18.Bilishning rivojlanishi nimalarni taqoza etadi? A) Mavhumlikdan konkretlikka o`tishni *B)Noto`liq va nomuayyan axborotdan to`liqroq va muayyanroq axborotga o`tishni C)Juz`iydan umumiylikka qarab borish D) Umumiydan juz`iyga qarab borish 19. Axborotlashgan jamiyat kontseptsiyasi mualliflarini aniqlang A) M.Xaydegger, S.Tul`min B) Aristotel, Platon, Suqrot *C) E.Masuda, D.Martin, T.Molitor va boshqalar D) Barcha javoblart o`g`ri 20.“Axborotdan dunyo miqyosda foydalanishning yangi davri»da «Axborotlashgan jamiyat, postindustrial jamiyat» asarlarning muallifini aniqlang ? A) D. Martin B) G. Moltiter C) D.Bell *D) E. Masuda 21.Mehnatning intellektualashuvi nimada o`z aksini topadi? *A) Uning ilmiylashishida B) Texnologik rivojda C) Informativlik darajasida D) Fanlar integrasiyalashuvida 22.Informatika so’zi qaysi tildan olingan? A) Ital`yan B) Frantsuz C) Rus
D) Ingliz 23.Narsaning umumiy tushunchalar turkumi to`liq berilgan javobni aniqlang? A) Element, boshkaruv va model B) Gipoteza, nazariya va muammo *C) Sistema, struktura, element, boshqaruv va model D) Sistema, gipoteza, qism 24.Informatika qaysi fan sohalarini vujudga keltirdi? A) Elektronika, mexanika, axborot xafvsizligi B) Sinergetika va kibernetika C) Lingvistika, evristika *D) Axborot psixologiyasi, mexanika, axborot iqtisodiyoti, ijtimoiy informatika va boshqalar 25.“Mexamronika” so`zi qaysi so`zlardan tashkil topgan? *A) Mexanika va elektronika B) Mehnat va elektr C) Mexanika va matematika D) Matematika va fizika 26. Falsafa, informatika, kibernetika, sinergetika, sotsiologiya va iqtisodiyot tutushgan joyda ijtimoiy rivojlanishning qaysi nazariyasi shakllanadi? A)Sinergetika *B) Axborot C) Kibernetika D) Energetika 27.Axborotning muhim xususiyatlari qaysi javobda to`g`ri ko`rsatilgan? A)Ob`ektivlik, xolislik, birma`nolilik B) Moddiylashtirish va uzatish imkoniyatining mavjudligi *C) Ob`ektivlik, moddiylashtirish va uzatish imkoniyatining mavjudligi D)Uzatish imkoniyatining mavjudligini va yangi bilim sifatinini aniqlash imkoniyati 28. Informativlik va uning imkoniyatlarini ro`yobga chiqarishga asos bo`luvchi holatni aniqlang? A)Globallashuv B)Fan taraqqiyotining yangi bosqichi C) Ijtimoiy hayot darajasining oshishi bilan *D) Fanning integratsiyalashuvi 29. YAngi axborot yaratish borasidagi faoliyat nima deyiladi? *A)Eksteriorizatsiya B)Interiorizatsiya C)Globallashuv D)Informativlik 30.Ilmiy bilish jarayonida olingan, tushunchalar, mulohazalar, xulosalar, nazariyalar va gipotezalar tizimida qayd etilgan, ijtimoiy ahamiyatga molik va mantiqiy jihatdan (shaklan) umumiylashtirilgan axborot, bu-... A)Ijtimoiy axborot *B) Ilmiy axborot C)Sub`ektiv axborot D)Ommaviy axborot 31.Axborotolish, unga ishlov berish, uni saqlash va taqdim etish jarayonlarini tadqiqqilish, jamiyat hayotining barcha sohalarida axborot texnikasi va texnologiyasini yaratish, amaliyotga joriy etish va ulardan foydalanish masalalarini hal qilish bilan shug`ullanuvchi fan-texnika faoliyati bu...? A)Eksteriorizatsiya B)Interiorizatsiya *C) Informatika D)Globallashuv 32.Kiberterrorizm so`zining ma`nosi? A)Jamiyat taraqqiyotini jadallashtirish B)Texnik savdo C)internet tarmog`idagi jinoyat *D) Komp`yuter tizimlariga hujum 33.Lotinchada tanishtirish, tushuntirish, sharq tillarida xabar, axborot sohasi nima? *A)Informatika B)Evgenetika C)Germenevtika D)To`g`ri javob yo`q 34.Dil`tey tushunishni qanday tavsiflagan? A) Insonning borliqqa munosabati *B) Matn muallifining ma`naviy dunyosiga kirish C) Ob`ekt mohiyatini aniqlash D) Bilishning boshlanish nuqtasi 35.“Tushunish insonning borliqqa o`ziga xos munosabati, insonning dunyoda mavjud bo`lish usulidir”. Ushbu ta`rif muallifi kim? A) V.Dil`tey B) M.Baxtin *C) M.Xaydegger D) S.Tul`min 36.“O`tmish madaniyatini tushunish talqin qiluvchining o`zini tushunishi bilan uzviydir” ushbu fikr muallifini toping? A) S.Tul`min B) Ruzavin C) M.Xaydegger *D) X.G.Gadamer 37.G.I.Ruzavin tushunishning nechta turini ko`rsatgan ? *A) 3 B) 5
C) 7 D) 2
38.Ruzavin ko`rsatgan bilish turlarini aniqlang? A) Matematik, fizik, biologik *B) Dialog, tarjima, badiiy C ) Sinergetik srukturaviy va kibernetika D) Dialentik, safitsik 39.Tushunishni hozirgi davrga bog`lash kerakmi? degan savolga hozirgi kunda nechi xil yondashuv mavjud? A) 3 B) 5
*C) 2 D) 4
40.Tushunish bu …….? A) Borliqni anglash B) Olimning iqtisodiy yondashuvi C) To`g`ri javob yo`q *D) Fikr yuritish orqali simvolda yashirin ma`noni aniqlash demak 41. Ilmiy faoliyatning asosiy protseduralarini sanab o`ting? *A) Tushunish, tavsiflash, tushuntirish va talqinqilish B) Farmallashtirish, umumlashtirish, C) Induktsiya, analiz, sintez D) Ideallashtirish va eksperiment 42.Tushunish jarayoni nima bilan bog`liq bo`ladi? A) Izohlash bilan *B) Anglab yetish,ya`ni inson uchun ma`lum ma`noga ega bo`lgan narsalarni aniqlash bilan C) Tavsiflash bilan D) Talqin bilan 43.Tushunish qanaqa sharoitlarda sodir bo`ladi? A) Bahs, monolog B) Polilog, o`zaro muloqot *C) O`zaro aloqa D) Hamma javoblar to`g`ri 44. Ma`no bu …….? A) Fikrning mavjudlik sharti B) Fikrning ifodaviy sharti C) To`g`ri javob yo`q. *D) Tildagi iboralar sinonimligini emas, balki murakkab, ko`p qirrali hodisa 45.“Ma`no birinchidan, harqanday qilmish, xulq-atvor, amalning “Nimaga” va “Nima uchun sodir etilganligini nazarda tutishi kerak. Ikkinchidan, ma`no yo`nalishga ega, ya`ni uning mangu pirovard maqsadidir”. Bu fikrlarning muallifini aniqlang? *A) M. Xaydegger B) S. Tul`min C) Dil`tey D) G.Gadamer 46.Ma`no nimada ifodalanadi? A) Harakatda *B) Tilda C) Matnda D) Ijodda 47. Tushunishning o`ziga xos xususiyati nimalarda namoyon bo’ladi? A) Tashqi aloqalarni anglashda B) Narsalarning o`zaro aloqasini aniqlashda *C) Insonning o`zi tahlil qila yotgan narsa va hodisalarni ichki murakkab aloqalari, bog`lanishlarni aniq sezishda D) To`g`ri javob yo`q 48.Ma`naviy – madaniyatning moddiylashtirilgan ifodasi bu - ...? A) Til
B) Tushuncha C) Tafakkur *D) Matn 49.Semiotikanimanio`rgatadi? *A) Belgilar va belgili tizimlarning xossalarini o`rganish B) Hatti – harakatlarni C) Tafakkurqonunlarini D) Grammatikqoidalar 50.“Simvol” so`ziningma`nosiqaysijavobdato`g`riko`rsatilgan? A) YUnoncha, “o`xshatish” *B) YUnoncha “ramz”, “shartlibelgi” C) YUnoncha, “qiyoslash, o`lchash” D) YUnoncha, “o`lchash” 51.Ikkiyokibirnechashaxso`rtasidagiyozmatarzdaqaydetilishimumkinbo`lganog`zakimuloqotshaklibu - ...? A) Monolog B) Poliolog *C) Dialog D) To`g`rijavobyo`q 52.O`rganilayotgan predmetning mohiyati rivojlanish sabablari, shartlari va manbalarini, harakat mehanizmlarining aniqlash nimaning bosh maqsadi deyiladi? A)Tushunish B) Matn *C) Tushuntirish D) Bilish 53. Harakatqilayotgan shaxs maqsadni, tarixiy hodisalar ishtirokchilarining niyatini ko`rsatib beruvchi tushuntirish shakli qaysi javobda to`g`ri ko`rsatilgan? *A) Teleologik B) Germenevtik C) Sinergetik D) Dialektik 54.“Tushuntirishda faqat birong, bir sub`ekt, tushuntirishda esa ikki ong, ikki sub`ekt qatnashadi”. Ushbu fikrlar kimga tegishli? A) F.Bekonga *B) M.Baxtinga C) R.Dekartga D) K.Popperga 55. Oqilona tushuntirish usuli qaysi sohada qo`llaniladi? A) Tabiiy fanlar B) Falsafiy bilimlar *C) Ijtimoiy gumanitar 56.Ijtimoiy gumanitar bilish qaysi tushunchalarsiz mavjud bo`la olmaydi? A) Matn, grammatika, topologiya B) So`z, gap, ma`no C) SHartlibelgilar, simvollar, ierogliflar, nutq *D) Matn, belgi, ma`no, simvol, til va nutq 57.Ramz bu - ...? *A) Ma`nolarto`plami B) Obraz
C) Moddiyolamningidealifodasi D) To`g`rijavobyo`q. 58.Tushunishvatushuntirishmuammolarinio`rganuvchifalsafiyta`limot, bu - ... A). Dialektika *B) Germenevtika C)Pragmatizm D)Lingvistika 59.M. Xaydeggerninggermenevtikqarashlaritushunishningqandayxususiyatiniochibberadi? A)Gnoseologik B)Ekzistentsial *C) Ontologik D)Epistemologik 60.Germenevtikadaasosiytadqiqotob`ektisifatidanimae`tirofetiladi? A)So`z
B)Faoliyat C)Ijtimoiyhodisalar D) A. Matn 61. Muayyanhodisaningma`nosini, uningdunyodagio`rnini, yaxlitbirbutuntizimdagifunktsiyalarinitushunibetishbu...? *A)Tushunish B)Eshitish C)Kuzatish D)Fikrlash 62.Tushunishvatushuntirishmuammolarinio`rganuvchifalsafiyta`limotbu...? A)Sinergetika *B) Germenevtika C)Arifmetika D)Pragmatika 63.Belgilarvabelgilitizimlarningxossalarinio`rganuvchisoha? A)Simvol B)Aksioma *C) Semiotika D)Barchajvaoblarto`g`ri 64.Moddiynarsalarvajarayonlarningbelgiyokiobraztarzidaifodalanganidealmazmunibu...? A)Hatti – harakat B)Tafakkurqonuni C)Grammatikqoida *D. Simvol 65. "Sof aql tanqidi” amaliy aql tanqidi deb nomlangan» asarlarni kim yaratgan? *A)Immanuil Kant B)Fixte
C)Gegel D)Feyerbax E)Shopengauer 66.Insondagi informasion bioenergiya munosabatlarini bo’zilishi nimaga olib keladi? *A)inson ma’naviyatini inqirozga yo’l to’tishiga olib keladi* B)inson ma’naviyatini yuksalishiga olib keladi C)inson ma’naviyatini bo’zilishiga olib keladi D)jamiyatni yuksalishiga olib keladi E)ijtimoiy munosabatlarni barqarorlashishiga olib keladi 67."Men fikrlayapman, demak, men mavjudman" degan ibora qaysi faylasufga tegishli? A)Bekon *B)Dekart C)Sukrot D)Lokk
E)Spinoza 68.Quyidagi faylasuflardan kim psixofiziologiyaninig mohiyatini ifodalagan? A)Vezaliy B)Galen
*C)I.Pavlov D)Sechenov E)Bexterev 69.Nazariy ongning kelib chiqishi nimaga bog’liq? A)aqliy va jismoniy mehnatni bo’linishi bilan* B)mafkuraning paydo bo’lishi bilan C)jamiyatni sinflarga bo’linishi bilan paydo bo’lgan D)olimlar faoliyati va ilmiy bilimlar bilan bog’liq E)doimo mavjud bo’lgan 70.Gegelni "aql" sistemasini tanqid qilib, hamma narsalarni tushunchalarda ifodalab bo’lmaydi degan faylasuf kim? A)C.Kyerkegor* B)R.Dekart C)Feyerbax D)Freyd
E)Nitshye 71.Ong o’z ichiga nimalarni qamrab oladi? A)Sezgi orqali qabul qilingan narsalarni o’z ichiga oladi B)Faxm-farosat orqali qilingan xulosani hosilasidir *C)Ong insonning o’y va hohishlari, tamoyil va me’zonlari, turli qarashlar yig’indisini o’z ichiga oladi D)Intuisiyalar orqali namoyon bo’lgan va qilingan xulosalar E)Odamlarga gen orqali o’tgan hatti-harakatlar, tushuncha va fikrlar majmui 72.Inson irodasi nimada o’zini namoyon etadi? A)Fikrni chuqurligida B)Hissiyotni o’ta kuchliligida C)Ko’zlangan maqsadga erishishda shoshilmasdan borishda D)Har qanday fikrni tajribadan o’tkazishda *E)Insonda aql kuchini intensivligida 73.Ongsizlik faolligi qaysi holatlarda namoyon bo’ladi? A)Ongsizlik faolligi qachonki inson o’z-o’zini anglagan vaqtda B)Inson o’z sezgi organlarini to’g’ri tasavvur eta olganida *C)Ongsizlik faolligi xilma-xil ruhiy jarayonlarda /uyqu, tush, intuisiya va boshqa ko’rinishda/ namoyon bo’ladi D)Hissiy mushohadadan abstrakt tafakkurga o’tgan davrda E)Abstrakt tafakkurdan tarjribaga o’tgan davrda 74.Nemis klassik faylasuflaridan qaysi biri falsafani asosiy masalasi narsalar dunyosini o’rganish emas, balki inson tabiatini bilish faoliyatini, uning aqliy qonunlarini bilish kerakdir, degan edi? *A)I.Kant B)O.Kont
C)Gegel D)Nitshye 75.Ezgu so’z, ezgu fikr, ezgu amal talimoti qaysi falsafiy oqim namoyondalariga mansub? *A)Zardo’sht ta’limotiga B)Aflotun ta’limotiga C)Konfusiy ta’limotiga D)So’fiylik ta’limotiga E)Foma Akvinskiy ta’limotiga 76.Yaxshilik va yomonlikni odamlar bilan muloqot orqali bilish mumkin, degan ta’limotni kim aytgan? A)Platon
B)Aristotel *C)Sokrat D)Konfusiy E)Forobiy 77.Yunon faylasuflaridan qaysi birida axloqiy rasionalizm asosiy o’rinni egallaydi? *A)Sokrat B)Platon C)Aristotel D)Demokrit E)Geraklit 78.«Shubha danakni qum va tuproqdan tozalaydi. Hamma narsaga shubxa bilan qarash falsafiy fikrni asosi bo’lishi kerak», degan g’oyani kim bergan? *A)R.Dekart B)Tomas Gobbs C)Aristotel D)F.Bekon E)Gegel
79.Inson hamma narsaning me’yori, har qanday narsa insonni qoniqtirsa yaxshilik, qoniqtirmasa azoblashga olib kelsa bu yomonlikdir, degan g’oyani kim aytgan? A)Fales
*B)Protagor C)Sokrat
D)Lukresiy Kar 80.Insonnni ichki dunyosi ruhiy modeli uch qismdan iborat degan g’oyani kim bergan? *A)Freyd B)Nitshye C)Kyerkegor D)Gegel
E)Pirs 81.Insonning o’z xatti-harakatlarini ongli ravishda tartibga solish va ko’zlangan maqsadni amalga oshirishda uchraydigan to’siqlarni yengishda bo’lgan qobiliyat nima? A)mafkura B)tafakkur C)ruhiyat *D)iroda
82. Moddiy olamning inson ongida aks etish jarayoni nima? *A)bilim
B)tafakkur C)haqiqat D)abstraktsiya E)axborot 83. Chorvaka-lokayatachilar fikricha «atlan» so’zi qanday ma’noni anglatadi. A)hissiyot B)jon C)tafakkur *D)ongli ruh 84.Avesto» da kanday tasavvurlar uz aksini topgan ? *A)barchasi tugri B)koinot va yerdagi dunening yaratilishi bilan boglik afsona va rivoyatlar C)yer tuprok xavo mukaddaslashtiriladi D.)utmish tarixi va tafakkur tarakkietning komusiy yigindisi E)tibbiy masalalar 85.Moddiy narsalar va jarayonlarning belgi yoki obraz tarzida ifodalangan ideal mazmuni bu...? *A) Simvol B) Hatti – harakat C) Tafakkur qonuni D) Grammatik qoida E)Ayniyat konuni 86.«Fikriga ko‘ra, «inson simvolik hayvondir»; til, mif, din, fan «simvolik shakllar» bo‘lib, ularning vositasida inson o‘zini qurshagan muhitni tartibga soladi» degan fikr muallifini toping? A) E. Kassirer *B) Gadamer * C) Deltiy D) Grotsiy E)K.Popper 87.Ijtimoiy gumanitar bilish qaysi tushunchalarsiz mavjud bo‘la olmaydi? *A) Matn, belgi, ma'no, simvol, til va nutq B) Matn, grammatika, topologiya C) So‘z, gap, ma'no D) Shartli belgilar, simvollar, ierogliflar, nutq E)Ijtimoiy fikr, suxbat 88.Ramz bu - ...? A) Ma'nolar to‘plami B)Obraz
C) Moddiy olamning ideal ifodasi *D) To‘g‘ri javob yo‘q. E)tassavurlar ifodasi 89.“Tushunish yaxshiroq bo‘lishi lozim, u matnni to‘ldiradi, faol ijodiy xususiyat kasb etadi”. Ushbu fikr kimga tegishli? *A) M.Baxtin B)Lakatos C)Feyerbend D) Masuda E)R.Dekart 90.Belgili tizimlar bu - ...? *A) Hamma javoblar to‘g‘ri B) Tasviriy sa'nat, teatr va kino C) Musiqiy tillar D) Kibernetika nuqtai nazaridan tahlil qilinuvchi murakkab boshqaruv tizimlari 91.Tushunish va tushuntirish muammolarini o‘rganuvchi falsafiy ta'limot, bu - ... *A) Germenevtika B) Dialektika C) Pragmatizm D) Lingvistika E)Sinergetika 92.M. Xaydeggerning germenevtik qarashlari tushunishning qanday xususiyatini ochib beradi? A) Ontologik *B) Gnoseologik C) Ekzistensial D) Epistemologik E)Differensial 93.Germenevtikaga oid mashhur “Haqiqat va metod” asari muallifi kim? A. X.G. Gadamer B. M. Xaydegger * C. F. Sossyur D.L. Vitgenshteyn E.K.Popper 94.Germenevtikada asosiy tadqiqot ob'ekti sifatida nima e'tirof etiladi? A. Matn * B. So‘z C. Faoliyat D.Ijtimoiy hodisalar E.Paranormal xodisalar 95.Badiiy ijodni tushunishni chuqur tahlil etgan mashhur rus faylasusini toping? A. M.Baxtin B. V.Solovev * C. V.Kuznetsov D. A.Chumakov E.P.Sorokin Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|