TəHLÜKƏSİZLİk namiNƏ BİRLİKDƏ nato-nun təqdimatı
Yüklə 206,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
Tərəfdaşlıqların genişləndirilməsi S22 |
NATO Tərəfdaşları Soyuq Müharibənin sonundan bəri NATO dialoq, etimad yaratma və əməkdaşlıq naminə institutların yaradılması yolu ilə təhlükəsizlik və sabitliyin gücləndirilməsi üçün bir sıra təşəbbüslər irəli sürmüşdür. O, keçmiş düşmənlər, həmçinin digər Avropa ölkələri, geniş Aralıq dənizi bölgəsində qonşu ölkələr və Yaxın Şərqdə ölkələr ilə münasibətlər qurmuşdur. Bu istiqamətdə ilkin addım 1991-ci ildə Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasının yaradılması olmuşdur. Avro- Atlantika Tərəfdaşlıq Şurası adlanandan bəri o, NATO və Avro-Atlantika məkanında qeyri-üzv ölkələr arasında məsləhətləşmə və əməkdaşlıq üzrə başlıca foruma çevrilmişdir. NATO 1994-cü ildə Sülh Naminə Tərəfdaşlıq (SNT) kimi tanınan təşəbbüsü irəli sürdü. Bu proqram iştirakçı ölkələrin silahlı qüvvələrinin demokratik cəmiyyətdə lazımı rol oynamasına imkan yaratmaq və NATOnun rəhbərlik etdiyi sülh qoruma əməliyyatlarında iştirak etmələri üçün onların yenidən qurulmasına dəstək verilməsinə yönəlmişdir. O, bir çox müxtəlif sahələrdə praktiki əməkdaşlıq üçün imkanlar təklif edir ki, bu da fərdi Tərəfdaş ölkələrin xüsusi təhlükəsizlik ehtiyac və maraqlarına müvafiq şəkildə öz iştiraklarını uyğunlaşdırmasına imkan yaradır. Fəaliyyətlərin həcmi və növü, müdafiə islahatları, krizis idarəçiliyi, mülki fövqəladə planlaşdırma, elm, təhsil və təlim sahəsində əməkdaşlıq, yüngül və atıcı silahların məhv edilməsi və təhlükəsiz şəkildə zərərsizləşdirilməsi kimi sahələri əhatə edərək olduqca böyükdür. “ dialoq, etimad yaratma və əməkdaşlıq naminə institutların yaradılması ”
Tərəfdaşlıqların genişləndirilməsi
| S23 “ Rusiya və Ukrayna ilk gündən NATO ilə tərəfdaşlıq fəaliyyətinə öhdəlik götürən ölkələr arasında olmuşlar ” Rusiya və Ukrayna ilk gündən NATO ilə tərəfdaşlıq fəaliyyətinə öhdəlik götürən ölkələr arasında olmuşlar. 1997-ci ildə bu iki ölkədən hər biri ilə NATO arasında ikitərəfli sazişlərin imzalanması ilə əməkdaşlıq daha rəsmi əsasa keçmişdir. NATO- Rusiya Daimi Birgə Şurası və NATO-Ukrayna Komissiyası təhlükəsizlik məsələləri və geniş səpkili sahələr üzrə praktiki əməkdaşlığın inkişafı üzrə mütəmadi məşvərət və müzakirələrin təşviqi vasitəsi kimi yaradılmışdır. O vaxtdan bəri, yeni təhlükəsizlik təhdidlərinin cavablandırılması üçün birgə beynəlxalq səylərə olan tələbatı vurğulayan 11 sentyabr terrorçu hücumlarından sonra, Müttəfiqlər və Rusiya daha dərin və sıx münasibətlər qurdular. 2002-ci ildə ikitərəfli NATO-Rusiya Daimi Birgə Şurasını əvəz edən, Baş Katibin rəhbərlik etdiyi NATO-Rusiya Şurası (NRC) yaradılmışdır və burada bütün NRC ölkələri bərabər şəkildə iştirak edir və qərarlar konsensus vasitəsilə qəbul edilir. NRC terrorçuluğa qarşı mübarizə, böhranların idarə olunması və kütləvi qırğın silahlarının yayılmamasını əməkdaşlığın əsas sahələri kimi müəyyən etmişdir. NATO-Ukrayna münasibətləri illər ərzində uğurlu inkişaf etmişdir. Burada əsas nöqteyi- nəzər xüsusilə müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda aparılan Ukraynanın cari islahat səylərinə NATO və fərdi Müttəfiqlər tərəfindən verilən dəstəkdir. Bu islahatlar ölkənin demokratik inkişafı və Avro-Atlantik strukturlara daha yaxın inteqrasiyası məqsədini həyata keçirmək üçün vacibdir. 2005-ci ildə Ukraynanın üzvlük istəkləri və müvafiq islahatları ilə bağlı İntensiv Dialoq irəli sürülmüşdür. 2008-ci ildə NATO üzv ölkələri razılaşmışlar ki, bu ölkə NATO üzvü olacaqdır. Rusiya və Ukrayna ilə münasibətlər
S24 | Tərəfdaşlıqların genişləndirilməsi SNT təşəbbüsü 1995-ci ildə geniş Aralıq dənizi bölgəsinin altı ölkəsini – Misir, İsrail, İordaniya, Mavritaniya, Mərakeş və Tunisi - əhatə edən Aralıq dənizi dialoqunun yaradılması ilə tamamlanmışdır. 2000-ci ildə Əlcəzairin də qoşulduğu bu proqram, Aralıq dənizi bölgəsinin ölkələri ilə yaxşı münasibətlərin qurulması və qarşılıqlı anlaşmanın təkmilləşdirilməsi, eləcə də regional təhlükəsizlik və sabitliyin təbliğ edilməsi məqsədini güdür. 2004-cü ildə dialoq, müdafiə islahatı, sərhəd təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlıq, hərbi uyarlığın təkmilləşdirilməsi və digər bu kimi sahələrdə yardım vasitəsilə daha geniş praktiki əməkdaşlığı təbliğ edən həqiqi tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmişdir. Genişləndirilmiş tərəfdaşlıq həmçinin, terrorçuluğa qarşı mübarizəni diqqət mərkəzinə almışdır. Bəzi Dialoq ölkələri Balkanlarda NATO-nun rəhbərlik etdiyi sülhə dəstək əməliyyatlarına hərbi qüvvələrlə töhfə vermiş və Fəal Cəhd Əməliyyatına dəstək vermişdir. Aralıq dənizi dialoqu “ Aralıq dənizi bölgəsinin ölkələri ilə yaxşı münasibətlərin qurulması və qarşılıqlı anlaşmanın təkmilləşdirilməsi ” NATO təlimi zamanı Aralıq dənizi di- aloqu ölkələri ilə əməkdaşlıq
Tərəfdaşlıqların genişləndirilməsi
| S25 “ Bu təşəbbüs bölgənin maraqlı ölkələri ilə praktiki ikitərəfli əməkdaşlığın təbliğ edilməsi məqsədini güdür ” İstanbul Əməkdaşlıq Təşəbbüsü İstanbul Əməkdaşlıq Təşəbbüsünün (İCİ) 2004-cü ildə irəli sürülməsi Alyansın Aralıq dənizi dialoquna daxil olmayan Yaxın Şərq ölkələri ilə münasibətlər qurmaq istəyini nümayiş etdirdi. Bu təşəbbüs bölgənin maraqlanan ölkələri ilə terrorçuluğa qarşı mübarizə, böhranların idarə edilməsi, mülki fövqəladə planlaşdırma, və sərhəd nəzarəti kimi sahələrdə praktiki ikitərəfli əməkdaşlığın təbliğ edilməsi məqsədini güdür. Hazırda Bəhreyn, Qatar, Küveyt və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri bura qoşulmuşlar. Yüklə 206,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
|