Telman hüseynov azərbaycan Respublikasının əməkdar iqtisadçısı, iqtisad elml
Yüklə 4,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KVAL METR YA
- QEYR -MADD AKT VL ƏR
- MAYA D ƏY ƏR
“Firmanın iqtisadiyyatı”na dair məfhum və anlayışların izahlı lüğəti
569 KRED TOR BORCLARI – müəyyən edilmiş müddətdə kredi- torlara qaytarılmalı olan, müəssisələr, firmalar və təşkilatlar tərə- findən cəlb olunan pul vəsaitidir.
layan, kreditləşdirmənin forma və metodlarının tətbiqinə nəzarət işini həyata keçirən kredit-maliyyə institutlarının məcmusudur.
haqqında elmdir. KVOTA – müəyyən müddət ərzində konkret məhsulun (əmtəə- nin) idxal və ixracına tətbiq edilən dəyər və natural ifadədə yol verilə bilən məhdudiyyətlərdir.
tılması zamanı öz səhmdarlarına üstünlük verilən, Nizamnamə fondu 2 min manatdan az, səhmdarlarının sayı isə 50 nəfərdən çox olmayan müəssisədir; səhmdarlar özlərinin verdikləri pay həcmində müəssisə öhdəliklərinə görə məsuliyyət daşıyırlar.
sada, insan əməyinin məhsulu və deməli dəyərin daşıyıcıları olduq- lardan, onlarda fiziki əsası olan əsas fondlar kimi öz dəyərlərini tədri- cən itirirlər; patentlər, əmtəə nişanları, ticarət markaları, lisenziyalar, bəzi hüquqi aktlar (torpaq və təbii resurslar, ixtiraçılıq və müəlliflik və s.), «nou-hau» - bütün bunlar qeyri-maddi aktivlərdir. Q YMƏT – məhsul və xidmətlərin istehsalı və reallaşdırılması ilə əlaqədar ictimai-zəruri xərcləri dəyər ifadəsində əks etdirən, iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış səviyyədə müəssiənin mənfəətini təmin edən, tələb və təklif arasında nisbi tarazlığı tənzimləyən, elas- tiki dəyişkənlik xassəsinə malik mühüm iqtisadi kateqoriyadır.
yətçilik hüququnu təsdiq edən sənəddir. L L KV DL K – bir və ya bir neçə fiziki və ya hüquqi şəxs qru- punun öz maliyyə öhdəliklərini ödəmək qabiliyyətini əks etdirən iqtisadi göstəricidir.
Telman Huseynov
570 L M T – təbii və istehsal resurslardan istifadənin, alqının, sat- qının, kreditin və digər əməliyyatların həcminin, idxal və ixracın, əmək haqqı ödənişinin, valyuta mübadiləsinin kəmiyyətcə məhdud- laşdırılması və ya maksimum yol verilə bilən həddidir. L SENZ YA – dövlət idarə orqanları tərəfindən idxal-ixrac əmə- liyyatlarının aparılmasına icazə verilməsi haqqında xüsusi sənəddir; texniki sənədlərdən və ya patentli ixtiralardan istifadə etmək üçün patent sahibinə verilmiş hüquqdur. L Z NQ – maşın, dəzgah, avadanlıq, nəqliyyat vasitələrinin və s., icarəçi tərəfindən gələcəkdə satın alınması imkanını da nəzərdə tutan və 5-8 il müddətinə icarədara istifadəyə verilməsidir.
ması, milli gəlirin və ümumi milli məhsulun istehsalı dinamikasındakı dəyişiklikləri, hökumətin büdcə və Milli Bankın pul siyasətinin iqtisadi artıma, infilyasiyaya, işsizlik problemlərinə, beynəlxalq ticarətin inkişafı və qiymətin səviyyələrinə təsirlərini tədqiq edən elm sahəsidir.
şəxslər üçün gözlənilməsi və riayət olunması vacib (məcburi) sayılan maliyyə fəaliyyətinin aparılması qaydalarıdır.
rilməsi), mənimsənilməsi, istehsalı və satışı üzrə fəaliyyətinin idarə olunmasına yönəldilmiş tədbirlər kompleksidir; bazarın konyunktura- sının tədqiqi və təklifə aktiv təsir etməklə istehsal olunmuş məhsulun satış miqyasını genişləndirməyə yönəldilən qarşılıqlı asıllıqda və vəhdətdə olan tədbirlərin məcmusudur. MAYA DƏYƏR – məhsul istehsalına sərf olunmuş maddi və əmək məsrəflərinin pulla ifadəsi, onun (məhsulun) dəyərinin bir hissəsidir. MEQO QT SAD YYAT – dünya iqtisadiyyatı, başqa sözlə, beynəlxalq iqtisadiyyatın problemlərini tədqiq edən elm sahəsidir. MENECER – əmtəələrin istehsalı və onların istehlakçıya çatdı- rılması proseslərinin təşkil edilməsi sahəsində peşəkar biliyə və bacarığa malik idarəedici-mütəxəssisdir.
məsi məqsədilə elm və praktikanın nailiyyətlərindən istifadə etməklə “Firmanın iqtisadiyyatı”na dair məfhum və anlayışların izahlı lüğəti
571 müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi üzrə vasitə, üsul, forma, metod və prinsiplərinin məcmusudur. MEZO QT SAD YYAT – biri-birilə təsərrüfat əlaqələri ilə bağlı olan sahə komplekslərinin (aqrar-sənaye, yanacaq-energetika, metallurgiya, hərbi) iqtisadiyyatıdır, makroiqtisadiyyatın tərkib his- səsi, onun yarım sistemidir, xüsusiləşmiş elm sahəsidir. MƏHDUD MƏSUL YYƏTL MÜƏSS SƏ – bir və ya bir neçə fiziki və (və ya) hüquqi şəxs(lər) tərəfindən təsis olunan, Nizamnamə fondu təsis müqaviləsi ilə paylara bölünən təsərrüfat subyektidir; müəssisənin öhdəliklərinə görə onun təsisçiləri yalnız Nizamnamə fonduna qoyduqları paylar həddində məsuliyyət daşıyır, müəssisədən çıxan təsisçi öz payını geri almaq hüququndan istifadə edə bilir. MƏNFƏƏT – müəssisənin sahibkarlıq fəaliyyətinin səmərəlili- yini xarakterizə edən yekun maliyyə göstəricisidir və ümumən məh- sulun qiyməti və maya dəyəri arasındakı fərq kimi hesablanır; müəssisənin mənfəəti məhsulun satışından əldə edilən gəlirlə satılmış məhsulun maya dəyəri arasındakı fərqdir; mənfəətin ba- lans, ümumi, hesabat (vergiyə cəlb edilən) və xalis (təmiz) kimi növlərini fərqləndirirlər.
müxtəlif müəssisə və firmaları, bankları, ev təsərrüfatı kimi struktur- larını və onların ünsürlərinin fəaliyyətini tədqiq edən elm sahəsidir. MÜƏSS SƏ – iqtisadiyyatın ilkin həlqəsi olub, müəyyən mül- kiyyətə və kollektiv əməyə əsaslanan, ictimai təlabatı ödəmək və mənfəət əldə etmək məqsədilə məhsul istehsal edən, iş görən və xidmətlər göstərən, istehsal-texniki və təşkilati-iqtisadi vəhdətə malik olan müstəqil təsərrüfat subyekti, hüquqi şəxsdir. MÜƏSS SƏN N MAL YYƏ VƏZ YYƏT – təsərrüfat sub- yektlərinin normal iş fəaliyyətini təmin edən dövlət, firma, və fiziki şəxslərlə hesablaşmaların aparılması üçün zəruri olan maliyyə resursları və pul vəsaitlərinin mövcudluğudur. MÜFL SLƏŞMƏ – firma və müəssisələrin borc öhdəliklərini yerinə yetirə bilməsinin nəticəsidir; təsərrüfat subyektinin müflisləş- məsi məhkəmənin qərarı ilə müəyyən edilir. MÜQAV LƏ – tərəflərin könüllü razılığı ilə onlardan hər birinin öz üzərlərinə götürdükləri təsərrüfat münasibətlərini rəsmləşdirən
Yüklə 4,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|