67
Təhlükəsizlik qaydaları:
Yumadan sonra su xüsusi şlanq vasitəsilə kanalizasiyaya axıdılır (şəkil 2,35).
Bunun üçün maşında bakın altında boşaltma nasosu var (şəkil 26). Suyun
axıdılmasından başqa bu nasos daha bir funksiyanı – suyun təkrar istifadəsini
həyata keçirir. Bu yolla yuyucu toz suda daha yaxşı həll olunur. Bu funksiyanı
bunun üçün nəzərdə tutulmuş digər nasoslar da yerinə yetirə bilər. Pal
taryuyan maşının işi idarəetmə lövhəsi vasitəsilə tənzimlənir (şəkil 28).
Müasir paltaryuyan maşınlar çoxlu sayda yuma rejimi və təhlükəsizlik sis
temi ilə təchiz edilib. Məsələn, əgər maşında suyun itirilməsi nəticəsində
artıq köpük yaranarsa, maşın suyun verilməsini dayandırır, barabanda paltar
qeyribərabər olarsa, onun sürətli hərəkətini əngəlləyir. Getdikcə sürət azalır
və paltar bərabər sürətdə barabana paylanır və yenidən əvvəlki hərəkət bərpa
olunur.
1. Elektrik çəngəlini yaş əllə şəbəkəyə daxil etmə.
2. Yuma rejimi və profilaktik işlərin aparılması qurtardıqdan sonra elek
trik çəngəlini şəbəkədən ayır.
3. Yerlə birləşdirici çıxışı olan rozetkalardan istifadə et.
4. Vanna otağına açıq rozetka qoyma. Belə rozetkalar rütubətdən müdafiə
tipli olmalı və su mənbələrindən mümkün qədər aralıda qo yulmalıdır.
5. Axıtma, küy, iy, maşının gövdəsində gərginlik hiss etdikdə onun işini
da yandır. Unutma, maşının altındakı döşəmə quru olmalıdır!
6. Nasazlıq yaranarsa, mütəxəssis çağır, qüsuru özün aradan qaldır mağa
çalışma.
!
Paltaryuyan maşın, yumanın mexanikləşdirilməsi və avtomat laş
dı rılması, fırlanan baraban, qızdırıcı element, titrəmə, yuma və
sıxma, idarə lövhəsi.
1. Paltaryuyan maşın nə üçün nəzərdə tutulub?
2. Paltaryuyan maşının avtomatlaşdırılmasında məqsəd nədir?
3. Paltaryuyan maşının hansı növləri var?
4. Paltaryuyan maşının quruluşu necədir?
5. Paltaryuma texnologiyası nədən ibarətdir?
6. Yaylar nəyə xidmət edir?
7. Səviyyə relesinin funksiyası nədir?
8. Paltaryuyan maşınla iş zamanı hansı təhlükəsizlik qaydalarına riayət
etmək lazımdır?
Özünüyoxlama sualları
?
Çap üçün deyil
MӘİŞӘT SOYUDUCUSUNUN QURULUŞU VӘ İŞ PRİNSİPİ
Məişət soyuducuları tez xarab olan qida məhsulları, yarımfabrikatlar və hazır
xörəklərin soyudulmaqla qısamüddətli saxlanması üçün nəzərdə tutulub. Soyu
ducuların əsas tərkib hissəsi olan dondurucu kamera isə dondurulmuş qida
məhsullarının qorunmasına xidmət edir.
Soyuducu nədir?
Soyuducu istilik keçirməyən kame
rada aşağı temperaturu qoruyub saxlaya
bilən qurğudur.
Soyuducular iki növə ayrılır: qida
məh sullarını saxlamaq üçün orta tem
peraturlu kameralar və aşağı tempe
raturlu dondurucular.
Sənaye ən müxtəlif quruluşlu məi
şət soyuducuları istehsal edir. İşləmə
prinsipinə görə soyuducular kom pres
siyalı, absorbsiyalı ter moelektrik olur.
Әn çox yayılan kompressiyalı donduru
cu larıdır.
Kompressiyalı soyuducu
nun qurulu şu necədir?
Şəkil 1dəki ikiqapılı so yu ducunun
daxilində mənfi temperaturu qoruyub
saxlayan dondurma ka
merası, qida
məhsulları üçün saxlama hissələri
(soyuducunun aşağı hissəsi) və məh sul
ların yerləşdirilməsi üçün rəfləri olan
soyuducu kamera yerləşir. Soyuducu
nun maşın bölməsində soyuducu aqre
qat (arxa divarında yerləşdirilib) var.
Kameralar soyuducunun bayır divar
larından istilik keçirməyən materialdan
xüsusi qatla ayrılır. Kameranın qarşısı
qapılarla bağlanıb.
68
18ci MÖVZU
Şəkil 1. «Stinol103» məişət soyuducusu:
1 – dondurucu kameranın tutumu;
2 – aralıq qutu; 3 – üst yeşik;
4 – soyuducu kameranın rəfləri;
5 – temperatur tənzimləyicisi;
6 – soyuducunun işıqlandırma qurğusu;
7 – ağzı qapaqlı saxlama qabı;
8 – çevrilən rəf; 9 – yumurta saxlama
rəfi; 10 – rəf ayıran; 11 – çəpərli rəf;
12 – meyvə və tərəvəz qabı;
13 – tənzimləyici dayaqlar
6
7
8
9
10
11
12
5
4
3
2
1
13
Çap üçün deyil
69
Qapının ikiqatlı divarlarında da istilik keçirməyən material var. Hər tərəfdən
soyuducunu əhatə edən istilik keçirməyən qat xaricdəki istiliyi daxilə keçməyə
qoymur. Qapı arasında hava keçə bilən məsafə olmasın deyə qapıların daxili
divarına kipləşdiricisi qoyulub. Qapı bağlanarkən kipləşdirici soyuducunun
qabaq səthinə kip yapışır. Soyuducunun qapıları örtülü halda sürgü ilə saxlanılır.
Soyuducunun əsas hissəsi dondurucu aqreqatdır. O soyuducunun əsas
hissəsini, işlək kamerasını soyudur. Dondurucu aqreqat öz növbəsində üç əsas
hissədən – kondensator, buxarlandırıcı və kompressordan* ibarətdir. Don
durucu aqreqat sistemi qapalıdır və xüsusi soyuducu qaz olan freonla doldu
rulmuşdur.
Freon nədir?
Freon rəngsiz, iysiz qaz və yaxud mayedir. Hər bir duru maye kimi o qay
nama vəziyyətində (daha doğrusu, buxar əmələ gələndə) ətrafdakı istiliyi özünə
çəkir (soyudur) və əksəriyyət qazlar kimi müəyyən təzyiq və temperaturda kon
densasiya edir (mayeyə çevrilir), ətraf mühitə istilik ötürür.
Dondurucu aqreqat necə işləyir?
Dondurucu aqreqatın iş prinsipi (şəkil 2) be
lədir: mühərrikkompressor freonun buxarını buxar
landırıcıdan çəkir və onları kondensatora ötürür.
Kondensatorda freonun buxarı soyudulur və maye
yə çevrilir. Sonra duru maye halında freon qurutma
kanallı filtr (süzgəc) və kapilyar (çox dar) boru
kəməri vasitəsilə buxarlandırıcıya daxil olur. Freon
buxar landırıcıya daxil olarkən onun təzyiqi konden
sasiya (maye) təzyiqindən qaynama təzyiqinə qədər
düşür. Bu proses drosselləşdirmə* adlanır.
Bu zaman buxarlandırıcının kanallarına daxil
olan freon qaynayır. Qaynama üçün lazım gələn is
tilik enerjisi buxarlandırıcının səthindən alınır və
soyuducudakı hava soyuyur.
Buxarlandırıcıdan keçən duru freon buxara çev
rilir və kompressorla sorulur. Bu zaman freon
buxarlandırıcının daxili səthindən istilik götürür, elə
bu səbəbdən də soyuducunun daxili soyuyur.
Beləliklə, kondensatorda freon yüksək təzyiq
altında maye halına keçir və istilik ayırır, buxarlan
dı rıcıda isə aşağı təzyiq hesabına qaynayır, qaz
halına düşərək istiliyi udur.
Şəkil 2. Dondurucu
aqreqatın quruluşu
1 – kondensator;
2 – kapilyar boru;
3 – mühərrikkompressor;
4 – buxarlandırıcı;
5 – quruducu filtr;
6 – geri qaytaran boru
4
1
5
2
6
3
* Kompressor – havanı, buxarı, qazları sıxmaq üçün qurğu
* Drosselləşdirmə – mayenin, qazın, buxarın təzyiqinin və işlənməsinin nizama salınması
Çap üçün deyil