Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi

 
Muhammed Ali ARSLAN

 
 
Makale Bilgisi 
ÖZET 
 
Makale Türü: Araştırma makalesi 
Makalenin Geliş Tarihi: 25.5.2021 
Makalenin Kabul Tarihi: 29.6.2021 
 
 
XX. Yüzyılın başlarında Güney Kafkasya’daki  Bolşevik ve Ermeni 
Taşnakları  tarafından  bölgedeki  Müslüman-Türk  nüfusa  karşı 
yapılan  zulüm  ve  baskılar  zamanla  katliama  dönüşmüştür. 
Osmanlı  Devleti  yapılan  bu  müdahaleleri  bertaraf  etmek 
amacıyla,  ileride    “Kafkas  İslam  Ordusu”  ismiyle  anılacak  bir 
ordunun  oluşmasını  sağlamıştır.  Nuri  Paşa  liderliğinde 
oluşturulan  Kafkas  İslam  Ordusu  Azerbaycan’a  doğru  harekete 
geçmiş  ve  Bakü’ye  kadar  ilerleyerek  Kafkasya’da  geçici  de  olsa 
düzeni  tesis  etmiştir.  Azerbaycan  halkı  tarafından  bölgenin 
kurtarıcısı  olarak  kabul  edilen  Kafkas  İslam  Ordusu’nun  kısa 
sürede  gerçekleştirdiği  barış  ve  huzur,  XX.  Yüzyılın  Meşhur 
Azerbaycan  Yazarı  ve  Yerel  Tarihçisi  Qılman  İlkin  Musayev’i, 
küçük  yaşlarda  etkilemiş  ve  bu  tesirler  sonucunda  Qılman  İlkin, 
dönemin  şahidi  olarak  olup  bitenleri  yazıya  dökmüştür.  Qılman 
İlkin Musayev, Bakü Şehri’nin tarihi ile ilgili çok sayıda çalışmalar 
kaleme  almıştır.  Bu  çalışmalardan  bir  tanesi  de  hatırat  tarzında 
yazılan  ve  Kafkas  İslam  Ordusu’nu  konu  edinmiş  “Türk  Ordusu 
Bakıda”  adlı  eseridir.  Hatırat  şeklinde,  sıra  dışı  bir  anlatım  ve 
perspektif  ile  yazılan  bu  eser  1917-1920  yılları  arasında 
Kafkasya’da ve hususen Azerbaycan coğrafyasında yaşanılanlara 
ışık tutmaktadır.