Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə



Yüklə 3,14 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə62/80
tarix18.06.2018
ölçüsü3,14 Kb.
#49461
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   80

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 
 
 
194 
lirik  dramaturgiyanın  əsasını  qoydu.  Bu  əsərlər  öz 
aktuallığı ilə seçilir. İlyas Əfəndiyevin  yaradıcılığı təkcə 
teatrla,  nəsrlə  məhdudlaşmır,  artıq  onun  yazdığı  əsərlər 
bizim  kino  sənətkarlarımızın  diqqətini  cəlb  edir,  bu 
əsərlər ssenariləşdirilir, kinolar çəkilir…" 
Mərasimdə  çıxış  edən  xalq  yazıçısı,  Azərbaycan 
Yazıçılar  Birliyinin  sədri  Anar  dedi:  "Əziz  dostlar, 
İlyas  Əfəndiyevin  vəfatı  gününü  biz  həmişə  dərin  kədər 
hissi  ilə  qeyd  edirik.  Amma  bu  gün  doğum  günüdür  və 
döğum gününü şadlıq günü kimi qarşılayırıq. Düz doxsan 
beş il bundan əvvəl Azərbaycan xalqının bəxtinə belə bir 
ərmağan,  belə  xoş  bir  gün  düşüb  -  onun  böyük 
oğullarından biri, görkəmli sənətkarımız İlyas Əfəndiyev 
dünyaya gəlib.  
İlyas Əfəndiyevin məşhur əsərinin adıyla demiş olsaq, 
o,  həmişə  bizimlədi.  Təbii  ki,  o,  həm  də  həmişə 
mənimlədi.  Amma  bu  son  üç-dörd  gündə  demək  olar  ki, 
sutkanın  on-on  iki  saatını  hər  an,  hər  dəqiqə  mənimlə 
olub. Mən Moskvada idim. Çoxdan idi ki, İlyas müəllim 
haqqında  bir  yazı  yazmaq  istəyirdim.  Bakıdan  yola 
düşəndə  İlyas  müəllimin  cildlərini  də  özümlə  götürdüm, 
onun yaradıcılığından uzun illər boyu oxuduğum əsərləri 
bir  daha  yenidən  oxudum,  qeydlərimi  elədim.  Bu  axşam 
Bakıya  qayıdıb  gecə  saat  beşə  kimi  həmin  qeydlər 
əsasında  İlyas  müəllimin  ölməz  yaradıcılığıyla  bağlı 
məqaləmi 
yazıb  tamamladım.  Həmin  məqalədə 
yazdıqlarımın  üzərində  burada  dayanmaq  istəmirəm. 
Şübhəsiz  ki,  çap  olunacaq  və  siz  də  o  məqaləylə  tanış 
olacaqsınız.  Bu  gün  Yazıçılar  Birliyində  görkəmli 
yazıçının  doğum  gününə  həsr  edilmiş  tədbir  də 


www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 
 
195 
keçiriləcək,  sizi  həmin  tədbirə  dəvət  edir  və  İlyas 
müəllimə qəni-qəni rəhmət diləyirəm". 
Azərbaycan  Teatr  Xadimləri  İttifaqının  sədri,  xalq 
artisti  Azərpaşa  Nemətov  da  mərasimdə  çıxış  edərək 
qeyd  etdi  ki,  İlyas  Əfəndiyev  Azərbaycan  ədəbiyyatının 
ən  uğurlu  sənətkarlarından  biridir.  "Əgər  Azərbaycan 
dramaturgiyası  Mirzə  Fətəli  Axundovdan  başlayırsa,  bu 
silsilədə  Cəlil  Məmmədquluzadə,  Əbdürrəhim  bəy 
Haqverdiyev,  Nəcəf  bəy  Vəzirov,  Nəriman  Nərimanov, 
Hüseyn  Cavid,  Cəfər  Cabbarlı,  Səməd  Vurğun,  Mirzə 
İbrahimov  imzası  varsa,  İlyas  Əfəndiyev  dramaturgiyası 
da  öz  xüsusi  yeriylə,  təravətiylə  seçilir.  İlyas  Əfəndiyev 
öz  teatrını  yaratmışdı,  dramaturgiyamızda  yeni  bir 
mərhələnin  əsasını  qoymuşdu.  Onun  həm  lirik-psixoloji, 
həm də tarixi dramların yaradılmasında böyük xidmətləri 
olub. Onun əsərlərini Azərbaycana bağlılıq, Azərbaycanı 
sevmək,  eyni  zamanda,  Cənubi  Azərbaycan  mövzusu, 
milli kədər hissinin əks olunması şərtləndirir. 
İlyas  Əfəndiyev  mənim  atam  Zəfər  Nemətovla  dost 
idi. Onların həyatında çox unudulmaz hadisələr olub. Bu 
barədə  mənim  dostum,  görkəmli  yazıçımız  Elçin  mənə 
çox  xatirələrini  danışıb.  Ancaq  İlyas  Əfəndiyevi  yad 
edəndə ilk olaraq yadıma düşən o olur ki, bu adam demək 
olar ki, hər gün teatra gəlirdi. Teatr onun üçün müqəddəs 
bir  yer,  aktyorlar  onun  ən  əziz  dostları  idi.  O,  aktyor 
sənətini, rejissor əməyini dərindən duyurdu. Son nəfəsinə 
kimi  teatra  olan  bağlılığına  sadiq  qaldı.  Təsəllimiz  odur 
ki,  bu  gün  də  İlyas  Əfəndiyevin  dram  əsərləri  nəinki 
ölkəmizdə, müxtəlif teatrlarda, eləcə də xaricdə tamaşaya 
qoyulur,  böyük  maraq  doğurur,  onun  irsi  yaşayır.  Ona 
görə  ki,  bu  əsərlərdə  çox  vacib  məsələlər  öz  əksini 
tapmışdır…" 


www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 
 
 
196 
İlyas  Əfəndiyevin  səhnə  əsərlərinin  demək  olar  ki, 
hamısının  baş  qəhrəmanlarının  ifaçısı  olmuş  xalq  artisti 
Amaliya Pənahova ustad sənətkara bəslədiyi ən səmimi 
duyğularını dilə gətirdi: "İlyas Əfəndiyev böyük sənətkar 
idi.  İyirminci  əsr  dramaturgiyamızda  onun  xüsusi  yeri 
var.  İlyas  müəllimin  dramaturgiyası  silsilə  rejissor, 
aktyor,  dramaturqlar  nəsli  yetişdirib.  O,  aktyorlara  çox 
diqqətli bir insan idi.  
 Onun  yaradıcılığı  Azərbaycan  dramaturgiyasında 
lirik-psixoloji  cərəyanın  əsasını  qoydu.  Bu  cərəyanın  öz 
rejissorları,  aktyorları  yetişdi.  Bu  əsərlərin  quruluşunu 
verən  rejissorlar  inkişaf  elədi,  bütövlükdə,  mənim 
yaşıdım  olan  səhnə  xadimlərinin  öz  müasirləri  olan 
görkəmli bir yazıçının teatrı meydana gəldi.  
İlyas  müəllimin  sırf  sovet  dönəmində  yazdığı 
romanlar,  povestlər,  dram  əsərləri  bu  gün  də  aktualdı, 
onlar  həm  də  sabahın,  gələcəyin  əsərləridi.  Çünki  o 
əsərlərdə insan qəlbinin təlatümləri, çabaları əks olunub, 
insan  həyatının  ən  əlamətdar  məqamları  qələmə  alınıb. 
Bu 
əsərlər 
həm 
millətin 
milli 
dəyərlərinin 
zənginləşməsinə  xidmət  edir,  həm  də  mədəniyyətimizi, 
ədəbiyyatımızı inkişaf etdirir. Şərqdə ən qədim teatr olan, 
136 yaşını qeyd etdiyimiz teatrımızın 50 illik tarixi İlyas 
Əfəndiyevin adıyla bağlıdı. Təsadüfi deyil ki, bu gün biz 
hansı  teatra  müraciət  ediriksə,  orada  İlyas  Əfəndiyevin 
tamaşalarını, 
onun  tamaşalarında  parlayan  gənc 
istedadları görürük.  
Səhnəmizin  bugünkü  ən  adlı-sanlı  aktyorları  onun 
yaradıcılığından  keçib  gəlib,  İlyas  Əfəndiyev  teatrında 
yetişib.  İçi  mən  qarışıq,  burada  doğma  simalarını 
gördüyüm  böyük  sənət  dostlarım,  gənc  aktyorlar, 


Yüklə 3,14 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   80




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə