X a q a n i d e y ir : m ə n i m q ə l b i m o d p ü s k ü r ə n Z ü h ə l k im i o l d u ğ u n d a n , d ə v ə q u ş u k im i o d
y e m ə k d ə n ç ə k i n m ə r ə m .
Səh. 3 7 6
Z a h i d ə m , a m m a , n ə Y ə h y a t ə k , b r ə h m ə n s e y r ə t ə m ,
Ş a i r ə m , a m m a , n ə H ə s s a n t ə k , L ə b i d i t i y n ə t ə m .
Yəhya peyğəm bər
A l l a h a h ə d d ə n a r t ı q i b a d ə t l ə m ə ş ğ u l o l m u ş d u r . B r ə h m ə n d i n i o d a
s i t a y i ş e t m i ş o l a n h i n d d i n l ə r i n d ə n d i r .
H əssan M əhəm m əd
p e y ğ ə m b ə r i m ə h d e d ə n m ə ş h u r
H ə s s a n i b n S i b i t ,
L əb id
i s ə ş e r i M ə k k ə d ə d i v a r d a n a s ı l a n c a h i l i y y ə t d ö v r ü n ü n ş a i r l ə r i n d ə n
o l u b , H ə s s a n ı n ə l e y h i n ə o l m u ş d u r .
X a q a n i t ə v a z ö k a r l ı q l a ö z ü n ü B r ə h m ə n v ə L ə b i d ə o x ş a d ı r .
Səh. 377.
A t d ı x a q a n , b a s d ı r a n t o r p a q d a , q ə m Q a r u n u y a m ,
Q ə r q e d i n , Ş i r v a n l ı l a r , ç a y d a k i , ş ə r F i r o n u y a m .
Qarun -
M u s a p e y ğ ə m b ə r z a m a n ı ə n d ö v l ə t l i v ə x ə s i s b i r ş ə x s o l m u ş d u r .
Firon -
M u s a n ı m ə h v e t m ə k i s t ə y ə n h ö k m d a r d ı r k i , ç a y d a q ə r q e d i l m i ş d i r . X a q a n i
q ə m Q a r u n u y a m d e d i k d ə " h e ç k i m d ə m ə n q ə d ə r q ə m o l m a z " d e m ə k i s t ə y i r .
Səh. 280.
M ə l u m d u r h ə r b i r k ə s ə , g ö r s ə ə s a , q o r x a r i l a n ,
S ö y lə r : ə s a ş ə k l i n d ə y ə m , a m m a q ə n i m i m d i r ə s a .
B u r a d a M u s a p e y ğ ə m b ə r i n ə s a s ı n a i ş a r ə e d i l i r k i , o , ə l i n d ə k i ə s a n ı y e r ə a t d ı q d a , ə s a
ə j d a h a o l u b i l a n l a r ı u d u r .
Səh. 283.
B i r q u r u b a r s ı z a ğ a c d ı r l a r o N u h u n q o v m u t ə k ,
B i r q a r ı n ı n t ə n d i r i n ə b a ğ l a n ı b ü m m i d l ə r i .
N u h p e y ğ ə m b ə r d ü n y a n ı s u b a s a c a ğ ı n ı x ə b ə r v e r ə r k ə n o n u n q o v m u ( Ə h l a d a m l a r ı )
o n a
i n a n m a y ı b ,
k ö m ə k
e t m ə m i ş d i l ə r .
Ə f s a n ə y ə
g ö r ə
t u f a n
q a r ı n ı n
t ə n d i r i n d ə n
b a ş l a n m ı ş d ı r .
X a q a n i m ü a s i r p a x ı l a d a m l a r ı N u h u n q o v m u n a o x ş a d a r a q , o n l a r ı q u r u b a r s ı z a ğ a c
a d l a n d ı r ı r .
Səh. 284.
Q o y s a l a r d a ş e r i m ə q a r ş ı ç ü r ü k h ə d y a n l a r ı ,
B u - T ü r a b m q a r ş ı s ı n d a B u - L ə h ə b i n y o x y e r i.
Bu-Türab -
D ö r d ü n c ü x ə l i f ə i m a m Ə l i y ə i ş a r ə d i r .
B u-Ləhəb
M ə h ə m m ə d p e y ğ ə m b ə r i n
ə k s i n ə g e d ə n ə m i s i d i r .
X a q a n i u z ş e r l ə r i n i i m a m Ə1İ l ə y a q ə t i n ə , o n a q a r ş ı y a z ı l a n ş e r l ə r i i s ə l ə y a q ə t s i z b u -
L ə h ə b ə , ç ü r ü k l a q q ı r t ı y a b ə n z ə d i r .
Səh. 285.
C ə b r a y ı l k ö n l ü m x ə d ə n g i n ə ö z ü v e r m i ş q a n a d ,
E h t i y a c ı m y o x , h ə r i f d ə n i s t ə y ə m q u z ğ u n p ə r i.
O x u n d ü z i s t i q a m ə t d ə u ç m a s ı ü ç ü n o n u n a r x a h i s s ə s i n ə q u ş q a n a d ı g e y d i r ə r d i l ə r .
Ş a i r d e y ir : m ə n i m k ö n ü l o x u m d a ( ş e r i m d ə ) C ə b r a y ı l m ə l ə y i n q a n a d l ə l ə y i v a r . M ə n ə
q a r t a l l ə l ə y i l a z ı m d e y i l . Y ə n i : m ə n i m ş e i r l ə r i m h ə d ə f ə s ə r r a s t d ə y ir .
Səh. 286.
M ə n m ə g ə r Ə b r ə h ə n i n m i n d i y i d i v a n ə f i lə m ,
G e t m ə y ə K ə b ə y i - d ə y y a n ə m ə n i q o y m u r la r .
622
Əbrəhə ibn Səbbah -
V I I ə s r d ə Y ə m ə n d ə h a k i m i y y ə t s ü r m ü ş b i r p a d ş a h d ı r ; Ə r ə b l ə r i
K ə b ə d ə n a y ı r ı b , ö z k i l s ə s i n ə i b a d ə t ə ç a ğ ı r m ı ş s a d a , x a l q o n a q u l a q a s m a m ı ş v ə b u n a g ö r ə
d ə K ə b ə n i d a ğ ı t m a q ü ç ü n q o ş u n v ə f i l l ə r l ə h ü c u m a k e ç m i ş d i r .
Kəbəyi-dəyyan -
d o ğ r u l u q
v ə d ü z l ü k y e r i m ə n a s ı n d a d ı r .
Səh. 287.
B i r ö k ü z t ə k b u d ə y i r m a n d a s a l ıb b o y n u m a ip ,
A t m a ğ a a ğ z ı m a y a ğ d a n ə m ə n i q o y m u r la r .
O z a m a n b ö y ü k d ə y i r m a n l a r ı ö k ü z v ə b a ş q a b u k i m i h e y v a n l a r l a i ş l ə d i r d i l ə r ; y a ğ d a n ə
- b i t k i a d ı d ı r .
Səh. 287.
M ü ş t ə r i t ə k y e r i m o l m u ş i k i ü z l ü C ö v z a ,
Q a l d ı m a v ə r ə , S ə r ə t a n ə m ə n i q o y m u r la r .
M üştəri ulduzu -
C ö v z a b ü r c ü d a i r ə s i n d ə d i r . C ö v z a ik i ə k i z u ş a q ş ə k l i n d ə o l d u ğ u ü ç ü n
X a q a n i o n u i k i ü z l ü a d l a n d ı r ı r v ə b u n u n l a d a ö z m ü h i t i n i n i k i ü z l ü l ə r y e r i o l d u ğ u n u
g ö s t ə r i r .
Sərətan -
C ö v z a i l ə q o n ş u b ü r c o l u b , e y n i z a m a n d a x ə r ç ə n g d e m ə k d i r . M ə l u m d u r
k i, x ə r ç ə n g g e r i y e r i y i r . X a q a n i b u n u n l a s a r a y d a n g e r i y ə q a y ı t m a q a r z u s u n d a o l d u ğ u n u ,
l a k i n , o n u b u r a x m a d ı q l a r ı n ı b i l d i r i r .
Səh. 288.
Y o x s a , B ə s t a m ə g e d ə n l ə r h a m ı s ı y u r d s u z o l u r ?
Bəstam -
X o r a s a n ı n c ə n u b - ş ə r q i n d ə y e r l ə ş i r , v a x t ı i l ə m ə ş h u r ş ə h ə r o l m u ş d u r .
Səh. 288.
Ə q l i l ə r ə y m ə n i m q ə l b i m ə M i z a n o l m u ş ,
P e y k o l a m Ə q r ə b i - ü s y a n ə , m ə n i q o y m u r la r .
M izan və Əqrəb -
ik i q o n ş u b ü r c d ü r ;
p e y k -
x ə b ə r ç i , h ə m ç i n i n b ö y ü k b i r u l d u z u n
e t r a f ı n d a d o l a n a n k i ç i k u l d u z d e m ə k d i r . X a q a n i d e y ir : ə q l i m d ə , q ə l b i m d ə m ə n ə d e y i r k i,
Ü s y a n ə q r ə b i n i n d a l ı n c a d ü ş m ə , o n a x i d m ə t e tm ə .
Səh. 2 88
Düşməyə vadiyi-xəzlanə məni qoymurlar.
V a d iy i-x ə zla n -
özbaşına, köməksiz qalmaq.
Səh. 290.
İlahiyyat ərşinə səni üzlət çatdırar.
Yəni ancaq saraydan çıxıb getməklə həqiqət yoluna düşərsən.
Səh. 294.
Namərd süfrə açsa, desə "əssəla" çörək!
Ə ssə la (səla) -
çağırışdır. Burada Xaqani demək istəyir ki, ac qalaram, alçaqların çörəyini
yemərəm.
Səh. 298.
M ə h ə m m ə d Ə b u - C ə h l i x ə c i l e t d i y i k i m i ...
Əbu-cəhl
fə s i a d ı
Əbu-Həkəm)
ə r ə b l ə r i n q ü r e y ş r ə i s l ə r i n d ə n d i r . M ə h ə m m ə d i n v ə
İ s l a m d i n i n i n d ü ş m ə n i o l m u ş d u r . Ə b u - C ə h l ö l d ü r ü l ə n d ə M ə h ə m m ə d : " Ə r ə b x a l q ı n ı n
F i r o n u ö l d ü r ü l d ü " d e m i ş d i r .
Səh. 300.
B ə r c i s u l d u z u t ə k H u t d a n g ə l m i ş ə m ,
S ə r ə t a n b ü r c ü d ü r d u r a c a ğ ı m y e r .
Bərcis -
M ü ş t ə r i u l d u z u , G ü n ə ş ə t r a f ı n d a d o l a n a n u l d u z l a r ı n ə n b ö y ü y ü , G ü n ə ş
a l ə m i n i n b e ş i n c i p l a n e t i d i r .
H ut -
B a l ı q b ü r c ü d e m ə k d i r . B u ş e r X a q a n i n i n d ü n y a y a
623