Yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü m əsləhətçi redaktor

122 
rayon    İHB-nın  Gəndov  İƏD  üzrə  nümayəndəsinin müavini 
F
əxrəddin Cəfərov, Gəndov Bələdiyyəsinin sədri Fikrət 
Əliyev, bələdiyyə  sədrinin müavini Nəcməddin  İsmayılov  və  
başqaları; 
T
əhsil sahəsində:  Şabran rayon Təhsil Şöbəsinin müdiri  
Emin  Mövsümov,  RTŞ-nin sabiq metokabinet  müdiri Vasif 
M
əcidov,  RTŞ-nin bədən tərbiyəsi üzrə  metodisti    işləmiş 
İbrahim  Məcidov, Gəndov kənd orta məktəbin sabiq 
direktorları  Akif  Quliyev,  Akif  Dəmirov, Camaləddin 
Əmrullayev, Gəndov məktəbinin  hazırki  direktoru  Samirə 
Baladadaşova, Aygünlü kənd  orta məktəbin sabiq  direktoru 
Tofiq Musayev, h
əmin məktəbin indiki direktor əvəzi  Cavid 
Əliyev, Dəvəçi  şəhər  2  saylı  orta məktəbin direktor müavini 
işləmiş  Nadir  Qəribov, Gəndov kənd orta məktəbin sabiq 
direktor müavinl
əri Hacıbaba  Hacıyev,  Nadir Səttərzadə, 
m
əktəbin indiki direktor müavini Məhbubə  Məmmədova, 
D
əvəçi rayon əyani-qiyabi orta məktəbin sabiq direktor 
müavini  Camali H
əsənov  və digərləri; 
M
ətbuat, mədəniyyət və  turizm, incəsənət sahəsində: 
“Qurucu” rayon q
əzetində  kənd təsərrüfatı  şöbəsinin müdiri 
işləmiş  Şahbaz  Ömərov, rayon Mədəniyyət evinin sabiq 
müdirl
əri  Əlikram Qurbanov , Oktay Paşayev və qeyriləri ; 
K
ənd  təsərrüfatı  sahəsində:  Şirkət rəhbəri Kərimxan 
M
əmmədov, Gəndov sovxozunun sabiq  baş  mühasibi Seyfəl 
Abbasov, keçmiş baş aqranom  Əmir Orucov, Keçmiş “Sovet 
Konisti
tusiyası” adına sovxozun baş mühasibı Tahir Şükürov, 
D
əvəçi Broyler fabrikində  kadr idarəsinin rəisi  işləmiş 
Böyükağa Şükürov və başqaları; 
Bank-maliyy
ə  sahəsində:  Dəvəçi rayon Maliyyə  Şöbə-
sinin    sabiq  müdiri  Əlövsət  İsayev,  Şabran  rayon  Maliyyə 
İdarəsinin  rəisi işləmiş Bəhlul Abbasov və  digərləri; 
S
əhiyyə  sahəsində:  həkim-terapevtlər Tövhə  Nuriyeva, 
Malik X
əlilov və başqaları; 

---

123 
N
əqliyyat sahəsində:  Dəvəçi  rayon  avtobazasının  baş 
müh
əndisi  olmuş  Vaqif  Quliyev,  Xəzər gəmiçiliyində  gəmi 
kapitanının köməkçisi işləmiş  Nazim Abbasov  və  digərləri; 
Keçmiş  partiya  və  sovet  orqanlarında:    Azərbaycan KP 
D
əvəçi rayon Komitəsində  təbliğat  və  təşviqat  şöbəsinin 
müdiri  olmuş  Vahid  Cəbrayılov,  Gəndov kənd ZDS-nin 
keçmiş sədri Nurəddin İsayev və  qeyriləri;   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

124 
İNSANLARIN ÜMUMİ YAŞ DÖVRÜNÜN 
XÜSUSİYYƏTLƏRİNƏ GÖRƏ ÖYRƏNİLMƏSİNİN  
ƏHƏMİYYƏTİ 
 
H
ələ  qədim  zamanlardan  dünyanın  böyük  mütəfəkkirləri 
v
ə  alimləri insan amili ilə  bağlı  qarşıya  çıxan  problemlərin 
vaxtında    və  düzgün həlli məqsədilə  insanların  özlərini daha 
d
əqiq və  yaxından    öyrənməyə  can  atmışlar.  Onlar  bu  işdə 
özl
ərinin nəzəri bilikləri və  təcrübələri ilə  yanaşı  çoxlu 
üsullardan v
ə elmi metodlardan istifadə  etmişlər. Nəticədə bu 
uzaqgör
ən elm adamları insan amilinin bu cəhətlərini özündə 
əks etdirən tibbə,  əxlaqa, hüquqa, pedaqoqikaya , məntiq və 
psixologiyaya, el
əcə  də  bir  çox  başqa  elmlərə  aid  sanballı 
əsərlər yazıb yaratmışlar.  Bu öyrənmə üsullarından birini  də 
insan yaşayışının bütün mərhələlərində adamların yaş dövrünə 
gör
ə öyrənilməsi  məsələsi təşkil etmişdir.  
Aliml
ər  insanlara  daha  yaxından  bələd olmaq üçün 
müxt
əlif  yaş  illərində  onların  inkişaf  xüsusiyyətlərini elmi 
c
əhətdən öyrənib dərindən təhlil edilməsi məsələsini  qarşıya 
m
əqsəd qoymuşlar. Nəticə etibarı ilə onlar insanın ümumi yaş 
dövrünü inkişaf xüsusiyyətlərinə görə ayrı-ayrı yaş dövrlərinə 
(m
ərhələlərinə)  bölmüşlər.  Aqillər bu barədə belə deyib: yaş 
dövrünün düzgün mü
əyyənləşdirilməsi  insanın  inkişafının 
açarıdır. 
Bildiyimiz  kimi  insanın  ümumi  yaş  dövrü  onun  
doğulma  günündən  dünyasını  dəyişən ana kimi  olan bir  
müdd
əti  əhatə edir.  
H
ələ  uzaq  keçmişdə  insanların  yaş  dövrünün  xüsusiyyət-
l
ərinə  görə  öyrənilməsi təcrübəsi  mövcud  olmuşdur.  Ümumi 
yaş dövrünü  inkişaf xüsusiyyətlərinə görə ayrı-ayrı hissələrə 
bölm
ək  məsələsi isə ilk dəfə  Çin filosofları tərəfindən həyata 
keçirilmişdir.  Qədim çinlilər  uşaqların  tərbiyəsini  aşağıdakı 
formada t
əşkil etməyi tövsiyyə edirdilər:  “Bir yaşından beş 

---

125 
yaşınadək  olan  uşaqları  şah  kimi,  beş  yaşından  on 
yaşınadək  nökər kimi, on yaşından on beş yaşına kimi isə  
dost kimi q
əbul edin”. Ailədə uşaqlara bu cür münasibət  bu 
gün
ədək bəzi ailələrdə  davam etməkdədir.  İndi  də  bir çox 
valideynl
ər uzun illərin  sınağından  çıxmış  bu  tərbiyə 
üsulundan geniş  istifadə etməkdədirlər. 
B
əşəriyyətin  nadir  incisi  sayılan  insan  övladının  ümumi 
yaş  dövrü  mütəxəssislərin  yazdığına  görə  öz  inkişaf  xüsusiy-
y
ətləri  baxımından  ayrı-ayrılıqda  10  dövrdən  (mərhələdən) 
keçir. Bunlar aşağıdakılardır: 
Çağalıq-adlanan  yaş  dövrü.  Bu  dövr  uşağın  doğulduğu 
günd
ən  bir yaşı tamam olan günədək olan dövrə  aid edilir. Bu  
yaş müddəti bəzi ədəbiyyatlarda çağalıq-südəmər dövr kimi də 
işlədilir. Mənim qələmə aldığım bu şeirdə istənilən Azərbay-
can ail
əsində  uşağın  doğulmasını  bütün  qohum-əqrəba 
t
ərəfindən bir toy-bayram kimi qarşılandığı tərənnüm edilir: 
 
 
UŞAQ GƏLDİ DÜNYAYA 
 
Uşaq gəldi dünyaya,  
Sevindi ata-ana. 
B
ənzədib günə, aya,  
Ad da qoydular ona. 
 
Yatağına qoyanda 
Şirin layla çaldılar. 
Yuxudan oyananda. 
Qadasını aldılar. 
 
Yerim
ək öyrətdilər 
Yavaş-yavaş uşağa. 
H
ərdən kömək etdilər,  
Qaldırdılar ayağa. 

---