Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

Bu  ifadələr,  hədisin  və  sünnənin  nə  qədər  əhəmiyyətli  və 

mühüm  olmasını  aydınlaşdırır.  Peyğəmbərin  (s)  halal  və 

haramın,  dini  əhkamların  ümmətinə  çatdırmaqla  başqa 

müsəlmanlara  da  çatdırılmasının  hər  kəsin  vəzifəsi  olduğunu 

bildirmişdir.  Hədisləri  eşidərək  başqalarına  söyləyənləri 

“özünün ardıcılları 

)4(

”kimi tanıtdırmışdır. 

səh:47 

 

1

-

 [

1

 کلَذ ْنَع ْعجْرأ ْمل یّنِاَف هْنَع ْمُکُتْیَهَن ماَرَح ْوأ هیَلَع مکتلَلَد للاَح ٌلُکَو سانلارشاَعَم . ]

 .ٍلدْبأ ْمَلَو

“

Ehticace Təbərsi”, 1-ci cild, səh, 81 ;  

2

-

 [

2

“  .  ]

Sunən  ibn  Macə”nin  müqəddiməsi  və  2-ci  cildi; 

“Kitabul-mənasike sunəni Termizi”, “Kitabul-elm ;  

3

-

 [

3

“  .  ]

Sunəni  ibn  Macə”nin  müqəddiməsi  və  2-ci  cildi; 

“Kitabul-mənasike sunəni Termizi”, “Kitabul-elm ”;

   

4

-

 [

4

“ . ]

Mən la yəhzuruhul-fəqih” kitabı, “Ən-nəvadir” bölümü; 

“Səhihi-Buxari” 1-ci cild, “Liyəbluğəl elmul-şəhid” bölümü ;  

Quran və sünnənin fərqi

 

Quran  və  sünnə  hər  ikisi  vəhy  və  ilham  mənbəyi,  bir  nurun 

şüası  olduqları  üçün  onlar  arasında  fərq  və  üstünlük  yoxdur. 

Lakin, Quranın sünnə ilə fərqini belə xülasə etmək olar: 

Quran təhəddi 

)1(

və möcüzə məqamında nazil olmuşdur. Lakin 

sünnənin belə bir xüsusiyyəti yoxdur. 

 Quranın  müqəddəs  kəlmələri  həm  məna  və  məfhum 

baxımından,  həm  də  kəlmə  və  sözlər  baxımından  birbaşa 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

Allaha  məxsusdur.  Lakin,  sünnədə  olan  hədislərin  məna  və 

məfhumu Allahın, kəlam və sözləri isə Peyğəmbərindir. 

 Quranın hər bir ayəsinin Allah tərəfindən nazil olmasına heç 

bir  şübhə  yoxdur.  Ancaq,  Peyğəmbərdən  (s)  söylənilən  bəzi 

hədislər isə qəti deyil, bəlkə şübhəlidir. 

 Quran, əhkam və qanunları tam şəkildə bəyan etmişdir. Amma 

sünnədə  isə  hökmlərin  xırdalıqları  da  açıqlanmışdır.  Başqa 

sözlə  söyləsək,  Quran  özü  qanunları  bütövlükdə  qeyd  etmiş, 

amma onların izahını isə Peyğəmbərə (s) həvalə etmişdir. 

Quran yuxarıdakı məsələni belə açıqlamışdır: 

}َنوُرَّکَفَتَی ْمُهَّلَعَلَو ْمِهْیَلِإ َلِّزُن اَم ِساَّنلِل َنِّیَبُتِل َرْکِّذلا َکْیَلِإ اَنْلَزنَأَو{ 

_

  SəNə  Də  QURANı  NAZIL  ETDIK  KI,  INSANLARA 

ONLARA  GöNDəRILəNI  (HöKMLəRI,  HALAL-HARAMı) 

IZAH  EDəSəN  Və  BəLKə,  ONLAR  DA  DüşüNüB  DəRK 

EDəLəR

)2(

_ ! 

Başqa tərəfdən müsəlmanlara buyurmuşdur ki, Quran 

səh:48 

 

1

-

 [

1

“  .  ]

Təhəddi”:-  Öz  düşmənlərini  mübarizəyə  çağırmaq. 

Nümunə üçün Quran kafirlərə Bəqərə surəsinin 23-cü ayəsində 

belə buyurur: “Əgər bəndəmizə (Məhəmmədə) nazil etdiyimizə 

(Qurana)  şəkkiniz  varsa,  siz  də  (fəsahətdə  və  bəlağətdə)  ona 

bənzər bir surə gətirin və əgər ("bu, bəşər kəlamıdır" sözünü) 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

doğru deyirsinizsə, onda Allahdan savayı (bütün) şahidlərinizi 

(bütlərinizi, şair və alimlərinizi bu işdə köməyə) çağırın ”! 

2

-

 [

2

“ . ]

Nəhl” surəsi, 44-cü ayə ;  

ayələri  ilə  Peyğəmbərin  (s)  kəlamları  arasında  heç  bir  fərq 

qoymasınlar. Bu məsələnin də vacib olduğunu qeyd edir: 

}اوُهَتناَف ُهْنَع ْمُکاَهَن اَمَو ُهوُذُخَف ُلوُسَّرلا ُمُکاَتآ اَمَو{ 

_

  PEYğəMBəR SIZə Nə VERIRSə, ONU QəBUL EDIN; NəYI 

QADAğAN EDIRSə, ONDAN əL çəKIN_ _

)1(

_ . 

Çünki, Peyğəmbər (s) özündən heç bir söz demir və buyurduğu 

hər bir şey Allahın əmri ilədir: 

}یَحوُی ٌیْحَو اَّلِإ َوُه ْنِإ یَوَهْلا ِنَع ُقِطنَی اَمَو{ 

_

 

O,  KEYFI  ISTəYəNI  (BOş  YERə)  DANışMıR. 

SöYLəDIKLəRI,  ANCAQ  (ALLAH  DəRGAHıNDAN) 

NAZIL OLAN BIR VəHYDIR_ _

)2(

_ . 

Sünnədə,  Qurani-Kərimin  ayələri  açıqlanır  və  izah  olunur. 

Mütləq ayələri qeydlərlə, ümumi ayələr isə hədislər vasitəsi ilə 

izah  olunur.  Hədislərin  və  sünnənin  xülasəsi  Quranın  açıq 

şəkildə  buyurduqlarını  müəyyənləşdirir.  Məsələn:  Quranda 

namazın  vacib  olma  hökmü  nazil  olmuşdur.  Lakin,  onun 

əhkamları,  rəkətlərinin  sayı  açıqlanmayıbdır.  Peyğəmbər  (s) 

namaz  qılmağı  ilə  bunların  hamısını  camaata  öyrətmişdir 

)3(

.

Başqa  bir  misal;  Həccin  hökmü,  Qurani-Kərimdə  ümumi 

surətdə  gəlmişdir.  Lakin,  bu  ayələrin  bir  neçəsindən  başqa 

qalan  ayələrdə  incəliklər  qeyd  olunmamışdır.  Peyğəmbər  (s) 

---

Ziyaos-salehin

                                                                               

az.ziaossalehin.ir

 

 

aşağıdakı kəlamı ilə mühüm əməlləri camaata öyrətmiş və belə 

buyurmuşdur: 

مُکَکِسانَم یِّنَعاوُذُخ 

 _HəCCIN əMəLLəRINI MəNDəN öYRəNIN

)4(

_  

Həmçinin  irsin  hökmlərinin  bir  hissəsi  yəni,  onun  başlıca 

qanunları Quranda gəlmişdir. Lakin, təfərrüatı isə, məsələn 

səh:49 

 

1

-

 [

1

“ . ]

Həşr” surəsi, 7-ci ayə ;  

2

-

 [

2

“ . ]

Nəcm” surəsi, 3-cü və 4-cü ayələr ;  

3

-

 [

3

“  .  ]

Səhihi-Buxari”,  1-ci  cild,  “Kitabus-salat”,  “əl-Əzanu 

lilmusafiri  iza  kanu  cəmaətən...”  bölümü;  "Səllu  kəma 

rəəytumini usəlli” bölümü ;  

4

-

 [

4

“ . ]

Xuzu ənni mənasikəkum”, “Səhihi-Müslim”, “Kitabul-

həcc ”;

   

“qatilin irsdən məhrum olması 

)1(

”sünnədə bəyan olunmuşdur. 

Beləliklə  zəkat,  cihad  və  yüzlərlə  başqa  hökmlərin  hamısı 

sünnənin vasitəsi ilə bizlərə çatmışdır. 

Şiə və Sünnü məzhəblərində hədis yazılışının qısa tarixi 

Şiə məzhəbində hədisin yazılması 

Doğru  mənbələrə  və  əhli-sünnə  məzhəbinin  etimad  etdikləri 

kitablarda olan hədislərin məzmununa əsasən qeyd olunmuşdur 

---