Geologiya fanlari universiteti Neft va gaz geologiyasi fakulteti

Geologiya fanlari universiteti

Neft va gaz geologiyasi fakulteti
Paleontologiya va stratigrafiya asoslari fanidan
Kurs ishi
Mavzu:Protozoa tipi.Eng sodda hayvonlar yoki yakka hujayralilar.

Bajardi:___________________

Tekshirdi:_________________
Protozoa tipi.Eng sodda hayvonlar yoki yakka hujayralilar.
REJA:

1. 
   Eng sodda hayvonlar yoki yakka hujayralilar.
   
2. 
   Protozoa tipi
   

Eng sodda hayvonlar — hayvonlar kichik dunyosi. Bir hujayrali eukariot hayvonlar. Koʻpchiligining yadrosi bitta, koʻp yadroli turlari ham koʻp. Yadrosining tuzilishi eukariotlarga oʻxshash: shakli har xil.
Evolyutsiyasi davomida ayrim guruhlarida xromosomalar toʻplami yoki ular bir qismi sonining koʻp marta ortishi tufayli poligenlik kelib chiqqan. Infuzoriyalar va koʻpchilik foraminiferalar yadrosi 2 xil (yadro dualizmi): vegetativ (makronukleus) va generativ (mikronukleus) boʻlmaydi
Eng sodda hayvonlar. sistematikasi va filoginiyasi koʻp munozaralarga sabab boʻlgan. Uzoq vaqt ular bitta tipga kiritilib, 5 sinf: sarkodalilar, xivchinlilar, sporalilar, infuzoriyalar, knidosporiyalarga ajratib kelingan. Elektron mikroskop va boshqalar tadqiqot usullarining qoʻllanishi, Eng sodda hayvonlarh. hayot sikli, biokimyoviy va fiziologik xususiyatlarini oʻrganish ularning bitta umumiy plan asosida tuzilmaganligi va turli guruhlari oʻrtasida katta farq boʻlishini koʻrsatdi; ular uchun umumiy boʻlgan eukariotlik, bir hujayralilik, mikroskopik oʻlcham eng sodda tuzilish belgisi boʻlolmasligi aniklandi. Hozirgi Eng sodda hayvonlar h.ning bir necha sistematikasi mavjud. Koʻpchilik olimlar ularni kichik dunyo tarzida tan olishib, 5,7 yoki 9 sinfga ajratishadi. Sistematika boʻyicha Xalqaro komitet Eng sodda hayvonlarni 7 tip: sarkomastigoforalar, labirintulalar, apikomplekslar, mikrosporidlar, assetosporalilar, mikrosporidlar, infuzoriyalarga boʻlishni taklif etgan (1980). Bu tasnifni koʻpchilik tan olgan.
Eng sodda hayvonlarh. faunasi kam oʻrganilgan; 40000 ga, ayrim maʼlumotlarga koʻra 70000 ga yaqin turi maʼlum. Deyarli koʻpchiligi mikroskopik oʻlchamda, morfologik va fiziologik jihatdan har xil tuzilgan. Ular orasida eng sodda tuzilgan sarkodalilarning doimiy oziqni tutish va harakatlanish organoidlari boʻlmaydi; infuzoriyalar esa eng murakkab tuzilgan.
Ayrim parazit Eng sodda hayvonlarh.dan qishloq xoʻjaligi va oʻrmon zararkunandalariga qarshi kurashda foydalanish maqsadida tadqiqot olib borilmoqda. Ularning bir qancha turlari (amyobalar, infuzoriyalar va boshqalar)dan sitologik, genetik, biofizik va boshqalar tadqiqotlarda keng foydalaniladi. Eng sodda hayvonlarning tuproq mikroflorasi bilan oʻzaro murakkab taʼsiri oʻrganilmoqda; ularni nam tuproqda tuproq unumdorligini oshirishi toʻtrisida taxmin qilinadi. Mineral skeletli dengiz Eng sodda hayvonlarh.i (radiolyariyalar, foraminiferalar) qazilma qoldiqlari choʻkma jinslarni hosil qilishda ka^ta ahamiyatga ega. Hozirgi ohaktosh konlari, asosan, foraminiferalar chigʻanogʻidan iborat. Radiolyariyalarning mineral (qum) chigʻanoqlari qoldiqlaridan sanoatda metallarni silliqlashda, jilvir qogʻozlar tayyorlashda foydalaniladi. Eng sodda hayvonlarh. goʻgʻrisidagi fan protozoologiya. yaʼni protistologiya deyiladi.

Protozoa tipi.Protozoa butun dunyo bo'ylab ko'pchilik yashash joylarida joylashgan bir hujayrali hayvonlardir. Aksariyat turlar erkin hayot kechiradi, lekin barcha yuqori hayvonlar bir yoki bir necha turdagi protozoa bilan kasallangan. Parazitning turi va shtammiga va uy egasining qarshiligiga qarab infektsiyalar asemptomatikdan hayot uchun xavfligacha bo'ladi.

Tuzilishi

Odamlardagi ko'pchilik parazit protozoalarning hajmi 50 mkm dan kam. Eng kichik (asosan hujayra ichidagi shakllar) uzunligi 1 dan 10 mkm gacha, ammo Balantidium coli 150 mkm o'lchamda bo'lishi mumkin. Protozoa bir hujayrali eukariotlardir. Barcha eukariotlarda bo'lgani kabi, yadro ham membrana bilan o'ralgan. Kipriklilardan boshqa protozoalarda yadro pufakchali, tarqoq xromatin bilan yadroga diffuz ko'rinish beradi, alohida organizmdagi barcha yadrolar bir xil ko'rinadi. Vesikulyar yadrolarning bir turi endosoma yoki kariosoma deb ataladigan ko'proq yoki kamroq markaziy tanani o'z ichiga oladi. Endosomada parazit ameba va tripanosomalarda DNK yo'q. Apicomplexa filumida esa vesikulyar yadroda DNK ni o'z ichiga olgan bir yoki bir nechta yadro mavjud. Kiprikchalar tarkibida bir hil ko'rinadigan mikronukleus va makronukleus mavjud.
Tasniflash
Yorug'lik va elektron mikroskopik morfologiyasi asosida protozoa hozirda oltita filaga bo'lingan. Odam kasalliklarini keltirib chiqaradigan turlarning aksariyati Sacromastigophora va Apicomplexa phyla a'zolaridir.
Hayotiy aylanish bosqichlari
Parazit protozoyalarning faol oziqlanadigan va ko'payadigan bosqichlari ko'pincha trofozoitlar deb ataladi; ba'zi protozoalarda bu bosqichlar uchun boshqa atamalar qo'llaniladi. Kistlar himoya membranasi yoki qalinlashgan devorga ega bosqichlardir. Uy egasidan tashqarida yashashi kerak bo'lgan protozoa kistalari odatda to'qimalarda hosil bo'lgan kistalarga qaraganda ancha chidamli devorlarga ega.

Ko'paytirish

Ikkilik bo'linish, ko'payishning eng keng tarqalgan shakli jinssiz; ko'p jinssiz bo'linish ba'zi shakllarda sodir bo'ladi.

Oziqlanish

Barcha parazit protozoyalar oldindan tuzilgan organik moddalarni talab qiladi, ya'ni oziqlanish yuqori hayvonlardagi kabi holozoyikdir.