Gimnastikaga oid atamalar atamaning ahamiyati

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Gimnastikaga oid atamalar
GIMNASTIKAGA OID ATAMALAR
Atamaning ahamiyati
Kop mashqlar qo ynaydi.Atama mashgquvchilar bilan ozaro munosabatlarini yengillashtirish, ginastikaga oid adabiyot nashr qilishda gimnastika mashqlari taulotlarda ham keng qorganish qiyin. Shu sababli ulami onikmalarini shakllantirishga katta tarsatadi.
Tadqiqotlaming tasdiqlashicha, ular mashqni bajarish uchun oquv jarayonini esa yanada ixcham
va maqsadga muvofiq qiladi. Gimnastika atamasi - bu gimnastika

mashqlari, umumiy tushunchalari, snaryadlar, inventarlaming

nomlarini qisqacha ifoda etish uchun qoyilgan)
qisqartirishlaming, mashqlami yozish shakllarining tuzilishi hamda

ishlatilish qoidalaridir.Atama leksikasining boliqdir. Gimnastikada atama deganda, biron harakatlantiruvchi faoliyat yoki tushunchaning qisqacha shartli nomi tushuniladi. Boshqa sohalardagi kabi, gimnastika ataipasi. ham jismoniy tarbiya taraqqiyoti bilan bir qatorda takomillasha bordi chunki, amaliyot va fanda nimaiki yangilik paydo bolib,

rus adabiy tili lugullanuvchilaming turli kontengentlariga

anchagina tushunarli va yaqin, shuningdek sobiq xalqlaming boshqa

tillarga tori (mashqlar mazmuniga qarab) tarjima qilish imkonini

beradi. Yangi atamaning afzalligi awalo, shundan iboratki, atamalar

tuzish va ulami qorsatish bilangina cheklanib, ayni

vaqtda shu harakatni aniq va qisqa tayicha 1962-1963-yillardagi konferensiyalari ham

shu masalaga bagqituvchilari gimnastika atamashunosligi taraqqiyotiga katta hissa
qoyiladigan talablar
Atama onosining aniqligi va ixtisoslashganligi bilan

odatdagi leksik sozlar atamaga aylangach,

zarur bononigina anglatadi (kirish, engashish,

tashlanish, kolum talablar qoattarkibi vaboshqatillardan olingan

sozlar asosida qurilgan

boz yasash hamda grammatika

qoidalariga toladi. Shundagina atama soladi. Ona tili qoidalarining buzilishi
atamalaming tushunarli boriflanayotgan harakat (mashq) yoki
tushunchaning mohiyati haqida ochiq oydin tasawur beradigan

boglib, u mashqni tezroq

olgani

map tarqalgan

usuli - mavjud sono berish (ulami boshqacha

tushunish). Masalan, kotish, chiqish kabi sopincha
atama soshpoya), balandlabuzoqqa

(sakrash) singari otirish va shu kabi ayrim sollaniladi.

Statik holatlami bildiradigan atama masalan, tayanish, bilaklarga

tayanish, qollarda turish kabilarda tayanch sharti hisobga olinadi, osilish,

burchakli osilish, bukilib osilish, egilib osilish, singarilarda esa

gavda holati (uning boinlarining bir biriga nisbatan qanday

turishini) hisobga olib yasaladi.

Tebranish mashqlarining atamalar muayyan harakatlantiruvchi

faoliyat xususiyatlarini hisobga olib yasaladi. Masalan: bilaklarga

turib oldinga siltanib kotarilish,

oyoqni juftlab yoki bitta oyoqda koib sakrash, oyoqlami kerib sakrash, tombaloq

oshish, tashlanib sakrash, siltanib sakrash, chir aylanib sakrash va

hokazo.


Atamalarning qoilash qoidalari
Gimnastika atamalari shugtkazishda
umumrivojlantiruvchi mashqlaming asosiy atamalaridan

foydalanibgina qolmay, ular xalq sozlar

bilan toidirib boriladi.

Gimnastikaning sport turlari bilan shugrganish bilan bir vaqtda atamani ham bilib borishlari

zarur.Yaxshi tayyorgarlik koqituvchilar, murabbiylar uchun atama alohida bir maxsus til boiib

qoladi. Hamma atama soqul.

\.Umumiy atamalar. Bular mashqlaming alohidagi guruhlar,
umumiy tushuncha va hokazolami tariflash imkonini beradi. Masalan, koshimcha atamalar. Bular asosiy atama sonalishini ijro etish usuli, tayanish sharti va

hokazolami kontarilib va boshqalar. Mashqning nomi, odatda, uning mohiyatini

ifoda etadigan asosiy atamadan va harakatni, uning izchilligini aniqlab

beradigan qokidlaydigan uqtirish sol keskin, bop holatlami, harakatlami yoki ulami qismlarining nomlarini
kozlar tushirib

qoldiriladi:

- oldindan, oldinga- harakat yorsatishda, agar

shu harakat eng qisqa, iloji boricha yagona yolsa;

- qolsa;

- gavda - engashishda;
- oyoq - oldinga, orqaga siltanishda, oyoq uchini qotaring,tushiring - qondalangiga - muayyan gimnastika
snaryadiga kolgan odatiy holatlarda;

- ustidan tutish - eng kolgani uchun, ichkariga

sakrab tushish (yoki snaryad ichkarisiga holat);

- sakrab tushish yoki sakrash - gimnastika snaryadining

nomidan shunday qilinishi malsa;

- egilib - bunday holat ijro texnikasidan malsa.

Masalan, qotarilish-orqaga siltanib

sakrab tushish;

- kaftlar ichkariga qaragan - qotarilgan holatda;
- - qongga) uzatilgan holatda;
- - qotarilsa

yoki tushirilsa.

Dastlabki holat (d.h) faqat mashqning boshida ko

llar va gavdaning harakat yorsatiladi.

http://fayllar.org