Gistologiya, stitologiya va

Peroksisoma
Peroksisomalar kattaligi 0 ,3-1.5 mkm. membrana bilan 
o'ralgan donachalar boMib. markazida elektron zich nukleoid 
joylashgan. Nukleoid sohasida fibrilla va naychalardan tashkil 
topgan 
kristallsimon 
strukturalar 
bo’ ladi. 
Bu 
strukturalar 
uratoksida/a fermentini saqlaydi. Peroksisomalar asosan jigar va 
buyrak hujayralarida amqlangan. Kalamush jigarining har bir 
huiayrasida taxminan 70-100 peroksisoma bor. Peroksisomalar 
membranasida ular uchun xos peroksin oqsillari, matriksida esa 40 
ga yaqin fermentlar bo'ladi 
Bu fermentlar orasida vodorod 
pt-roksidi 0 ГгСЬ) metabolizmi bilan bog'liq boMgan oksidaza, 
uratokcida/a. a-aminokislota oksidazasi boMib, ular ЬЬОг hosil 
qiiadi. Peroksisomalarda 1L 02 ni parchalovchi peroksidaza va 
kStala/a fermentlari ham mavjud. Jigar peroksisomalari oqsilining 
4 0 °u kaialazadan iborat. ILO
t
zaharli modda bo'lgani uchun 
katalaza muhim himoya funksiyasini o'taydi. Peroksisomalar yog‘ 
kislotalarining biosintezida, hamda turli moddalarni zararsiz- 
lantnishda (detoksikatsiyada) ishtirok etadi. Peroksisomalarning 
barcha oqsillari va fermentlari ularga sitozol orqali kelib tushadi. 
Organeilaning 
yashash 
muddati 
5 -6
sutka 
boMib, yangi 
peroksisomalar oddi) 
boMinish 
yoMi 
bilan 
hosil 
boMadi. 
Shuningdek. ularning endoplazmatik to‘ r va Golji kompleksi 
tu/ilmalaridan yangidan hosil boMishi ham taxmin qilinadi.
71

---

Proteasom a
Hujayrada oqsil miqdori nafaqat oqsil sintezi tczligi, balki ularning 
parchalanish (degradatsiya) tezligiga ham bog‘ liq bo'ladi. Oqsil sintezi 
jarayonida ba’ zan buzilgan yoki noto‘ g ‘ ri tu/.ilgan oqsil molekulalari 
ham uchraydi. Mana shunday oqsil molekulalari yoki ya^hash muddati 
tugagan oqsillar maxsus