Göz yaşları içindən baxan təbəssüm

Bom bey kü çə lə ri

Rac Ka pur 1924-cü il de kab rın 14-

də ana dan olub. Şə cə rə si nin Rac dan 

əv vəl ki  nü ma yən də lə ri nə  nə zər  sa-

lan da onun ki no sə nə ti nə, akt yor lu-

ğa ma ra ğı nı tə bii qar şı la maq la zım-

dır.  Ra cın ba ba sı XIX əs rin son la rı, 

XX  əs rin  əv və lə rin də  feoda liz min 

ən  güc lü  döv rü nü  ya şa yan  Hin dis-

tan ki mi öl kə də akt yor luq sə nə ti ilə 

məş ğul  olub,  mə həl lə  teatr la rın da, 

trup pa lar da çı xış edib. Ata sı Pritx vi-

rac Ka pur da bu yol la ge dib, am ma 

ata sın dan fərq li ola raq da ha uğur lu 

iş lə rə im za ata bi lib. Pritx vi ra cın əmi-

si oğ lu Su rin der Ka pur isə döv rü nün 

sa yı lan  re jis sor la rın dan,  sse na rist lə-

rin dən, ki no is teh sal çı la rın dan olub.

1927-ci  il də  Ka pur  ailə si  Pe şə vər-

dən  (Pa kis tan)  Bom be yə  kö çüb.  Bir 

müd dət  son ra  ata  Ka pur  Hin dis ta-

nın mə də niy yət mər kəz lə rin dən bi ri 

sa yı lan Bom bey də ye ni teatr – “Pritx-

vi-tietrs”i  ya ra dıb  və  bu  sə nət 

oca ğı nın baş re jis so ru ki mi 

ça lı şıb.  Am ma  Pritx vi-

ra cın  ən  bö yük 

uğu ru  öv-

lad la rı nı, 

x ü  s u -

si lə də 

R a  c ı 

b i r 

akt yor 

k i  m i 

y e  t i ş -

d i r  m ə -

si  olub. 

D ü n  y a 

ek ran la rı nı 

fəth edən Rac 

son ra lar  “Biz 

ata mı zın  ya-

nın da  sə nə-

ti,  akt yor lu ğu 

sev dik...” de yib.

1929-cu il də Ra cın əkiz qar daş la rı 

Bin di və De vi dün ya ya gə lib. Am ma 

bəd bəxt lik dən  uşaq la rın  hər  iki si 

sə təl cə mə tu tu lub və və fat edib lər. 

Bir  müd dət  son ra  Ka pur  ailə sin də 

Şam mi və Şa şi ad lı iki oğ lan, Ur mi la 

ad lı qız uşa ğı dün ya ya gəl sə də, Rac 

bü tün ailə nin se vinc mən bə yi olub. 

Nə nə si və ana sı onu bö yük sev gi və 

qay ğı ilə tər bi yə edib lər.  

De büt lər

Rac  Ka pu run  səh nə yə  gə li şi  çox 

er kən yaş la rın dan baş la yıb. Be lə ki, 

Rac  ilk  də fə  ta ma şa çı lar  qar şı sı na 

çı xan da  onun  cə mi  al tı  ya şı  var dı. 

Ax şam  ta ma şa sın da  qız  pal ta rın da 

səh nə yə  çı xan  ba la ca  Ka pu run  ilk 

təc rü bə si  uğur suz luq la  nə ti cə lə nib. 

Zal da kı  ta ma şa çı la rın  çox lu ğun dan 

qor xan  uşaq  səh nə ni  ya rım çıq  tərk 

edib. “Pritx vi-tietrs”də yüz lər lə akt-

yor, iş çi ça lış sa da, Pritx vi rac ən sərt 

şərt lə ri ni, tə ləb lə ri ni oğ lan la rı  – Ra c, 

Şam mi və Şa şi  qar şı sın da qo yub. Bu-

na gö rə də teat rın bü tün ağır iş lə ri ni 

gör mək Ra cın üzə ri nə dü şüb. 

Ar tıq  14  ya şı na  ça tan da  ye ni-

yet mə  ha mı nı  hey rət lən di rə-

cək is te da dı ilə se çil mə yə 

baş la yıb. Tez lik lə Rac 

teat rın 

pe şə kar 

akt yor la rın-

dan  bi ri nə 

çev ri lib. 

A m -

ma  o 

y a l  n ı z 

teatr da kı  iş lə ri 

ilə  ki fa yət lən mək 

niy yə tin də de yil di. Ata sın dan fərq li 

ola raq o, çox dan da ha di na mik, da-

ha  bö yük  audi to ri ya-

n ı 

ələ  al maq  ba rə də 

dü şü nür dü.  Bu 

is tək  11  yaş lı  Ka-

pu ru ki nos tu di ya-

ya  gə ti rib.  1935-ci 

il də  ata sı nın  dos tu, 

re jis sor  Ki dar  Şar-

ma  onu  “İn qi-

lab” fi l min də 

e p i  z o  d i k 

ro la  çə kib. 

Za man la is te da dı və təc rü bə si ki-

mi, oy na dı ğı rol la rın da sa yı ar tıb. 

1947-ci il də Hin dis ta nın müs tə qil-

lik  qa zan ma sın dan  son ra  Rac  ilk 

də fə “Kə ma lə nin ölü mü” fi l min də 

baş ro lu ifa edib. Məhz bu fi lm də 

Ka pur  öz  se vim li  ava ra  mu si qi çi, 

kü çə  ada mı  imi ci ni  for ma laş dı-

rıb. Oy na dı ğı ob raz lar Ra cın ki no 

sə nə ti nə  qı rıl maz  tel lər lə  bağ lan-

ma sı na  sə bəb  olub.  Bu  is tək  onu 

“Bom bey-to kiz” ki nos tu di ya sın da 

re jis sor kö mək çi si və zi fə si nə gə ti-

rib. 

Hə ya tı nın sev gi si

1945-ci il də ata sı nın tap şı rı ğı ilə 

bö yük bir teatr la yi hə si nin mü za-

ki rə si  üçün  döv rü nün  ta nın mış 

akt ri sa sı  Cad dan ba yın  evi nə  ge-

dən  Rac  hə ya tı nın  sev gi si  Nər-

giz lə  qar şı la şıb.  İl lər  son ra  Rac 

Ka pur bu gö rüş haq qın da “Bi zim 

gö rü şü müz Tan rı tə rə fi n dən tə yin 

edil miş di”  de yə cək di.  Hə qi qə tən 

də  bu  gö rüş  on la rın  həm  hə yat, 

həm sə nət yo lu nu müəy yən edir. 

1947-ci  il də  çək di yi  ilk  fi l min də 

Ka pur  baş  ro lu  18  ya şı  tə zə cə  ta-

mam  olan  Nər gi zə  hə va lə  edib. 

Film ta ma şa çı la rın rəğ bə ti ni qa za-

nıb. “Alov” ta ma şa çı lar və tən qid-

çi lər tə rə fi n dən bə yə ni lib. Bu uğur 

Ra cı şəx si ki nos tu di ya – “Rac ka-

pur fi lms”i ya rat ma ğa hə vəs lən di-

rib. Am ma  bu  la yi hə  bö yük  zəh-

mət ba ha sı na ər sə yə gə lib.

Rac  Ka pur  hə min  gün lə ri  be lə 

xa tır la yır dı: “Ye ni ya ran mış stu di-

ya da  iş çi  ça tış maz lı ğı  uc ba tın dan 

ge cə-gün düz  iş lə yir dik.  Ye mək 

ye mə yi,  din cəl mə yi  unut muş duq. 

Rəs sam la rı mız,  bəs tə kar la rı mız, 

fəh lə lər,  işıq çı lar  küt lə vi  səh nə lər-

də,  ki çik  rol lar da  iş ti rak  edir di lər. 

Çox işi elə özü müz gö rür dük”. Rac 

isə həm re jis sor idi, həm baş rol ifa-

çı sı, həm pro dü ser, həm sse na rist, 

həm  də  ad mi nist ra tor.  Bü tün  bu 

iş lər də isə Nər giz ona kö mək edir-

di.  Əziy yət lər  öz  bəh rə si ni  ve rib. 

Ra cın ikin ci fi l mi – “Ya ğış lar möv-

sü mü” də bö yük səs-küy ya ra dıb.

1940-cı  il lər  onun  şəx si  hə ya-

tın da da əsl dö nüş nöq tə si olub. 

Ev dən kə nar da sür dü yü hə-

yat tər zi nə, Nər giz lə mü-

na si bət lə ri nə  bax ma-

ya raq,  1946-cı  il də 

akt yor  ata sı nın 

ya xın  qo hum-

la rın dan  bi ri, 

Kriş na  ad lı 

qız la  ailə 

q u  r u b . 

Dost la rı 

xa tır la yır  ki,  Kriş-

na  gö zəl  hə yat  yol da şı, 

əvəz siz ana, ev iş lə ri ni ida rə edən 

bir xa nım olub. Ra cın bu ni kah-

dan beş öv la dı – üç oğ lu, iki qı zı 

dün ya ya gə lib. Onu da qeyd edək 

ki, hind ki no su uzun il lər Ka-

pur  ailə si  tə rə fi n dən  ida rə 

olu nub.

Cə nab “Ava ra”

Hin dis tan  ar tıq  ye ni 

bir  is te da dın  gə li şin-

dən  xə bər  tut muş du. 

An caq  Ra cın  is te da dı-

na,  po ten sialı na  şüb hə 

ilə ya na şan lar da az de-

yil di. “Ava ra” Rac Ka pu-

run çək di yi say ca üçün cü 

fi lm idi. Əsə rin len tə alın-

ma sı  çox  bö yük  çə tin lik-

lər lə  müm kün  ol muş du. 

Ən  mü rək kəb  iş lər dən  bi ri  fi lm-

də ki ha kim Ra qu na tı – Ra cın ata-

sı nı  oy na ya caq  akt yo ru  tap maq 

idi. Çə ki liş qru pu çə tin lik lə də ol sa 

Pritx vi ra cı bu ro lu ifa et mə yə ra zı 

sa la bi lib. Fil min çə ki liş lə ri üç il dən 

çox  da vam  edib.  Uzun  müd dət 

da vam  edən  çə ki liş lər  uc ba tın dan 

fi l min  fi  nal  səh nə si ni  ha zır la ma-

ğa pul çat ma yıb. Nə ha yət, Rac və 

Nər gi zin  zəh mə ti  sa yə sin də  hind 

ki no su nun şe dev ri sa yı lan “Ava ra” 

ər sə yə gə lib. Ek ran əsə ri qı sa müd-

dət ər zin də bü tün dün ya ya ya yı lıb, 

Ka pu ra dün ya şöh rə ti gə ti rib. Rac 

Ka pur bu fi lm lə Kann ki no fes ti va-

lı nın  mü ka fat çı sı  olub.  Bom be yin 

bu gənc, ba la ca stu di ya sı dün ya nın 

bir çox öl kə lə rin dən gə lən tu rist lə-

rin mə ka nı na çev ri lib.

1955-ci  il də  Rac  Ka pu run  ox şar 

mo tiv də  da ha  bir  əsə ri  ek ran lar da 

gö rü nüb. Tən qid çi lə rin “Ava ra”nın 

baş qa  bir  va rian tı  ki mi  qiy mət lən-

dir dik lə ri “Cə nab 420” sa ti rik ki no-

ko me di ya sı da al qış lar la qar şı la nıb.

Nər giz ge dir və na ğıl bi tir

Sa da la dı ğı mız bu uğur lar fo nun-

da Rac Ka pur göz lə nil məz son luq-

la  qar şı la şıb.  Bü tün  iş lə rin də  ona 

dəs tək ve rən Nər giz baş qa sı ilə ailə 

qu rub və Rac dan hə mi şə lik ay rı lıb. 

Ra cın  köh nə  dost la rı nın  “gə mi”ni 

tərk  edib  get mə si  yal nız  Nər giz-

lə  bit mə yib.  Bir  ne çə  il dən  son ra 

onun  dost lu ğu na,  ya ra dı cı lı ğı na 

çox də yər ver di yi sse na rist, re jis sor 

Xa lid Ab bas la da yol la rı ay rı lıb.

Rac  Ka pu run  ya ra dı cı lı ğın da  xü-

su si  ye ri  olan,  onun  şöh rə ti nin  üs-

tü nə şöh rət gə ti rən fi lm lər sı ra sın da 

“Qanq  axan  öl kə də”,  “San qam”, 

“Bob bi”, “Gü müş və qı zıl”, “Mə nim 

adım kloun dur” fi lm lə ri də hind ki-

no  ta ri xi nə  dü şən  əsər lər dən  he sab 

edi lir. Ka pu run ye ni ide ya la rı nı əks 

et di rən  fi lm  ina nıl maz  uğur  qa za-

nıb. 1973-cü il də çək di yi “Bob bi” elə 

hə min ilin ən çox gə lir gə ti rən fi l mi 

olub. Ümu miy yət lə, Rac Ka pur 70-

dən çox fi l mə öz mö hü rü nü vu rub.

Rac  uzun  il lər  Hin dis ta nın  ən 

se vim li  akt yo ru,  re jis so ru  ola raq 

qa lıb.  Hin dis tan da  heç  bir  sə nət-

çi nin  qa za na  bil mə di yi  uğur la ra 

im za atıb. Bü tün xid mət lə ri nə gö-

rə ha ki miy yət dairə lə rin də də Rac 

Ka pu ra bö yük diq qət, mə həb bət lə 

ya na şıb lar. Cə va hir ləl Neh ru za ra-

fat la de yər miş ki, Ra cın onun şöh-

rə ti ni əlin dən ala ca ğın dan qor xur.

1988-ci  il,  ma yın  2-də  da ha  bir 

mü ka fa tın  təq di ma tı  üçün  tə lə sən 

Ka pur  göz lə nil mə dən  ağır  ast ma 

tut ma sı  ya şa yıb  və  hu şu nu  iti rib. 

Min lər lə  in san  xəs tə xa na nın  qar-

şı sın dan  çə kil mə yib,  onun  üçün 

dualar  edib lər.  Mə lum  ha di sə dən 

düz bir ay son ra – iyu nun 2-də Rac 

Ka pur göz lə ri ni əbə di yu mub. Bu 

ölüm lə  də  hind  ki no su nun  bü töv 

bir epo xa sı so na ça tıb...

LEYLA

23

N 12(21) 3.04.2015

O

nu 

Hin dis ta nın 

Çar li  Çap li ni  ad-

lan dı rır dı lar.  Çə-

kil di yi  və  çək di yi 

film lər,  oy na dı ğı  say sız-he-

sab sız  ob raz lar  tək cə  öl-

kə sin də  yox,  bü tün  dün ya-

da  se vi lir di.  Rac  Ka pu run 

hə ya tı  zid diy yət lər lə  do lu 

idi.  Ki fa yət  qə dər  var lı  idi, 

am ma  ek ran da  ka sıb la-

rı,  əzi lən lə ri  can lan dı rır dı. 

Film lə rin də  hə qi qi  sev gi ni 

ta pan, seç di yi qa dın la xoş-

bəxt  olan  Ka pur  hə yat da 

bu na nail ola bil mir di. 

İn di  çox la rı  hind  ki no su 

de dik də  Şak rukx  Xan,  Ak-

şay  Ku mar,  Aiş va ri ya  Ra yı 

xa tır la sa da, hind ki no im-

pe ri ya sı nın  –  Bol li vu dun 

ya ra dı cı sı odur: ox şa rı Çar-

li Çap lin ki mi ki fa yət qə dər 

keş mə keş li  və  ma raq lı  hə-

yat ya şa yan Rac Ka pur.

Sevimli “Avara” - 

Rac Kapur

---