Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

To’g’ri va beg’araz tasavvur. Moliyaviy hisobotlar ulardan foydalanuvchilarda sub’ektning moliyaviy ahvoli, operatsiyalarning natijalari va pul mablag’larining harakati to’g’risida haqqoniy va beg’araz tasavvur hosil qilishi kerak.

Tugallanganlik. Ishonchlilikni ta’minlash uchun moliyaviy hisobotlardagi axborot to’la bo’lishi kerak.

Izchillik. Moliyaviy hisobotdan foydalanuvchilar xo’jalik yurituvchi sub’ektning turli hisobot davrlaridagi moliyaviy hisobotlarini uning moliyaviy ahvolidagi o’zgarishlar tamoyillarini aniqlash uchun qiyoslash imkoniyatiga ega bo’lishlari kerak.

Xo’jalik yurituvchi sub’ekt operatsiyalari xarakteridagi muhim o’zgarishlar yoki hisobotni taqdim etish shaklini tahlil qilish hisobotni taqdim etish shaklini o’zgartirish maqsadga muvofiqligidan dalolat bermasa, moliyaviy hisobot moddalarini taqdim qilish va tasnif etish saqlanib qolishi kerak.

Sub’ekt operatsiya o’tkazish faoliyati tavsifidagi ayrim muhim o’zgarishlar yoki vaqti-vaqti bilan katta miqdordagi xarid qilish yoxud ko’p miqdordagi mulkning chiqib ketishi yoki moliyaviy hisobotning sharhi moliyaviy hisobotlarni o’zgacha tasavvur etish maqsadga muvofiqligiga olib keladi. Bunday hollarda xo’jalik yurituvchi sub’ekt muhimlik va qiyosiylik tamoyillariga rioya qilish o’rtasidagi muvofiqlikni ta’minlashi lozim. Xo’jalik yurituvchi sub’ekt qayta ko’rib chiqilgan ichki tuzilish uzoq davr davomida saqlansa yoki muqobil tasavvurning afzalligi ravshan bo’lsa, faqat shunday hollardagina moliyaviy hisobot to’g’risidagi tasavvurni o’zgartirishi mumkin. Hisob siyosati bir davrdan ikkinchisiga izchillik bilan o’tkazilishi nazarda tutiladi.

Zamonaviylik. Axborot o’z vaqtida berilgan taqdirdagina u foydali bo’ladi. Agar moliyaviy hisobotlar undan foydalanuvchilar tasarrufiga tuzilgan vaqtdan keyin oqilona vaqt ichida taqdim etilmasa, uning foydasi qolmaydi. Hisobot axborotlari asossiz ravishda ushlab qolinsa, u o’z ahamiyatini yo’qotishi mumkin. Xo’jalik yurituvchi sub’ekt ko’rsatilgan muddatlarda moliyaviy hisobotni tuzishga qodir bo’lishi kerak. Hech qanday omillar, hatto xo’jalik yurituvchi sub’ektning operatsiyalari murakkabligi ham hisobotni vaqtida taqdim etmaslikka sabab bo’lmasligi kerak.

Moliyaviy hisobot "Buxgalteriya hisobi to’g’risida"gi O’zR Qonuniga muvofiq tarzda e’lon qilinishi kerak.

Agar hisobotni tuzish va taqdim etishuning hamma jihatlari ma’lum bo’lgan paytgacha kechiktiriladigan bo’lsa, eng ishonchli axborot ham kam foyda beradi, chunki hisobotdan foydalanuvchilar bu axborotni olmay turib, qaror qabul qilishga majbur bo’ladi. Ahamiyatlilik va ishonchlilik o’rtasida muvozanatga erishish maqsadida iqtisodiy qarorlarni qabul qilish chog’ida hisobotdan foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qanday qilib yaxshiroq qondirishni hal etish kerak.