Guliston davlat universiteti oziq-ovqat texnologiyalari kafedrasi

Mavzuga oid amaliy hisoblar
1-misol. Sutkasiga 24000 kg baqlajon qayta ishlangan. Undan 30 ming sh.b. ikra (sarf me’yori 462,6 kg), halqa qilib kesilgan baqlajon konservasi – 20 ming sh.b. (sarf me’yori 361,9 kg), farshlangan baqlajon 10 mshb (sarf me’yori 238,6 kg).
Bu misolda sarflangan baqlajon miqdorini mshb hisobidagi tayyor mahsulot va muvofiq sarf me’yori ko’paytmasiga to’g’ri proportsional bo’lamiz.
U holda konserva assortimenti bo’yicha xom ashyo sarfi quyidagicha bo’ladi







Farshlangan mahsulot uchun sarflangan baqlajon miqdorini quyidagi farq orqali ham topish mumkin.

Ushbu misol asosida har bir mahsulot turi uchun sarflangan xom ashyo miqdorini topish uchun kuyidagi formulani taklif qilish mumkin.

A₁,…,A₂,…,A_i,…,A_n-_i -raqamli mahsulot uchun sarflangan xom ashyo miq dori, kg.
A_{umum -} n tur mahsulot uchun sarflangan xomashyoning umumiy miqdori.
Q₁,Q₂,…,Q_i,…,Q_n - har bir assortiment bo‘yicha ishlab chiqarilgan mahsulot mikdori, m.sh.b.
N₁,N₂,…,N_i,…,N_1n - har bir mahsulotning bir m.sh.b. siga sarflangan xom ashyo me’yori, kg.


2-misol. №13 bankada quruq modda miqdori bo’yicha standartga mos «Butun o’rik kompoti» konservasini ishlab chikarish uchun yangi o’rik quruq moddasi miqdori kamida qancha bo’lish kerakligini hisoblab topish kerak. Standart bo’yicha kompotda quruq modda miqdori 21% ga teng.
Berilganlarni formulaga qo’yib hisoblaymiz

Fizik banka hajmi 353,4 milligrammga bo’linib o’girish koeffitsienti topiladi.
Fizik banka og’irligi 400 grammga bo’linib o’girish koeffitsienti topiladi. Quyultirilgan mahsulotlar hisobi 12% quruq moddali mahsulotga aylantirib olinadi. Masalan, 6 t 30% -li tomat-pasta ishlab chiqarilgan. Massa bo’yicha shartli bankaga aylantirganda bu mahsulot shartli banka, yoki 37,5 tonna bo’ladi. Quyultirilgan konservalar (qayla, pasta, sharbatlar) miqdorini shartli bankaga o’girish uchun Qoidaga binoan quyultirilgan mahsulot og’irlik birligi (0,4 kg) 1-jadvalda keltirilgan o’girish koeffitsientga ko’paytiriladi.
3-misol. 10000 dona fizik banka SKO 83-2 (1000 gr) meva kompoti solingan.
Shartli banka miqdori koeffitsientga ko’paytirib topiladi.

10000 * 2,83 = 28300 sh.b.

4-misol. №3 raqamli 20000 fizik bankadagi baliq konservasi shartli bankaga aylantirilsin. Shartli banka miqdori quyidagiga teng:

20000 * 0,707 = 14140 dona

5-misol. 50000 dona SKO 83-1 rusumli banka massasi 650 g-ga teng shisha bankadagi murabbo shartli banka hisobiga o’tkazilsin.


sh. b.
6-misol. 5000 dona №14 rusumli bankadagi konserva massa nettosi 3 kg-ga teng. Temir bankadagi 30%-li tomat pastasi shartli bankaga o’tkazilsin


sh. b.