Gülxani pənah salatin əHMƏdli azərbaycan ədəbiyyatı
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 533 Qarabağ mövzusunda ən yaxşı bədii əsərlərin müsabiqəsini keçirdiyini, «Yaddaş» milli mükafatını təsis etdiyini, bir sıra yazıçıların əsərlərinin qardaş Türkiyədə nəşri ilə bağlı danışıqlar apardığını, istedadlı qələm sahiblərini bölgələrə yaradıjılıq ezamiyyətlərinə göndərdiklərini, bundan sonra da ardıjıl olaraq bu qəbil tədbirləri həyata keçirəjəkləri barədə məlumat verdi. Mühajirət və diaspor ədəbiyyatı antologiyalarının nəşrini, Azərbayjandan kənarda yaşayan soydaşlarımızla birlikdə əlaqələrin möhkəmləndirilməsini, Azərbayjanlılarla İş Üzrə Dövlət Komitəsi ilə birgə fəaliyyətdən yararlanmaqla ədəbiyyatımızın həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq aləmdə təbliğinin artırılmasını (Səlim Babullaoğlu), 2005-2008-ji illər arasında dövlət hesabına nəşr olunajaq kitabların siyahısına dünya və milli uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin də daxil edilməsi (Q. Nəjəfzadə), dünyada yaşayan, yazıb-yaradan istedadlı qələm sahibləri ilə AYB-nin görüşlərini təşkil etməklə həm milli söz sənətinin, həm diaspora ədəbiyyatının, həm də dövlətçiliyimizin güjlənməsinə kömək edəjəyini, bu sahədə xeyli işlər görən AYB-nin rəhbərliyinin fəaliyyətini (M. Se- yidov), Güney Azərbayjanında anadilli ədəbiyyatın inkişa- fındakı çətinlikləri nəzərə alaraq, Güney Azərbayjanın qələm sahiblərinin yaradıjılığına diqqət artırmağı, onların yaradıjılığının qayğısına da qalmağın vajibliyini, əsərlərinin latın qrafikası ilə nəşrini (f.e.d. Sabir Nəbioğlu) və digər təklifləri irəli sürən qələm sahibləri Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyi tərəfindən diqqətlə dinlənildi. Yanvarın 28-də ədəbi tənqidin son altı illik durumu təhlil edildi. Tədbirdə KİV nümayəndələri, müxtəlif nəsli təmsil edən yaradıjı insanlar, tənqidçi və ədəbiyyatünaslar iştirak edirdi. Müşavirədə «qurultaylararası ədəbi tənqid» mövzusunda Aydın Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 534 Əbilovun məruzəsi dinlənildi. Çıxış edənlər ədəbi tənqidin ədəbi prosesin inkişafında rolunu diqqətə çatdırdılar. Məruzə ətrafında yürüdülən fikirlər birmənalı olmayıb müxtəlif mübahisələrə səbəb oldu. «Tənqidçi Əsəd Cahangir tənqid terminin anlamını verərək ədəbi tənqid kimi çətin sahə barədə məruzənin Aydın Xana tapşırılmasını, məruzədə çoxlu sayda imza və əsərlərin adlarının sadalandığını tənqid edərək məruzəçinin hansı elmi «prinsipi əsas götürdüyünü aydınlaşdıra bilmədiyini xüsusi vurğuladı. Məruzənin təqdirəlayiq jəhəti kimi nəzəriyyəçi filoloqların yaradıjılığına ayrılmış yerlər olduğunu» göstərməklə yanaşı tədbirin təşkilini alqışladı və Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirdi, ədəbi prosesdə baş verən hadisələrlə bağlı fikirlərini söylədi. Köhnə sovet tipli tənqidə ehtiyaj olmadığını bildirən Kamal Abdulla Dünya və çağdaş filoloci elmlərdə baş verən proseslərdən çıxış etdi. Məruzədə qoyulan məsələlər barədə fikirlər yürütməyi təklif etdi, «ədəbi tənqidin fəlsəfə ilə bağlılığını göstərən çıxışçı dünya elmi-mədəni filoloci-fəlsəfi fikirdəki yeniliklərdən danışdı. Ədəbiyyat haqqında yazıçıların fikirlərinə üstünlük verən K.Abdulla jəmiyyətdə baş verən pro- seslərin ədəbiyyata təsirini göstərdi, ədəbi tənqidin get-gedə ədəbiyyatşünaslıqla əvəzlənməsinin vajibliyinin vurğuladı». Tədbir iştirakçılarının ayrı-ayrı məqamlar haqqında söylənmiş fikir və mülahizələrini yekunlaşdıran sədr ədəbiyyatın uğurları kimi problemlərinin də mövjud olduğunu, bu jür tədbirləri də məhz o məsələlərin müzakirəsi baxımından təşkil etdikləri fikrini söylədi. Fevralın 4-də keçirilən növbəti yaradıjılıq müşavirəsi uşaq ədəbiyyatı mövzusuna həsr edilmişdi. Ədəbi-mədəni ijti- maiyyətin nümayəndələri, tənqidçilər, ədəbiyyatşünaslar, curnalistlər toplaşan müşavirədə müasir uşaq ədəbiyyatı Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 535 problemləri ilə «Pərvanə» ədəbi məjlisinin rəhbəri Q.Nəjəfzadə çıxış etdi. Uşaq ədəbiyyatı bölməsinin rəhbəri Əli Səmədli məruzəçiyə təşəkkürünü bildirdi və bu mövzuyla bağlı fikirlərini yaradıjı insanlarla bölüşdü. Bu sahənin həmişə dövlət qayğısına ehtiyajı olduğunu vurğuladı. «Göyərçin» curnalının baş redaktoru, yazıçı Rafiq Yusifoğlu uşaq ədəbiy- yatına dair bir sıra kitabların müəllifi kimi Qəşəm Nəjəfzadənin məruzəsindəki sistemsizlikdən gileyləndi: «Uşaq ədəbiyyatının predmeti, məqsədi olmalıdır. Məruzə problemlər, mövzular ətrafında qurulsaydı, daha sanballı, dəyərli alınardı». Tənqidçi Ə.Cahangir məruzənin dəyərli tərəflərini sadaladı və aparılan təsnifatın sistemli alınmadığını söylədi. Azərbayjan, rus, və türk ədəbiyyatlarındakı oxşar jəhətləri qabartdığına görə məruzəni təriflədi. Onun təbiət fəlsəfəsindən jəmiyyət fəlsəfəsinə keçid məsələsinə toxunduğunu, uşaq ədəbiyyatı problemlərini sistemləşdirdiyini xüsusi qiymətləndirdi. Zahid Xəlil dövri mətbuatda uşaq ədəbiyyatına dair əsərlərin çap olunmadığına toxundu və bu sahədə jiddi ad- dımlar atılmasının zəruriliyini bildirdi. Uşaq ədəbiyyatı ilə bağ- lı fikirlərini söyləyərkən balaja uşaqlar üçün dərsliklərə salın- mış ədəbi nümunələrin səviyyəsiylə bağlı məsələlərə toxunan Respublika Təhsil Şurasının sədri Ə. Ağayev «Yazıçılar Birliyində dərsliklərə salınmış uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin bədii dəyərini müəyyənləşdirən ekspert şurasının yaradılmasını, uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş dərgi və qəzetlərin nəşri, həmçinin yayımı sahəsindəki çətinliklərin tezliklə aradan qaldırılmasından ötrü jiddi işlərin həyata keçirilməsini təklif etdi». Tədbir iştirakçıları hər biri öz çıxışında bu və ya digər dərəjədə uşaq ədəbiyyatıyla bağlı məsələləri gündəmə gətirdi. Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin Bədii tərjümə məsələlə- rinə həsr olunmuş müşavirəsində şair-tərjüməçi Səlim Ba- Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 536 bullaoğlunun keçən altı ilə ərzində bədii tərjümə sənətinin ümumi mənzərəsinə həsr olunmuş «Kənar gözlə» adlı məruzəsi dinlənildi. Məruzə ətrafında Azərbayjan Dövlət Dillər Uni- versitetinin prorektoru, f.e.d. professor Zeydulla Ağayev, «Ədəbiyyat qəzeti»nin baş redaktoru Ayaz Vəfalı, şair Sərvaz Hüseynoğlu, YB-nin katibi, tənqidçi Arif Əmrahoğlu, tənqidçi Əsəd Cahangir, şairə, ədəbiyyatşünas Gülxani Pənah «Mütərjim» curnalının baş redaktoru Telman Vəli-xanlı, şair- publisist Tofiq Abdin, «Azərbayjan» curnalının baş redaktoru İ.Qasımzadə, şair-tərjüməçi Eyvaz Borçalı, Yazıçılar Birliyinin Bədii Tərjümə və Ədəbi Əlaqələr Mər-kəzinin rəhbəri, yazıçı- tərjüməçi Afaq Məsud bədii tərjümə mədəniyyətimizin müasir durum və problemləri ilə bağlı məsələləri müzakirə etdilər. Anar qarşılaşdıqları problem-lərin həlli ilə bağlı görüləjək işlər haqqında danışdı. XI qurultayqabağı Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin ədəbi orqanlarının («Azərbayjan», «Qobustan», «Ulduz», «Li- teraturnıy Azerbaydcan» curnalları və «Ədəbiyyat qəzeti») fəaliyyətləri ilə bağlı keçirilən müşavirələrdə görülən işlər, ədəbi prosesin inkişafında bu mətbu orqanların rolu təhlil edildi. 2000-2004-jü illər arasında AYB-nin işi ədəbi prosesin məqsədyönlü şəkildə inkişafıyla yanaşı, onlara qarşı aparılan mübarizələri də dəf etmək olub. Müxtəlif mətbu orqanlarda AYB-nin əleyhinə yazılan yazıların bir səbəbi kim keçid dövrünün çətinliklərini görürük. Sovet dönəmində şair, yazıçı, tənqidçi dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir, əsərləri dövlət hesabına nəşr olunur, qonorar alır, evlə təmin olunur, sosial- iqtisadi şəraiti yetərinjə təmin edilirdi. Müstəqillik dövrünə qədəm qoyduğumuz ilk illərdə ölkənin ağır sosial, iqtisadi, siyasi, ijtimai durumu milli söz sənətinin sahiblərinin taleyində Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|