Guruh: 102Mt bajardi: xatamova dilfuza Tekshirdi: gaziyeva Nigora

Guruh: 101 Mt bajardi: Latipova Hayotxon Tekshirdi: gaziyeva Nigora

Bolalarning ijtimoiy moslashuvi

Mavzu:sotsium tushunchasi. Sotsium va bola shaxsi

Reja:

1.Bolaning ilk ijtimoiylashuv davri.

2.Bolaning ijtimoiylashuvida oila, ta`lim-tarbiya muassasalari, madaniyat din va mahallaning o`rni.

3.Shaxs taraqqiyotining yoshga bog`liq xususiyatlari.

Bolalikning ilk davri - bu inson rivojlanishining go'daklikdan keyingi va o'rta bolalikdan oldingi bosqichidir. Bu bosqich bir necha yillarni o'z ichiga oladi va bu davrni o'yin yoshi deb ham ataladi. Psixologiyada bolalikning ilk davri atamasi odatda tug'ilishdan sakkiz yoshgacha bo'lgan vaqt oralig'idagi davrga nisbatan ishlatiladi, ya'ni chaqaloqlik, bolalar bog'chasi va birinchi sinf yoshidagi bolalarni qamrab oladi. Bu esa bolalikning ilk davrida uchta rivojlanish bosqichi mavjudligini ko'rsatadi.

Jismoniy o'sish va rivojlanish.Ushbu bosqichda miyada, ayniqsa frontal loblarda, asab tolalarining sezilarli sinaptik o'sishi va miyelinatsiya hosil bo'lishi kuzatiladi. Masalan, 2 yoshdan 6 yoshgacha bo'lgan davrda miya (inson rivojlaninshinig keyingi bosqichlariga qaraganda) ko'proq rivojlanadi. Miyaning o'sishi kognitiv qobiliyatlarning o'sishi bilan birga kechadi. Taxminan, besh yoshlarda (yoki undan ertaroq ham) bolalar ravon gapira boshlaydilar va qo'llarini, ko'zlarini ongli ravishda boshqara oladilar.
Bolalarning jismoniy o'sishi quyidagi fiziologik qoida bo'yicha rivojlanib boradi: katta muskullar kichik muskullardan oldin rivojlanadi. Katta muskullar yurish, yugurish va boshqa jismoniy faoliyat uchun ishlatiladi. Bu qo'pol motorli ko'nikmalar deb nomlanadi. Kichik muskullar nozik vosita qobiliyatlari uchun ishlatiladi, masalan, narsalarni olish, yozish, chizish, otish va ushlash kabi.
Insonning rivojlanishi juda murakkab va qarama-qarshiliklardan iborat jarayondir. Bola o`z rivojlanishi jarayonida turli xil faoliyat (o`yin, o`qish, sport turlariga qamda muloqatga kirishadi. Bu esa ularning ijtimoiy tajribalarining oshishiga yordam beradi. Bolaning dunyoga kelishidan tortib uning butun umri jarayonida yuqoridagi faktorlar (faoliyat va muloqat) bir-birini to`ldirib bola shaxsining rivojlanishini ta'minlaydi. Bola rivojlanishining harakatlantiruvchi kuchi-bu qarama qarshilikdir. U tashqi va ichki ta'sirlar orqali amalga oshiriladi. Tashqi ta'sirlarga insonni shakllantirishga qaratilgan maxsus faoliyat kirsa, ichki ta'sirlarga biologik va irsiy faktorlar kiradi.
Shaxs deganda ruhiy jihatdan taraqqiy etgan, o`z xususiyatlari va sifatlari bilan boshqalardan farq qiluvchi muayyan jamiyatning a'zosi tushuniladi. Odamning ijtimoiy mavjudod sifatida shaxs nomini olishi uchun unga ijtimoiy-iqtisodiy hayot va tarbiya kerak.
Shuning uchun pedagogika fani bolaning shaxs sifatida rivojlanishi va unga ta'sir etuvchi omillarni ham o`rganadi.
Inson hayoti davomida o`zgarib, shakllanib, rivojlanib boradi. Bolalik, o`smirlik va o`spirinlik davrida rivojlanish nihoyatda kuchli bo`ladi. Rivojlanish deb bola vaznining oshishi , suyak va muskul tizimining, tanosil a'zolarining, nerv-funktsional faoliyatining kamol topishi, aql zakovatining shakllanishiga aytiladi.
Shaxs rivojlanishi va kamolga yetishi murakkab va ziddiyatli jarayon bqlib, bunda nasl-irsiyat (biologik omil), ijtimoiy muhit ham, maqsadga muvofiq amalga oshiriladigan ta'lim-tarbiya va nihoyat o`zining mustaqil faoliyati ham muhim ahamiyatga ega.