Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler

Haç  ve  Hi lal Altı nda Ortaçağda Yah udiler 349 
nnı 
geçmeyi uygun bulmadılar ya da böyle hissetmeleri sağlandı Müs­
lümanlar, Savaş Bölgesindeki Hıristiyan düşmana istihbarat taşımala­
rından kuşkulanabilirlerdi. Suriyeliler, kendi  bakımlarından,  daha  az 
elverişli olan 
mustamin 
statüsü içirı  dhimmi statüsünden vazgeçme ris­
kini  göze almış olabilirler. 
s 
Baldwirı, 
Medieval Tlıeories, 
31-34. 
9 
Avraham Grossman, 
Hakhmei ashkenaz lıa-rishonim 
(Kudüs, 
1981), 29-
35, 39-41. 
10 
Blumenkranz, 
]uifs et chretiens, 
12-33. 
11 
Latincede  "mercatores,  id est Judei  at ceteri  m�rcatores"  [tüccarlar, 
yani, Yahudiler ve diğer tüccarlar] gibi ifadelerle Yahudilerden söz edi­
liyordu; Aronius, Regesten, 
52 
(no. 
122, 
ca. 
906 
tarihli);  aynca 
55 
(no. 
129): 
"ne  vel Judei  vel ceteri ibi [in urbe Magadaburg]  manentes rie­
gotiatores" (ne Yahudiler ne de diğer tüccarlar [Magdeburg'da) kalır). 
12 
Hıristiyanlıkta ve İslam' da Yahudi kaderirıde ortaçağ kentleşmesinin 
rolü, bu kitabın 
7. 
bölümünde daha geniş  ele alınıyor. 
13 
Chazan, 
Oııırch;.  State,  and ]ew, 
58-59; 
Aronius, 
Regesten, 
69-70 
(no. 
168). 
14 
Gilchrist, 
Oıurch and Economic Activity, 
53-56. 
Krş, Le 
Goff, Medieval 
Civilization 
400-1500: 
"Onbirinci  ve  onkinici  yüzyıllarda ... kilise tüccarı 
korudu ve  pasif senyörler sınıfının kendisini küçük görmesirıe neden 
olan önyargının üstesinden gelmede ona yardım etti" 
(82). 
1s 
Gilchrist, Church and Economic Activity, 
58-62. 
16 
İbid., 
62-70; DMA, 
"usury" maddesi. Bu "standart,  on üçüncü  yüzyıl 
papalığı tarafından Yahudilere de uygulandı. 
17 
Ortaçağ ekonomik  yaşamında Yahudilerin  rolüyle ilgili teorisi  hala 
geçerli  olan on dokuzuncu yüzyıl tarihçisi Jilhelm Roscher, şunları ya­
zıyordu: 
O günlerde Yahudiler,  uzun süre hiç kimse tarafından yapamayacağı 
büyük bir gereksinmeyi,  yani  profesyonel bir ticareti  yürütme  gerek­
sirımesini karşılıyorlardı. Yahudilere  yönelik  ortaçağ politikasının,  ge­
nel ekonomik,  eğilime neredeyse ters bir.  yön izlemiş  olduğu söylene­
bilir. İnsanlar kendi başlarına, bu işlevi yerirıe getirecek kadar olgunla­
şır  olgunlaşmaz,  çoğunlukla sert bir çatışmayla kendi  ticaretleri  üze­
rindeki  böyle bir  muhafızlıktan kendilerini kurtarmaya çalıştılar.  Geç 
ortaçağdaki Yahudilere yönelik zulümler, bu nedenle, büyük ölçüde ti-

---

3 5 0  Mark R.  Coheı:ı 
cari çekememezliğin bir ürünüdür. Ulusal bir tüccar sınıfının doğusuy­
la bağlantılıdır. 
Guido Kisch'in İngilizce çevirisi:  "The Jews' Function in the Evolution 
of Medieval Economic Life" Kisch, 
Porschungen zur Rechts-Wirtschafts­
und Sozialgeschickte der Juden in Medieval Germany, 
2:.  109 içinde. 
18 
Judah Rosenthal, "The Law of Usury Relating to Non-Jews" (İbrani­
ce), 
Tal-pioth 
5 (1962), 479-482. 
l9 
İbid., 484-485. 
20 Dialogue ofa Philosopher, 
çv. P. J. Payer (f oronto, 1979), 33. 
21 
Kisch, 
Jews in Medieval Germany, 
329. 
22 
Jordan, "Jews on Top: Women and the Avaliability of Consumption 
Loans  in  Northem  France  in  the  Mid-Thirteenth  Century," 
Journal of 
Jewish Studies 
29 (1978), özl. 47, 50-52, 55-56. 
23 
Jenks, "Judenverschuldung  und Verfolgung  der Juden im 14. Jahr­
hundert:  Franken bis 1349," 
Vierteljahrsclırift für Sozial-und Wirtscpafis­
gesckiclıte 
65 (1978), 309-356. 
24 
Jilliam Jordan,  ortaçağda  rehineciliğinin  "fiilen hiçbir belge"  bırak­
mamasının nedenini  açıklayan  özsel yasallığını belirtik Jordan, 
French 
Monarcy and  the Jews, 
87.  Jenks, Yahudilerinin mesleki farklılığı nede­
niyle  ve  Hıristiyan  komşularıyla  tipik  yakın  ve  içten"  ilişkileriyle' 
Würzburg'un istisna olduğunu belirtir. Jenks, "Judenverschuldung und 
Verfolgung der Juden," 348-350. 
25 
Cecil Roth, 
A History of the Jews in England, 
3. basım (Oxford, 1964), 18-24. 
26 
Dobson, 
The Jews of Medieval York and the Masacre of Marclı 
1 190 
(Y ark, 
1974). York'ta, diye ileri sürüyor yazar, Yahudileri kuşatıp öldüren soy­
lular,  ajanlarından intikam alarak krala kızgınlıklarını açığa vurdular. 
Yahudilerin, Yahudi tefeciliğinden elde edilen kar biçiminde tebaasın­
dan gelir elde etmek için Yahudi faizciliğini destekleyen kralın piyon­
ları olduklarına inanıyorlardı. 
27 
OMA, 
"Banking, European" maddesi, 76a ve "Lombardlar" maddesi; 
Gilchrist, 
Churclı  and  Economic Activity, 
110;  Kurt  Grunwald,  "Lom­
bards,  Cahorsins,  and  Jews," 
Journal  of  European  Economic History A 
(1975), 393-398. 
28 
Bkz. Grayzel, Chirch and the Jews, 86-87, 132-133. 
29 
Grayzel, 
Clıurch and tlıe Jews, 
.307; Simonsohn, 
Apostolic See and the 
Jews: History, 
190-195. 

---

Haç  ve H i lal Altında Ortaçağda Yah udiler 3 5 1  
30 
Roth, 
Histqry of tlıe ]ews in England, 
70-73. 
31  H. 
G.  Richardson, 
T1ıe  Englislı ]ewry under Angevin  Kings 
(Londra, 
1960), 213-233. 
32 
Stow, '.'Papal and Royal Attitudes toward Jewish Lending in the Thir­
teenth Century," 161-184. 
33 
Jordan, 
Frendi Monarclıy and tlıe ]ews, 
bölüm 8-13. 
34 
İbid., 45; Joshua  Trachtenberg, 
The Devi! and tlıe ]ews; 
T1ıe 
Medieval 
Conception of the ]ew and Its Relation ta Modern Antisemitism 
(Cleveland, 
1961), 188-195; Kisch, 
]ews in Medieval Germany, 
192; Rosenthal, "Law of 
Usury", 134; S. Stein,  "A  Disputation on Moneylending between Jews 
and Gentiles in Me'ir b. Simeon's Milhemeth Miswah (Narbonne, 13th 
century)," 
]ournal of ]ewish Studies 
10 (1959), 45-61. 
35 
Shatzmiller, 
Slıylock Reconsidered: ]ews, Moneylanding, and Medieval So­
diety 
(Berkeley ve Los Angeles, 1990), 46-47. 
36 
İbid., 99-103  (alınlı 103'ten). 
37 
"A  Letter  [Polemic]  of  R.  Jacob  of  Venice"  (İbranice), 
]esclıurum: 
Zeitschrift für die Wissensclıaft des ]udentlıums, 
ed. Joseph Kobak 6 (1868), 
16; ayrıca aktaran David B. Ruderman, 
T1ıe World ofa Renaissance ]ew: 
T1ıe Life and T1ıought of Abralıam ben Mordecai Farissol 
(Cincinnati, 1981), 
87, 210, n.  8.  Bkz.  Kenneth R. Stow,  "Jacob  of Venice and the Jewish 
Settlement in Venice in the Thirteenth Century," 
Community and Cultu­
re: Essays  in ]ewislı Studies  in Honor of the Nineteentlı Anniversary of tlıe 
Founding of  Gratz-College 
1895-1985, 
ed.  Nahum  M.  Waldman  (Phila­
delphia, 1987), 221,232. 
38 
DMA, 
"Muhammad" maddesi, 522a. 
39 
Maxime Rodinson, 
Islam  and  Capitalism, 
çv. 
Brian  Pearce  (Austin, 
Tex., 1978), 13-15 (alıntı 14'ten). 
40 
El-Muttaki' den aktaran ve çeviren Lewis, 
Islam, 
2: 
125-127. 
41 
Bkz. Not 45'te aktarılan Goitein'in makalesi. 
42 
Abdul Azim İslahi, 
Economic Concepts of Ibn Tamiyalı 
(Londra,. 1988), 
179. 
43 
İbid., 181. 
44 
Rodinson, 
islam and Capitalism, 
103, 108. 
45 
]oumal ofWorld History 
3 (1957), 583, 604'te yayımlanan aynı başlıklı 
bir makalede; yeniden basımı, Goitein, 
Studies in İslamic History an Insti­
tutions 
(Leiden, 1968), 217-241 içinde. 
46 
Fischel, 
]ews in the Economic and Political Life Medieval islam, 
1-44. 

---