Həcər Adil qızı Qasımova Elmi redaktor: h e. d., dos. MƏMMƏdov r. F

orqana bildirilir. 
b) göndərən dövlətlə  qəbul edən dövlət arasında ticarət, iqtisadi, 
mədəni və elmi əlaqələrin inkişafına yardım göstərilməsi, habelə 
bu Konvensiyada göstərilən digər yollarla dostluq 
münasibətlərinin inkişafına kömək göstərilməsi; 
3.
 
Konsulluq funksiyalarını icra edərkən diplomatik nümayəndəlik 
qəbul edən dövlətin qayda-qanunlarının və adətlərinin icazə 
verdiyi dərəcədə qəbul edən dövlətin həm yerli, həm də mərkəzi 
hakimiyyət orqanlarına müraciət edə bilər. 
c) bütün qanuni yollarla qəbul edən dövlətin ticarət, iqtisadi, mədəni 
və elmi həyatındakı  şərtlərin və hadisələrin aydınlaşdırılması, 
onlar haqqında göndərən dövlətin hökumətinə  və maraqlı 
şəxslərə məlumat verilməsi; 
4.
 
Bu maddənin ikinci bəndində göstərilən  şəxslərin imtiyazlar və 
immunitetləri beynəlxalq hüququn diplomatik münasibətlərə aid 
olan normaları ilə tənzimlənməkdə davam elir. 
ç) göndərən dövlətin vətəndaşlarının pasportlarının və digər 
sənədlərinin verilməsi, ləğv edilməsi, düzəlişlər edilməsi, gö-
türülməsi və ya saxlanması  və göndərən dövlətə getmək 
arzusunda olan şəxslərin vizalarının və ya müvafiq sənədlərinin 
verilməsi, müddətinin uzadılması və ya ləğv edilməsi; 
 
Maddə 36 
Üçüncü dövlətdə və ya üçüncü dövlət adından konsulluq  
funksiyalarının konsulluq idarəsi hüdudlarında və 
hüdudlarından kənarda yerinə yetirilməsi 
 
d) göndərən dövlətin vətəndaşlarına və hüquqi şəxslərinə kömək və 
yardım göstərilməsi; 
1.
 
Konsulluğun vəzifəli  şəxsi hazırkı Konvensiyada göstərilən 
konsulluq funksiyalarını öz konsulluq dairəsinin hüdudlarında 
yerinə yetirmək hüququna malikdir. 
e) göndərən dövlətin vətəndaşlarının rifah halı  və digər humanitar 
mülahizələrə görə olduğu yeri müəyyən etməklə  əlaqədar qəbul 
edən dövlətin səlahiyyətli orqanlarından yardım alınması; 
2.
 
Konsulluğun vəzifəli  şəxsi qəbul edən dövlətin razılığı ilə 
konsulluq funksiyalarını öz konsulluq dairəsi hüdudlarından 
kənarda yerinə yetirə bilər. 
f) göndərən dövlətin vətəndaşlarının qəbul edən dövlətdən təcili 
olaraq getmək üçün aşağıdakı  şərtlər daxilində hüquqlarının 
müdafiəsi; 
3.
 
Göndərən dövlət müvafiq dövlətləri xəbərdar etdikdən sonra 
qəbul edən dövlətin müəyyən  şəkildə ifadə edilmiş etirazı 
olmadığı  təqdirdə  qəbul edən dövlətdə açılmış konsulluq 
idarəsinə 3-cü dövlətdə konsulluq funksiyalarını yerinə yetirməyi 
tapşıra bilər. 
g) getmək məqsədi olan şəxsə aid xüsusi hallar yarandıqda inzibati və 
məhkəmə prosedurasının yerinə yetirilməsi. 
ğ) ölkədən getmək məqsədində olan şəxs tərəfindən onun getməsilə 
əlaqədar adı  rəsmiyyətlərin yerinə yetirilməsində, bu şərtlə ki, 
həmin tələblərin yerinə yetirilməsi ayrı-seçkilik xarakteri daşımır 
və təcili getməyə mane yaratmaq üçün istifadə edilmir. 
4.
 
Qəbul edən dövləti müvafiq şəkildə  xəbərdarlıq etdikdən sonra 
qəbul edən dövlət etiraz etmirsə göndərən dövlətin konsulluğu 
qəbul edən dövlətdə 3-cü dövlətin adından konsulluq 
funksiyalarını yerinə yetirə bilər. 
h) notarius, vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının qeydiyyatçısı 
vəzifələrinin icra edilməsi, habelə inzibatı xarakterli digər 
funksiyaların yerinə yetirilməsi, bu şərtlə ki, bu hallarda heç bir 
şey qəbul edən dövlətin qanunlarına zidd deyildir. 
 
Maddə 37 
Konsulluq funksiyaları 
x) göndərən dövlətin vətəndaşlarının və hüquqi şəxslərinin qəbul 
edən dövlətin ərazisində qəbul edən dövlətin qanunlarına uyğun 
olaraq «motris causa» varisliyi halında mənafeyinin qorunması. 
 
Hazırkı Konvensiyanın bununla əlaqədar müddəalarını  nəzərə 
alaraq konsulluq funksiyaları aşağıdakılardır: 
i) qəbul edən dövlətin qanun və qaydaları ilə müəyyən edilmiş 
çərçivədə göndərən dövlətin vətəndaşı olan yetkinlik yaşına 
çatmayan və tam fəaliyyət qabiliyyəti olmayan digər şəxslərinin, 
xüsusilə  həmin  şəxslər üzərində  hər hansı bir qəyyumluq və ya 
a) qəbul edən dövlətdə göndərən dövlətin və onun vətəndaşlarının və 
hüquqi  şəxslərin beynəlxalq hüquqla yol verilən hüdudlarda 
müdafiə edilməsi; 
 
472
 
473

---

himayəçiliyin müəyyən edilməsi tələb edilirsə, mənafeyinin 
müdafiəsi. 
j) qəbul edən dövlətdə  qəbul olunmuş  təcrübə  və qaydlara riyaət 
etmək, qəbul edən dövlətin məhkəmə  və digər idarələrində 
göndərən dövlətin vətəndaşlarının təmsilçiliyi və ya lazımi 
təmsilçiliyinin qəbul edən dövlətin qanun və qaydalarına uyğun 
olaraq bu vətəndaşların ölkədə olmaması  və öz hüquqlarının və 
mənafelərinin vaxtlı-vaxtında həyata keçirilməsi ilə  əlaqədar bu 
vətəndaşların hüquqlarının və maraqlarının mühafizəsi üçün 
ibtidai tədbirlər barədə sərəncam verilməsinin təmin edilməsi. 
k) beynəlxalq sazişlərə uyğun olaraq və ya belə sazişlər olmadıqda 
qəbul edən dövlətin qanunlarına və qaydalarına zidd olmayaraq 
məhkəmə  və qeyri-məhkəmə  sənədlərinin verilməsi və ya 
məhkəmə tapşırıqlarının və göndərən dövlətin məhkəmələri üçün 
ifadələrin alınması üzrə tapşırıqların icra edilməsi; 
m) göndərən dövlətin milliyyətinə  mənsub olan və bu dövlətdə 
qeydiyyatdan keçmiş  təyyarələrə, onların heyətinə münasibətdə 
göndərən dövlətin qanun və qaydalarına uyğun olaraq nəzarət və 
təftiş hüquqlarının həyata keçirilməsi; 
n) hazırkı maddənin «m» bəndində təyyarələrə və onların heyətlərinə 
yardım göstərilməsi, gəmi sənədlərinin qəbul edilməsi və  qəbul 
edən dövlətin hakimiyyət orqanlarının hüquqlarına zərər 
gətirmədən yolda baş vermiş mübahisələrin və ya göndərən 
dövlətin qanun və qaydaları ilə müəyyən edilmişsə, kapitan, 
heyət üzvləri arasında olan hər bir hadisənin istintaqı; 
l) göndərən dövlət tərəfindən konsulluğa verilmiş, qəbul edən 
dövlətin qanun və qaydaları ilə qadağan edilməyən hər bir funk-
siyanın yerinə yetirilməsi və ya qəbul edən dövlət bu funk-
siyaların yerinə yetirilməsinə etiraz etmirsə, yaxud da göndərən 
dövlət və  qəbul edən dövlət üçün qüvvədə olan beynəlxalq 
müqavilələr ilə baxılmışdırsa. 
 
Maddə 38 
Konsullq icazəsi 
 
1.
 
Konsulluğun vəzifəli şəxsləri göndərən dövlətin vətəndaşları ilə 
sərbəst şəkildə əlaqə saxlaya və onlara baş çəkə bilər. Göndərən 
dövlətin vətəndaşları da göndərən dövlətin konsulluq vəzifəli 
şəxsləri ilə əlaqə saxlamaq və onlara baş çəkməklə əlaqədar eyni 
azadlığa malikdirlər. 
2.
 
Konsulluğun vəzifəli  şəxsləri göndərən dövlətin xəbərsiz itkin 
düşmüş  vətəndaşının axtarılmasında yardım göstərilməsi üçün 
qəbul edən dövlətin səlahiyyətli hakimiyyət orqanlarına müraciət 
edə bilər. 
Maddə 39 
Həbs və məhkəmə araşdırmaları üzrə funksiyalar 
 
1.
 
Göndərən dövlətin hər hansı  vətəndaşı konsulluq dairəsinin 
ərazisində  həbs edilirsə  qəbul edən dövlətin səlahiyyətli 
orqanları  təcili olaraq 4 gün müddətində göndərən dövlətin 
konsulluğuna bu barədə məlumat verirlər. 
2.
 
Göndərən dövlətin həbsdə olan vətəndaşının konsulluğa 
ünvanladığı bütün məlumatlar qəbul edən dövlətin orqanları 
tərəfindən bu konsulluğa çatdırılır. 
3.
 
Konsulluğun vəzifəli  şəxsi göndərən dövlətin həbsdə olan 
vətəndaşı ilə söhbət etmək, habelə onun hüquqi 
nümayəndəliyini təmin etməklə  əlaqədar tədbir görmək üçün 
ona baş çəkmək hüququna malikdir. Bu görüşlərdən birincisinə 
üç sutkaya qədər müddətdə icazə verilir. 
4.
 
Konsulluğun vəzifəli  şəxsləri göndərən dövlətin həbsdə olan 
vətəndaşının adından, həmin vətəndaş konsulluğun vəzifəli 
şəxsinin yanında bu hərəkətlərin yerinə yetirilməsinə etiraz 
edərsə, onlar hər hansı bir tədbiri görməkdən çəkinməlidirlər. 
5.
 
Qəbul edən dövlət göndərən dövlətin həbsdə olan, məhkəməyə, 
araşdırmalara verilən vətəndaşlarına bu maddənin müddəaları 
haqqında məlumat verir və bu barədə cinayət işinin 
materiallarında müvafiq qeydlər edir. 
6.
 
Bu maddədə  həbsdə olan şəxsə istinad haqqında həbs qəti 
imkan tədbiri seçilən, qəbul edən dövlətdə  həbs edilən və ya 
şəxsi azadlıqları  hər hansı bir formada məhdudlaşdırılmağa 
məruz qalan, məhkəməyə  qədər ibtidai həbsdə olan və 
həbsxanada cəza çəkən şəxsləri də əhatə edir. 
7.
 
Bu maddədə göstərilən hüquqlar qəbul edən dövlətin qanun və 
qaydalarına uyğun olaraq həyata keçirilir. 
 
Maddə 40 
 
474
 
475

---