4
üzrə daha proqmatik idarəetməyə verir. Odur ki, müəssisələrdə strateji
planlaşdırmadan başlamış strateji nəzarətə qədər idarəetmənin bütün baza
funksiyalarından istifadəsinə əsaslanan strateji idarəetmənin çevik fəaliyyət
mexanizminin qurulması modelinin hazırlanması və onun daim təkmilləşdirilməsi
zərurəti meydana çıxır.
Biznesin strateji idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsinin aktuallığı onların
praktiki istifadəsinin obyektiv imkanları və tələbləri ilə müəyyən edilir. Biznesin
inkişafı strategiyası üzrə qərarların əsaslandırılmasının yeni metodlarının gətirə
biləcəyi sosial-iqtisadi səmərənin kəmiyyəti xeyli dərəcədə müəssisənin innovasiya
inkişafı və maliyyə sabitliyinin yüksəldilməsi, biznesin sosial məsuliyyətinin
artırılması
nəticəsində
biznesin
rəqabətqabiliyyətliliyinin
daha
da
möhkəmləndirilməsindən asılıdır.
Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Tədqiqatın əsas məqsədi bazar
münasibətləri şəraitində biznesin inkişafında strateji idarəetmənin kompleks təhlili,
tətbiqi və konkret şəraitə uyğun olaraq daim təkmilləşdirilməsi yollarını
araşdırmaqdan ibarətdir.
Bu məqsədə çatmaq üçün aşağıdakı vəzifələrin yerinə yetirilməsi qarşıya
qoyulmuşdur:
- biznesin inkişafının mühüm elementi kimi strateji idarəetmənin mahiyyəti
və məzmununun açıqlanması;
- biznesin strateji idarə edilməsinin müasir konsepsiyalarının araşdırılması;
- biznes strategiyasının işlənib hazırlanması və reallaşdırılmasında
informasiya təminatının rolunun əsaslandırılması;
- strateji planlaşdırmanın mahiyyətinin məqsəd və prinsiplərinin tədqiqi, əsas
mərhələlərinin müəyyənləşdirilməsi;
- biznes strategiyasının işlənib hazırlanması xüsusiyyətlərinin aşkara
çıxarılması;
- strateji planın reallaşdırılmasının, eləcə də strateji nəzarətin təşkili
amillərinin qiymətləndirilməsi;
5
- innovasiya tipli idarəetmə sisteminin qurulması və təkmilləşdirilməsinə
dair təklif və tövsiyələrin işlənib hazırlanması;
- biznesin təşkilati idarəetmə strukturunun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı
əsaslandırılmış təkliflərin verilməsi;
- biznesin strateji idarəedilməsində rəqabətqabiliyyətliliyin yüksəldilməsi
yollarının müəyyənləşdirilməsi.
Tədqiqatın obyekti və predmeti. Tədqiqatın obyekti kimi Azərbaycanda
fəaliyyət göstərən biznes subyektləri, o cümlədən “Azneftkimyamaş” ASC və onun
müəssisələri seçilmiş, predmetini isə bazar münasibətləri şəraitində biznesin
inkişafında strateji idarəetmə məsələlərinin tədqiqinin nəzəri-praktiki aspektləri
təşkil edir.
Tədqiqatın nəzəri və metodoloji əsasını iqtisad elminin klassiklərinin və
aparıcı iqtisadçı alimlərin əsərləri, Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları,
ölkə prezidentinin fərmanları, Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamları, digər
normativ-hüquqi sənədlər təşkil edir.
Tədqiqatın
informasiya
bazasını
Azərbaycan
Respublikasının
qanunvericilik aktları, normativ və metodiki sənədləri, dövri mətbuatın
materialları, Azərbaycanda biznesin, korporativ və strateji idarəetmənin inkişafı
üzrə elmi-praktik konfransların, “Azneftkimyamaş” ASC-nin hesabat materialları
təşkil edir.
İşin təcrübi əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, tədqiqat işində əldə edilən nəticə
və təkliflərdən biznes subyektlərində strateji idarəetmə sisteminin tətbiqi və onun
konkret şəraitə uyğun daim təkmilləşdirilməsi üzrə tədbirlər planının, eləcə də
biznes-planların hazırlanmasında istifadə edilə bilər.
Dissertasiyanın quruluşu və həcmi. Dissertasiya işi giriş, üç fəsil, nəticə və
təkliflər, istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla 83 səhifədən
ibarətdir.
6
Fəsil 1. BİZNESİN STRATEJİ İDARƏ EDİLMƏSİNİN NƏZƏRİ-
METODOLOJİ ƏSASLARI
1.1.
Biznesin strateji idarə edilməsinin mahiyyəti və məzmunu
İqtisadi inkişafın hazırkı mərhələsində təsərrüfat fəaliyyətinin səmərəli
həyata keçirilməsi və dayanıqlı inkişafının xeyli dərəcədə təmin edilməsi biznes
sahəsində strateji idarəetmənin uğurlu tətbiqindən, vəzifə və məqsədlərin müəyyən
edilməsindən,xarici və daxili mühitin tədqiq olunmasından və baş verən
dəyişikliklərin araşdırılmasından,alternativ strategiyaların seçilməsindən və
reallaşdırılmasından asılıdır. Strateji menecment biznesin idarə edilməsi prosesinin
ilkin mərhələsi kimi idarəetmənin bütün funksiyalarını özündə ehtiva edir. Uğurlu
strateji idarəetmə müəssisəni gələcəyə istiqamətləndirir, uzunmüddətli inkişaf
istiqamətlərini və biznesdə öz mövqeyini müəyyən eməyə imkan verir.Strateji
idarəetmənin nəticələri müəssisənin bazarda qazandığı mövqeyində və iqtisadi-
maliyyə göstəricilərinin uzunmüddətli meyllərində təzahür olunur. Biznesin strateji
idarəedilməsi onun uzun müddətli inkişafının təımin edilməsinin əsasıdır.Strateji
idarəetmə təşkilatın vəzifəsi, onun plan və proqnozlarının, məqsədlərinin,
strategiyalarının təsərrüfatçılıq metodlarının və funksiyalarının yerinə yetirilməsi
ilə bağlıdır.
Strateji idarəetmənin mahiyyətini başa düşmək üçün strategiya anlayışını
hərtərəfli və düzgün dərk etmək vacibdir. «Strategiya» sözü yunan mənşəli
«strategos» (tərcüməsi- «general olmaq elmi», «generalın məharəti» deməkdir)
sözündən götürülmüşdür [11]. Strategiya qədim yunanlarda ordunun təşkili,
döyüşlər, danışıqlar və dipiomatiyada mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Strategiya
anlayışından qədim Çin alimləri də istifadə etmişlər. Bizim eradan əwəl 480-cı və
222-ci illər arasında Sun Çu tərəfindən yazılmış «Strategiya məharəti» adlı kitab
bunu sübut edir [11].
İqtisadi ədəbiyyatda mövcud fikirlərin təhlili strategiyasının tərifində
aşağıdakı mövqeləri ayırmağa imkan verir:
- son nəticəyə nail olmaq vasitəsidir;
Dostları ilə paylaş: |