Həmidli Aqşin Ceyhun oğlu
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tədqiqatın obyekti və predmeti.
- Tədqiqatın nəzəri və metodoloji əsasını
- Tədqiqatın informasiya bazasını
- Dissertasiyanın quruluşu və həcmi.
- Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri.
- Strategic management of the business and its improvement SUMMARY
88
- biznes strategiyasının işlənib hazırlanması xüsusiyyətlərinin aşkara çıxarılması; - strateji planın reallaşdırılmasının, eləcə də strateji nəzarətin təşkili amillərinin qiymətləndirilməsi; - innovasiya tipli idarəetmə sisteminin qurulması və təkmilləşdirilməsinə dair təklif və tövsiyələrin işlənib hazırlanması; - biznesin təşkilati idarəetmə strukturunun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əsaslandırılmış təkliflərin verilməsi; - biznesin strateji idarəedilməsində rəqabətqabiliyyətliliyin yüksəldilməsi yollarının müəyyənləşdirilməsi.
fəaliyyət göstərən biznes subyektləri, o cümlədən “Azneftkimyamaş” ASC və onun müəssisələri seçilmiş, predmetini isə bazar münasibətləri şəraitində biznesin inkişafında strateji idarəetmə məsələlərinin tədqiqinin nəzəri-praktiki aspektləri təşkil edir.
aparıcı iqtisadçı alimlərin əsərləri, Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları, ölkə prezidentinin fərmanları, Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamları, digər normativ-hüquqi sənədlər təşkil edir. Tədqiqatın informasiya bazasını Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları, normativ və metodiki sənədləri, dövri mətbuatın materialları, Azərbaycanda biznesin, korporativ və strateji idarəetmənin inkişafı üzrə elmi-praktik konfransların, “Azneftkimyamaş” ASC-nin hesabat materialları təşkil edir.
və təkliflərdən biznes subyektlərində strateji idarəetmə sisteminin tətbiqi və onun konkret şəraitə uyğun daim təkmilləşdirilməsi üzrə tədbirlər planının, eləcə də biznes-planların hazırlanmasında istifadə edilə bilər. 89
təkliflər, istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla 83 səhifədən ibarətdir. Sonda tədqiqatdan əldə olunan aşağıdakı nəticələr verilmişdir: 1.Uğurlu strateji idarəetmə müəssisəni gələcəyə istiqamətləndirir, uzunmüddətli inkişaf istiqamətlərini və biznesdə öz mövqeyini müəyyən eməyə imkan verir. Strateji idarəetmənin nəticələri müəssisənin bazarda qazandığı mövqeyində və iqtisadi-maliyyə göstəricilərinin uzunmüddətli meyllərində təzahür olunur. Biznesin strateji idarəedilməsi onun uzun müddətli inkişafının təımin edilməsinin əsasıdır. Strateji idarəetmə təşkilatın vəzifəsi, onun plan və proqnozlarının, məqsədlərinin, strategiyalarının təsərrüfatçılıq metodlarının və funksiyalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlıdır. 2. Müasir şəraitdə biznes strategiyasının hazırlanmasına münasibət dəyişilmişdir. Əgər əvvəllər strategiyaya rəqabət mübarizəsində təşkilata üstünlük verən vasitə kimi baxılırdısa və o təşkilatın məhdud rəhbərlər dairəsinə məlum idisə,indi açıq ifadə olunmuş strategiyaya üstünlük verilir.Strategiya təkcə idarəedicilərin işi deyil,elmi-tətqiqat və layihə-konstruktor işlərində,istehsal və satış sahəsində çalışanların da işidir. Deməli icraçılar həm strategiyanın hazırlanmasında,həm də həyata keçirilməsində iştirak edirlər. 3. Müəssisənin maliyyələşdirilməsinin səhmdar kapital vasitəsilə təminatı daha real sayılır. Müəssisə rəhbərliyi tərəfindən səhmlərin buraxılışı və yerləşdirilməsi haqqında qərar qəbul olunmasına mane olan bir neçə problem mövcuddur. Birincisi, müəssisə rəhbərləri, bir qayda olaraq, faktiki olaraq müəssisədə səhm mülkiyyətindən ayrılmaz surətdə istifadə etməkdə qeyri-məhdud hakimiyyətə malikdirlər. İkincisi, bu maliyyələşmə üsulundan imtinanın səbəbi müəssisə menecmenti tərəfindən öz funksiyalarını lazımsız yerinə yetirdiyi halda idarəedənin təhdidi ola bilər ki, bunun da nəticəsində yeni səhmdar idarəedəni öz tutduğu vəzifəsindən yerini dəyişməyi tələb edir. Üçüncüsü, səhmlərin yerləşdirilməsi haqqında qərarın qəbul edilməsi yolunda aradan qaldırıla bilməyən 90
maneə maliyyə hesabatının tam şəffaflığını təmin etmək barədə investorun tələbidir. 4. Bizneslər portfelinin təhlili strateji idarəetmənin ən vacib alətlərindən birini özündə birləşdirir. O, aydın təsəvvür yaradır ki, biznesin ayrı-ayrı hissələri bir- birilə qarşılıqlı əlaqədardır və portfel vahid tam kimi onun hissələrinin sadə cəmindən kəskin surətdə fərqlənir və onun ayrı-ayrı hissələrinin vəziyyətinə nisbətən firma üçün daha vacibdir. Bizneslər portfelinin təhlilinin köməyilə risk, pulun daxil olması, təzələnmə və sıradan çıxma kimi çox mühüm amillər balanslaşdırıla bilər. 5. Texnologiyanın təşkilati struktura təsiri özünü aşağıdakı kimi göstərir. Birincisi, təşkilati struktur təşkilatda istifadə olunan texnologiyaya bağlıdır. Struktur vahidlərin sayı və onların qarşılıqlı yerləşməsi təşkilatda hansı texnologiyanın istifadə olunmasından asılıdır. İkincisi, təşkilati struktur elə qurulmalıdır ki, o, texnologiyanın tənzimlənməsini aparmağa imkan versin. Xüsusilə də, təşkilati struktur texnoloji inkişaf ideyalarının əmələ gəlməsinə və yayılmasına, texnoloji təzələnmə proseslərinin aparılmasına kömək etməlidir.
91
onun təkmilləşdirilməsi” m ö vzusunda magistr dissertasiyası nı n R E F E R A T I Mövzunun aktuallığı. Azərbaycanda biznesin mövcud olduğu və inkişaf etdiyi mühitin spesifik xüsusiyyətləri biznesin idarə edilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərən prinsiplərin, yanaşmaların, metod və vasitələrin elmi dərkini və əsaslandırılmasını zərurətə çevirir. İqtisadi inkişafın hazırkı mərhələsində biznesin düzgün qurulmuş idarəetmə strategiyası düzgün qurulmuş idarəetmə strategiyası təkcə rəqabət üstünlüyü sayılmır, həm də tezliklə sadəcə olaraq salamat qalmağın üsullarından birinə çevriləcəkdir. Strategiya əslində bazar mühiti və müəssisənin imkanları barədə xüsusi olaraq yığılmış və təhlil olunmuş informasiyalar əsasında müəssisənin müəyyən edilməsidir. Reallaşdırmanın strategiyalar problemi müasir müəssisələr üçün yeni vəzifələr sahəsi sayılır. Tədqiqatlar göstərir ki, müstəqil olaraq strategiyanın işlənib hazırlanmasını və tətbiqini həyata keçirməkdən ötrü hər on şirkətdən doqquzu həm təşkilati və ya maliyyə baxımdan, həm də bilik sahəsində kifayət qədər resurslara malik deyillər. Strateji idarəetmə prosesinin reallaşdırılması zəruriliyi yalnız xarici dəyişikliklər fonunda deyil, həm də müəssisələrin idarə edilməsinə daxili tələblər baxımından son dərəcə aydın görünür. Bu proseslər müasir texnologiyalardan geri qalır. Odur ki, çox hallarda müasir müəssisələrin idarə edilməsi kompleks strategiyanın reallaşdırılmasının köməyi ilə deyil, yalnız hansısa şərti olaraq qəbul edilmiş əmsal nəzərə alınmaqla əvvəlki maliyyə və marketinq nəticələrinin və idarəetmə qərarlarının proyeksiyasının yekunu sayılan sadə planların vasitəsilə həyata keçirilir. Eyni zamanda, Azərbaycan müəssisələrinin menecerlərinin fəaliyyətində strateji məsələlərin ziyanına olaraq idarəetmənin operativ və texniki məsələlərinə aludəçilik üstünlük təşkil edir. 92
Lakin yaddan çıxarmaq olmaz ki, iqtisadi inkişafın hazırkı mərhələsində düşünülmüş strategiya və onun reallaşdırılmasının işlək mexanizmi olmadan uzunmüddətli perspektivdə müəssisənin uğurlu fəaliyyətini təmin etmək son dərəcə mürəkkəbdir. İntuitiv rəhbərlik üslubu indi öz yerini daha tez-tez starteji planlar üzrə daha proqmatik idarəetməyə verir. Odur ki, müəssisələrdə strateji planlaşdırmadan başlamış strateji nəzarətə qədər idarəetmənin bütün baza funksiyalarından istifadəsinə əsaslanan strateji idarəetmənin çevik fəaliyyət mexanizminin qurulması modelinin hazırlanması və onun daim təkmilləşdirilməsi zərurəti meydana çıxır. Biznesin strateji idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsinin aktuallığı onların praktiki istifadəsinin obyektiv imkanları və tələbləri ilə müəyyən edilir. Biznesin inkişafı strategiyası üzrə qərarların əsaslandırılmasının yeni metodlarının gətirə biləcəyi sosial-iqtisadi səmərənin kəmiyyəti xeyli dərəcədə müəssisənin innovasiya inkişafı və maliyyə sabitliyinin yüksəldilməsi, biznesin sosial məsuliyyətinin artırılması nəticəsində biznesin rəqabətqabiliyyətliliyinin daha
da möhkəmləndirilməsindən asılıdır. Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Tədqiqatın əsas məqsədi bazar münasibətləri şəraitində biznesin inkişafında strateji idarəetmənin kompleks təhlili, tətbiqi və konkret şəraitə uyğun olaraq daim təkmilləşdirilməsi yollarını araşdırmaqdan ibarətdir. Bu məqsədə çatmaq üçün aşağıdakı vəzifələrin yerinə yetirilməsi qarşıya qoyulmuşdur: - biznesin inkişafının mühüm elementi kimi strateji idarəetmənin mahiyyəti və məzmununun açıqlanması; - biznesin strateji idarə edilməsinin müasir konsepsiyalarının araşdırılması; - biznes strategiyasının işlənib hazırlanması və reallaşdırılmasında informasiya təminatının rolunun əsaslandırılması; - strateji planlaşdırmanın mahiyyətinin məqsəd və prinsiplərinin tədqiqi, əsas mərhələlərinin müəyyənləşdirilməsi;
93
- biznes strategiyasının işlənib hazırlanması xüsusiyyətlərinin aşkara çıxarılması; - strateji planın reallaşdırılmasının, eləcə də strateji nəzarətin təşkili amillərinin qiymətləndirilməsi; - innovasiya tipli idarəetmə sisteminin qurulması və təkmilləşdirilməsinə dair təklif və tövsiyələrin işlənib hazırlanması; - biznesin təşkilati idarəetmə strukturunun təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əsaslandırılmış təkliflərin verilməsi; - biznesin strateji idarəedilməsində rəqabətqabiliyyətliliyin yüksəldilməsi yollarının müəyyənləşdirilməsi.
fəaliyyət göstərən biznes subyektləri, o cümlədən “Azneftkimyamaş” ASC və onun müəssisələri seçilmiş, predmetini isə bazar münasibətləri şəraitində biznesin inkişafında strateji idarəetmə məsələlərinin tədqiqinin nəzəri-praktiki aspektləri təşkil edir.
aparıcı iqtisadçı alimlərin əsərləri, Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları, ölkə prezidentinin fərmanları, Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamları, digər normativ-hüquqi sənədlər təşkil edir. Tədqiqatın informasiya bazasını Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları, normativ və metodiki sənədləri, dövri mətbuatın materialları, Azərbaycanda biznesin, korporativ və strateji idarəetmənin inkişafı üzrə elmi-praktik konfransların, “Azneftkimyamaş” ASC-nin hesabat materialları təşkil edir.
və təkliflərdən biznes subyektlərində strateji idarəetmə sisteminin tətbiqi və onun konkret şəraitə uyğun daim təkmilləşdirilməsi üzrə tədbirlər planının, eləcə də biznes-planların hazırlanmasında istifadə edilə bilər. 94
təkliflər, istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla 83 səhifədən ibarətdir. Sonda tədqiqatdan əldə olunan aşağıdakı nəticələr verilmişdir: 1.Uğurlu strateji idarəetmə müəssisəni gələcəyə istiqamətləndirir, uzunmüddətli inkişaf istiqamətlərini və biznesdə öz mövqeyini müəyyən eməyə imkan verir. Strateji idarəetmənin nəticələri müəssisənin bazarda qazandığı mövqeyində və iqtisadi-maliyyə göstəricilərinin uzunmüddətli meyllərində təzahür olunur. Biznesin strateji idarəedilməsi onun uzun müddətli inkişafının təımin edilməsinin əsasıdır. Strateji idarəetmə təşkilatın vəzifəsi, onun plan və proqnozlarının, məqsədlərinin, strategiyalarının təsərrüfatçılıq metodlarının və funksiyalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlıdır. 2. Müasir şəraitdə biznes strategiyasının hazırlanmasına münasibət dəyişilmişdir. Əgər əvvəllər strategiyaya rəqabət mübarizəsində təşkilata üstünlük verən vasitə kimi baxılırdısa və o təşkilatın məhdud rəhbərlər dairəsinə məlum idisə,indi açıq ifadə olunmuş strategiyaya üstünlük verilir.Strategiya təkcə idarəedicilərin işi deyil,elmi-tətqiqat və layihə-konstruktor işlərində,istehsal və satış sahəsində çalışanların da işidir. Deməli icraçılar həm strategiyanın hazırlanmasında,həm də həyata keçirilməsində iştirak edirlər. 3. Müəssisənin maliyyələşdirilməsinin səhmdar kapital vasitəsilə təminatı daha real sayılır. Müəssisə rəhbərliyi tərəfindən səhmlərin buraxılışı və yerləşdirilməsi haqqında qərar qəbul olunmasına mane olan bir neçə problem mövcuddur. Birincisi, müəssisə rəhbərləri, bir qayda olaraq, faktiki olaraq müəssisədə səhm mülkiyyətindən ayrılmaz surətdə istifadə etməkdə qeyri-məhdud hakimiyyətə malikdirlər. İkincisi, bu maliyyələşmə üsulundan imtinanın səbəbi müəssisə menecmenti tərəfindən öz funksiyalarını lazımsız yerinə yetirdiyi halda idarəedənin təhdidi ola bilər ki, bunun da nəticəsində yeni səhmdar idarəedəni öz tutduğu vəzifəsindən yerini dəyişməyi tələb edir. Üçüncüsü, səhmlərin yerləşdirilməsi haqqında qərarın qəbul edilməsi yolunda aradan qaldırıla bilməyən 95
maneə maliyyə hesabatının tam şəffaflığını təmin etmək barədə investorun tələbidir. 4. Bizneslər portfelinin təhlili strateji idarəetmənin ən vacib alətlərindən birini özündə birləşdirir. O, aydın təsəvvür yaradır ki, biznesin ayrı-ayrı hissələri bir- birilə qarşılıqlı əlaqədardır və portfel vahid tam kimi onun hissələrinin sadə cəmindən kəskin surətdə fərqlənir və onun ayrı-ayrı hissələrinin vəziyyətinə nisbətən firma üçün daha vacibdir. Bizneslər portfelinin təhlilinin köməyilə risk, pulun daxil olması, təzələnmə və sıradan çıxma kimi çox mühüm amillər balanslaşdırıla bilər. 5. Texnologiyanın təşkilati struktura təsiri özünü aşağıdakı kimi göstərir. Birincisi, təşkilati struktur təşkilatda istifadə olunan texnologiyaya bağlıdır. Struktur vahidlərin sayı və onların qarşılıqlı yerləşməsi təşkilatda hansı texnologiyanın istifadə olunmasından asılıdır. İkincisi, təşkilati struktur elə qurulmalıdır ki, o, texnologiyanın tənzimlənməsini aparmağa imkan versin. Xüsusilə də, təşkilati struktur texnoloji inkişaf ideyalarının əmələ gəlməsinə və yayılmasına, texnoloji təzələnmə proseslərinin aparılmasına kömək etməlidir.
96
Р Е З Ю М Е Диссертационная работа состоит из введения, трех глав, выводов и списка использованной литературы.
Во введении обоснованы актуальность темы, определены цель и задачи исследования, приведены научная новизна и практическая значимость работы.
В первой главе изучается сущность и содержание стратегического управления бизнеса, современные концепции стратегического управления бизнесом, информационного обеспечение разработки и реализации бизнес- стратегии.
Во второй главе рассматриваются этапы
стратегического управления , особенности разработки функций бизнес-стратегии и организация контроля реализации стратегического плана.
. В третьей главе исследуются пути улучшения mexaнизма стратегическое управления бизнеса. В конце работы даются выводы полученные в результате проведенного исследования.
97
Strategic management of the business and its improvement SUMMARY The dissertation work consists of introduction, three chapters, conclusions and list of references. In the introduction justified the relevance of the topic, defines the purpose and objectives of the study, given the scientific novelty and practical significance of the work. The first Chapter examines the nature and content of strategic business management, modern concepts of strategic management, information support the development and implementation of business strategy. The second Chapter deals with the stages of strategic management, especially the development of the functions business strategy and control the implementation of the strategic plan. The third Chapter examines ways of improving the mechanism of strategic management of the business. At the end are given the conclusions obtained in the study.
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|