Həmidli Aqşin Ceyhun oğlu
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
72
Maşınqayırma müəssisəsinin rəqabət qabiliyətliliyini aaşağıdakı amillərlə müəyyən etmək olar: -məhsulun və xidmətin keyfiyyəti; - marketinq və satışın effektiv strategiyası olmsı; - heyyətin və mencmentin ixtisas səviyyə; - istehsalın texnoloji səviyyəsi; - müəssisənin fəaliyyət göstərdiyi vergi mühiti; - maliyyələşdirmə mənbələrinin mümkünlüyü. "Azneftkimyamaş"ın səhmdar cəiyyətin yenidən formalaşdırması üzrə birinci dərəcəli tədbirləri müəyyən etmək üçün Azərbaycan müəssisələrinin rəqabət qabiliyətliliyinin itkisi səbəblərini müəyyən etmək lazımdır. Məhsulun və xidmətin keyfiyyəti Azərbaycan əmtəələrinin ənənəvi olaraq aşağı keyfiyyətliliyi heç də keyfiyyətli məhsul yaratmaq və istehsal etmək qabiliyyətsizliyinin nəticəsi deyildir. Bazarın tələblərinə cavab verən əhəmiyyətli dərəcədə yeni məhsulu yaratmamaq və ya təkmilləşdirməmək üçün heç bir ciddi səbəblər yoxdur. Əgər müəssisənin mühəndis-layihə xidmətinin inkişaf səviyyəsi öz qüvəsilə rəqabət qabiliyətlili məhsul yaratmağa imkan vermirsə, onda lisenziyanın əldə edilməsı haqda, bazarda liderlik edən müəssisələrə müraciət etməyə heç nə mane olmur. Belə təcrübə Çin, Cənubi Koreya və bir çox başqa ölkələrin müəssisələri tərəfindən müvəffəqiyyətlə tətbiq edildi. Həm də bu ölkələrin müəssisələri tarixən texnoloji səviyyəyə və mühəndis-layihə ənənələrinə görə Azərbaycan müəssisələrdən xeyli geri qalırdı. Azərbaycan müəssisələrinin yüksək keyfiyyətli və rəqabətə davamlı məhsulu istehsal etmək qabiliyyətinin olmaması köhnəlmiş texnoloji avadanlıqların olmasıdır. Bəs müasir avadanlıqların əldə edilməsi üçün imkanların olduğu və sərhədlərin açıq olduğu vaxtda ən yeni avadanlıqların əldə edilməsinə mane olur? Digər tərəfdən, müəssisə bu gün tələb olan texnoloji avadanlıqlara malik olmayan müəssisələr zəruri avadanlıqlara malik olan digər müəssisələrdən zəruri detal və hissələri sifariş verə bilər. Məhsulun istehsalının bütün mərhələlərində onun keyfiyyətinə nəzarətin təmin edilməsi həmçinin texniki problemdən çox, təşkilati-idarəedici problemdir.
73
MDB bazarında, müəssisələtin hazırlığı üçün və ISO9000 standartlarına müvafiq olan keyfiyyətin idarə edilmə sistemlərinin tətbiqi üzrə müvəffəqiyyətlə xidmət göstərən məsləhətçi şirkətlər iştirak edirlər. Azərbaycanda sənaye üçün yeni məhsulların və ideyaların mənbəyi kimi çixiş edə bilən tələb olunmamış iri miqyasda innovasiya potensialı mövcuddur. Işləmələrin müəllifləri yeni ixtiralara əaslanan orijinal və rəqabətə davamlı məhsulun istehsalını və satışını təşkil etmək imkanı tapmağa cəhd edirlər. İxtiraçının yalnız yeni məhsul ideyası əsasında kapitalı cəlb etmək şansları təcrübəyə, istehsal imkanına və ixtisaslı heyyətinə malik olan, yeni məhsulun istehsalını mənimcəməyi planlaşdıraran sənaye müəssisələrinin imkanından əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Buna baxmayaraq alimlərin və sənayeçilərin effektiv əməkdaşlıqlarının nümunələri faktiki olaraq mövcud deyildir. Səbəb odur ki, bizim ölkədə iş vençur maliyyələşdirməsi mexanizmləri kifayət dərəcədə inkişaf etməmişdir. Məsələn, Tayvanda qanunvericiliklə müəyyən edilib ki, ixti- ranın müəllifi onun kəşfinin əsasında məhsulun istehsalına və satışına hüquqların verildiyi korporasiyadan müəssisənin texniki səhmlərinin 15 %-ə qədərini ala bilər. Beləliklə, Azərbaycan müəssisələri yeni rəqabətə davamlı məhsulun yaradılması və onun istehsalının yüksək keyfiyyətin təmin edilməsi məsəllərininin həlli üçün bütün şəraitə və imkanlara malikdir. Həm də bu problem müstəsna olaraq təşkilati-idarə etmə tədbirləri vasitəsi ilə müəssisənin inzibatilıq tərəfindən həll edilə bilər. Effektiv bazar strategiyası və realistik planlar. Hətta "Azneftkimyamaş"-ın səhmdar cəmiyyətin zəruri texnoloji potensiala malik olan və keyfiyyətli məhsulları istehsal etməyə qadir olan bala müəssisələri bazarda effektiv fəaliyyət göstərmək bacarığında deyillər. Çox vaxt bu, müəyyən sahədə iş təcrübəsi, elmi- texniki potensial, təşkilatı və maliyyə imkanları da daxil olmaqla müəssisənin rəqabət üstünlüklərinin və mövcud imkanlarının nəzərə alınması ilə istehlakçı- ların müəyyən məqsədli qruplarına səmtləşdirilmiş heç bir dəqiq strategiyaya malik olmaması ilə törənmiş olur. 74
Strategiyaya və konkret hərəkət planına malik olmayan heç bir səhmdar cəmiyyət və onun heç bir bala müəssisəsi biznes nöqteyi-nəzərindən, gələcək gəlirlərin proqnozunun nəzərə alınması baxımından investorlar tərəfindən qiymətləndirilə bilməzlər. Belə müəssisə ağırlaşdırılmış öhdəçilikli activlərin sadəcə bir yığımını verir. Başqa sözlə, korporativ strategiyanın olması müəssisənin bazar dəyərinin formalaşmasını təmin edir. Rəqabət üstünlüklərinə əsaslan strategiya. İnkişaf strategiyasının seçimi müəssisə restrukturlaşdırmasında əsas dəyərə malikdir. Dəqiq strategiyaya malik olmadan fəaliyyətdə hansısa bir əhəmiyyətli müvəffəqiyyətlərə nail olmaq qeyri- mümkündür, belə ki, strategiyanın uyğunluğu cari fəaliyyətin qarşıya qoyulmuş məqsədə uyğunluq səviyyəsinin qiymətləndirilməsində vacib ölçü meyardır. Yaxın gələcəkdə "Azneftkimyamaş" səhmdar cəmiyyətinin rəhbərliyi tərəfindən reallaşdırıla bilən iqtisadi strategiyanın mümkün variantlarını təhlil etməyin mənası vardır. Korporativ strateji planlaşdırmaya müvafiq olaraq GAP - səhmdar cəmiyyətin inkişaf strategiyasının müxtəlif variantlarının baxılması üçün təhlil tətbiq ediləndir.
variantları İstehsal və satış həcmləri Vaxt E
C B A Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|