Nazim Tapdıqoğlu
vadmı vəhşicəsinə öldürürlər. H. Ə.Əliyevin 25 yaşlı gəlini
ermənilər tərəfindən
diri-diri divara mismarlanır; erməni qaniçənləri onun gözləri qarşısında 3 kör
pəsinin başlarım kəsirlər...
30
mart 1920-ci il - Erməni quldur birləşmələrinin qəfil basqını nəticəsində
Bağırbəyli, Müsəlmanlar kəndləri ələ keçirilir. Sağ qalan azərbaycanlılar qəsb
edilmək təhlükəsi qarşısında olan
Şuşa şəhərinə qaçırlar...
30
mart 1920-ci il - Nəsib bəy Yusifbəylinin beşinci hökumət kabineti istefa
verir. Nəticədə Azərbaycanda siyasi böhran yaramr...
30 mart 1991-ci il - Cəbrayıl rayonunun
Cələbilər və
Şıxlar kəndləri ermə
nilər tərəfindən atəşə tutulur. Güclü dağıntılar olur...
30 mart 1991-ci il - Goranboy rayonunun
Todan və
Gürzalılar kəndləri er
mənilər tərəfdən atəşə tutulur. Dağıntılar olur...
30
mart 1992-ci il - Terrorçu daçnaqlar Füzuli rayonunun Hoğa (Üçbulaq)
kəndinə basqın edir. Evlərini tərk etməyənlər silahlı ermənilər tərəfindən qətlə
yetirilir. Sağ qalan əhali yurd-yuvasından didərgin salmır. Ölən və yaralananlar
olur. Kənd ermənilər tərəfindən dağıdılır...
30
mart 1993-cü il - Kəlbəcər şəhəri və ona yaxın olan bir neçə yaşayış mən
təqələri ermənilər tərəfindən top və qrad qurğularından atəşə tutulur. Bir neçə
yaşayış məntəqəsi ermənilər tərəfindən zəbt olunur. Tələfat və dağıntılar olur.
Daşnaq terrorçu birləşmələri Kəlbəcər rayonunun
Başlıbel kəndinə basqın
edirlər. Kənd sakini
Çingiz Məhəmməd oğlu Əmiralıyev bacısı Aygünün düşmən
əlinə keçməməsi üçün onu boğub öldürür; özü isə terrorçularla ölənə qədər əl
bəyaxa döyüşür. Ölən və yaralananlar, habelə dağıntılar olur...
30 mart 1993-cü il - İrəvanın
“Zvarnots” aeroportuna Livandan
1500 nəfərə
qədər muzdlu yaraqlı gətirilir...
31 mart 1918-ci il - Bakıda ermənilər Azərbaycan xalqına qarşı qanlı və fa
ciəli qırğın həyata keçirirlər. Erməni silahlıları bolşeviklərin köməyi ilə azər
baycanlıların yaşadıqları məhəllələrə qəflətən basqınlar edir, əhalini uşaqdan
böyüyə qədər ucdantutma qətlə yetirirlər. Bakı küçələrində 15
minə qədər azəri
türkünün doğranmış meyidi aşkar olunur.
S.Şaumyan Moskvaya göndərdiyi
məktubda göstərir və etiraf edir ki, Bakıda mart qırğınlarında Bakı Sovetinin
6000 silahlı əsgəri ilə bərabər
“Daşnaqsütun ” partiyasının
4000 nəfərlik silahlı
dəstəsi də iştirak edib və bunları o, Sovet Hakimiyyətinə sədaqəti ilə izah edir.
Bu qırğın
Quba, Şamaxı, Salyan, Göyçay, Kürdəmir, Qarabağ, Təbriz, Urmiya,
İrəvan, Qars... bölgələrində ermənilər tərəfindən həyata keçirilmiş azərbaycan
lıların soyqırım aktına rəvac verir. 10 minlərlə günahsız azərbaycanlı dinc sa
82
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
kinlər ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirilirlər. Azərbaycan Respubli
kasının Prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli fərmanı ilə
"31 mart - Azərbayc
anlıların soyqırımı günü" elan edilir...
31
mart 1990-cı il - Azərbaycan KP MK-nin plenumu keçirilir. Burada
Qanlı Yanvar hadisələrinə siyasi və hüquqi qiymətin verilməsindən boyun qaçı
rılır...
31
mart 1992-ci il - Cəbrayıl rayonunun bir neçə kəndi ermənilər tərəfindən
müxtəlif növ silahlardan atəşə tutulur...
31
mart 1992-ci il - Ağdam rayonunun
Əliağalı, Cinli, Qalayçılar, Papravənd
kəndləri ermənilər tərəfindən atəşə tutulur. Dağıntılar olur...
31
mart 1992-ci il - Erməni quldur birləşmələri
Füzuli rayonunun kəndlərini,
eləcə də Füzuli şəhərini artilleriya və raket atəşinə tuturlar. Dinc əhali arasında
ölənlər və yaralananlar olur...
31 mart 1992-ci il - Şuşan rayonunun
Qaybalı və
Kosalar kəndləri erməni
silahlılarınm hücumuna məruz qalır. 1 nəfər dinc sakin həlak olur, 7 nəfər ya
ralanır...
31 mart 1993-cü il - Füzuli rayonunun
Üçbulaq kəndi (Hoğa kəndi) ermə
nilər tərəfindən tam işğal olunur. Ölənlər və yaralananlar olur...
31 mart 1993-cü il - Azərbaycanın
Kəlbəcər şəhəri artilleriya atəşinə tutul
duqdan sonra güclü hücuma məruz qalır. Rayonun
12 kəndi düşmən əlinə keçir.
İtkilər olur. Daşnaq terrorçuların
Milli kəndinə basqını zamanı kənd sakini
Zər nişan Kazım qızı Camalova özünü Qamışlı körpüsündən çaya atıb intihar
edir.
Tunel ağzı deyilən ərazidə
21-91 nömrəli
“Kamaz” markalı maşma ermə
nilərin etdikləri basqın nəticəsində azyaşlı uşaqlar da daxil olmaqla
25 nəfər
(1979-cu il təvəllüdlü
Nəsibə Qara qızı Quliyeva, 1980-ci il təvəllüdlü
Azər Qara
oğlu Quliyev, 1983-cü il təvəllüdlü
Yaşar və
Məzahir Qara oğlanları, 1985-ci il
təvəllüdlü
Aygün Qara qızı və
başqaları) girov götürülür...
83
Nazim Tapdıqoğlu
A P R E L
1
aprel 1918-ci ü - Bakıda ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş minlərlə insan
indiki
Şəhidlər Xiyabanı yerləşən ərazidə basdırılır...
1 aprel 1918-ci il - Erməni terrorçuları Ərəş qəzasının
Sarıhacılı kəndində
tarladan evlərinə qayıdan 3 azərbaycanlı qadım oğurlayıb aparırlar. Bir müddət
sonra həmin qadınların döşləri kəsilmiş halda olan meyidləri tapılır...
1 aprel 1992-ci il - Ağdamın
Abdal və
Gülablı kəndləri ermənilər tərəfindən
atəşə tutulduqdan sonra hücuma məruz qalır.
3 nəfər yaralanır,
15 ev yandı
rılır...
1 aprel 1992-ci ü - Milli Qəhrəman
Seymur Qəhrəman oğlu Məmmədov Mə-
likcan kəndi uğrunda gedən döyüşlərdə erməni snayperinin gülləsinə tuş gələrək
həlak olur...
1
aprel 1993-cü
ü - Erməni hərbi birləşmələri Füzuli şəhərinin
4 kilometrli
yinə çataraq
Məngələnata yüksəkliyi uğrunda döyüş əməliyyatlarına başlayır
lar. Ölən və yaralananlar olur...
1
aprel 1993-cü
il - Erməni silahlı birləşmələri
Kəlbəcər rayonu ərazisindəki
gözəl dağ kurort qəsəbəsi olan
İstisuyu işğal edərək yandırırlar...
2 aprel 1827-ci il - Rus qoşunları
İrəvana üçüncü dəfə güclü hücuma keçir.
Çoxlu sayda itkilər olur...
2
aprel 1918-ci il - Zaqafqaziya Seyminə
Bakı hadisələri ilə bağlı məlumat
verilir. Müsəlman sosialist blokunun sədri Z.Məmmədbəyov tələb edir ki, Ba
kıda azərbaycanlılara qarşı törədilən
vəhşiliklər barəsində tədbir görülsün.
M.Ə.Rəsulzadə bildirir ki, Seym Azərbaycana kömək etməyəcəyi təqdirdə bay-
kot olunacaqdır. Amma gürcü və erməni fraksiyaları Azərbaycana kömək et
məkdən imtina edirlər...
2
aprel 1989-cu il - Rusiyanın ermənipərəst, millətçi deputatı Qalina Staro-
voytovanm başçılığı ilə Ermənistandan Dağhq Qarabağa 40 nəfərlik
«təbliğatçı»
dəstəsi gəlir...
2
aprel 1989-cu il - Əsgəranda yuva salmış terrorçu daşnaqlar
Daşbulaq kən
dinə basqın edirlər. 3 azərbaycanlı ev partladılır, 8 ev yandırılır. Kəndin azər
baycanlı əhalisi ev-eşiyindən didərgin düşür...
2
aprel 1990-cı
il - Erməni separatçıları Gürcüstan SSR vətəndaşlarından 2
nəfərini azərbaycanlı olduqlarına görə qətlə yetirirlər...
84
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
2 aprel 1992-ci il - Ağdamın
Şelli kəndi ermənilər tərəfindən atəşə tutulur...
2 aprel 1992-ci il - Ermənilər Ağdam rayonunun
Abdal və
Gülablı kəndlərin
dən geri oturdulur...
2 aprel 1992-ci il - Ağdam rayonunun
Papravənd kəndi ermənilər tərəfindən
atəşə tutulur. 1 nəfər həlak olur, 1 nəfər yaralanır...
2
aprel 1993-cü il - Füzuli rayonunun
Qacar, Aşağı Divanalılar və
Gövşad
kəndləri ermənilər tərəfindən işğal edilir...
2
aprel 1993-cü il - Füzuli şəhərinin 4 kilometrliyində -
Məngələnata yüksək
liyində qanlı döyüşlər gedir. Hər iki tərəfdən itkilər olur...
2 aprel 1993-cü il - Kəlbəcərin
Başlıbel, Taxtabaşı, Əsrik kəndlərinin dinc
əhalisinin yığışdığı
3 yük maşını Tunel ağzında gülləbaran edilir. Taxtabaşı kənd
sakinləri -
Qəzənfər, Sərxan, Habil, Mehman, Qafar, Yusif və başqalarının da
daxil olduğu 100-ə yaxın kişi və qadın orada
gülləbaran edilir. Ölənlərin cəsəd
ləri yandırılır.
8 qadın,
15 kişi girov götürülür. Yalnız bir gecə ərzində Kəlbəcər
rayonunun
Başlıbel kəndində
28 kişi və qadm tikə-tikə doğranılır,
18 nəfər əsir
düşür. Kəndin elə də çox silahı olmayan özünümüdafiə dəstəsi müasir texnika
ilə təchiz olunmuş erməni quldur birləşmələrinə qarşı qızğın müqavimət göstərir.
Kəndlilərin var-yoxları talan edilir, evlərə od vurulur. Daşnaq terrorçuları Kəl
bəcər
rayonunun Çaykənd sakini Etibar Xansuvar oğlu Həşimovu Meydan çayı
ətrafında girov götürürlər. Terrorçular avtomat atəşləri ilə onun bədənini şaq-
qalayıb qəddarcasına 2 hissəyə bölürlər...Ermənistandan və Dağhq Qarabağ
dan olan erməni hərbi birləşmələrinin güclü hücumları nəticəsində
Kəlbəcər
rayonu işğal edilir. Yüzlərlə sakin şəhid olur,
321 nəfər əsir düşür...
2
aprel 1993-cü il - Goranboy rayonunun
Gülüstan-Xarzorut yolu yaxınlı
ğındakı keşikçi məntəqəsinə erməni yaraqlıları basqın edir. 6 saatdan çox
davam edən döyüşdə Azərbaycan tərəfindən 5 nəfər həlak olur, 10 nəfər yara
lanır...
2
aprel 2002-ci il - Ermənistan hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat xidmətlərində
"Post-14" Proqramının mahiyyətində nüvə tədqiqatı ilə bağlı SQ Baş Qərarga
hında xüsusi müşavirə keçirilir...
3
aprel 1916-cı il - Ərzurum şəhəri rus ordusu tərəfindən alınaraq yandırı
lır...
3
aprel 1918-ci il - Erməni daşnaqları Ərəşin
Bağır dərəsi deyilən
ərazisində
ələ keçirdikləri 5 azərbaycanlının bədənlərini süngü ilə deşərək, onları vəhşicə
sinə qətlə yetirirlər...
3
aprel 1918-ci il - Bakıdan qatarla
Nəvai stansiyasına gələn daşnaq terror-
85