Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Yük qarmağı 390
Çox vaxt qarmaqların en kəsiyi trapesiya formasında hazırlanır, trapesiyanın enli tərəfi qarmağın daxilində yerləşir. Trapesiya forması hazırlama zamanı materiala və əməktutumuna qənaət məqsədi daşıyır. Yük qarmağı yuxa- rıdan en kəsiyi dairəvi olan çubuğa malikdir və o iş zamanı yalnız dartılmaya işləyir. Bu his- sədə qarmağı nəqliyyat vasitələrində asmaq üçün yiv nəzərdə tutulur. Yivli çubuqda qayka bolta bağlanır və şplintlə fiksasiya edilir. Qarmağın boltu, yəni yivli hissəsinin qorxulu en kəsiyi hesabi diametrə əsasən müəyyən edilir:
diametri və addımıdır. Qarmağın etibarlı işləməsi üçün şərti möh- kəmlik belə hesablanır:
burada: F-oxboyu qüvvə, d p -yivin hesabi dia- metri, [ σ p ]-dartılmada buraxılabilən gərgin- likdir. Yuxarıdakı düsturdan qarmağın yivinin diametri tapılır:
Yük qarmaqları bəzi hallarda xüsusi gövdəyə malik olurlar. Belə qarmaqların gövdəsinə asılqan üzvünün bütün hissələri daxildir: apa- rıcı üzv, eninə tir, polipastın aşağı blokları, üz qabığı. Şəkil 2-də bir bloklu qarmaq gövdəsi göstərilmişdir. Təhlükəsizliyi təmin etmək üçün qarmaqların uc hissələrində qoruyucu ilmələr yerləşdirilir. Yük qarmaqları adətən 20 və M16C, -40°С - dən aşağıda istismar şəraiti üçün isə 09Q2C poladından hazırlanır.
(alm. der Kranhacken, ingl. Crane hook) Yük vinti dedikdə yüklərin qaldırılması və nəqlində istifadə edilən yiv kinematik cütü nəzərdə tutulur. Yük vintləri həm bolt, həm də qayka şəklində hazırlanaraq müxtəlif maşın konstruksiyalarına, mexanizmlərə, aqreqatlara bərkidilərək onların yığma prosesində kran vasitəsilə qaldırılması və istənilən yerə nəqlinə imkan verirlər (şəkil 1).
Şəkil 1. Yük boltları а –adi; b —rım üçün deşikli; b — yüngül hissələrin nəqli üçün nəzərdə tutulan asılqanlı; c — ağır yükləri nəql etmək üçün uzadılmış üzüklü; d – hissələri mövqeləşdirmək üçün gücləndirilmiş; е — uzadılmış boltlu; f — ağac məmulları nəql etdirmək üçün. ]
4 2
p p d F σ π σ ≤ = ] [ 4 p p F d σ π ≥ P d d p 94 , 0 − ≈ Yük vinti 391
Çox vaxt onlar maşınların üzərində bərki- dilərək qalırlar. Elektrik mühərrikləri, reduk- torlar və elektrik idarə dolablarında standart- laşdırılmış üzüklü yük boltları bərkidilir. Üzüklü yük boltları polad 20 və ya mexaniki xassələri ondan yaxşı olan digər poladlardan da hazırlana bilir. Polad pəstahlar şatmplama və ya döymə yolu ilə emal olunurlar. Boltun möhkəmliyini artırmaq üçün o termiki emala uğradılır. Belə boltların səthləri adətən sinklə örtülür. Boltların ölçüləri standartlaşdırılaraq, ölüçləri götürə biləcəyi yükdən asılı olaraq cədvəldə verilir. Standarta əsasən ölçüsü M8- M100 arasında yerləşən boltlar təklif olunur. Üzüklü yük boltları ağır şəraitdə işlədiyindən onların vintlərinin ölçülərinə xüsusi tələbatlar qoyulur. (alm. die Ringschraube, ingl. Ring bolt)
maqnitləşdiriləbilən yüklərin (600°C –yə qədər qızmar korputlar, dəmir qırıntılar, yonqarlar və s.) qaldırılıb nəql edilməsinə xidmət edir (şəkil 1). Bu maqnitlər standartlaşdırılıb və ölçüləri qopardıcı qüvvə, yükqaldırma qüvvəsi, maqnit səthlə yük ara- sındakı məsafədən asılı olaraq cədvəldə veril- mişdir. Böyük qaldırma qüvvəsi (17t öz məx- susi ağırlığında 90t yükgötürmə, 23 m ra- diusda) üçün dairəvi maqnitlər tətbiq edilir.
Şəkil 1. Yükqaldırıcı maqnit 1-sarğı, 2- doldurucu kütlə, 3-manqan qabığı, 4-sıxı- cı qutu, 5-zəncir, 6-soyuducu qabırğalar, 7- polad gövdə
Maqnit təsiri gövdədə yaylı bərkidilmiş başlığın daxilində olan sarğıdan keçən cərəya- nın sıxlığı ilə yaradılır. Sarğıların xüsusi vəziy- yətdə yerləşmələri (məsələn: dördkünc maqnit- lərdə) həm eninə, həm də uzununa paylanmış qüvvə əldə etməyə şərait yaradır. Xüsusi maq- nit başlıqlarının profillərini verilən tapşırığa uyğun layihələndirmək mümkündür. Başlığa verilən elektrik cərəyanı 220 və 380V-luq şəbəkədən qidalanır. İş müddətində elektrik cərəyanı kəsilərsə, təhlükəsizlik texnikası baxımından xoşagəlməz hadisələrin qarşısını almaq üçün başlığa əlavə olaraq batareya qoşulur. Bu batareya maqnit başlığını 20 dəq cərəyanla təmin edə bilir. Uzun hissələri nəql etmək üçün bir neçə maqnit başlığı travers boyunca yaylı bərkidilir və tətbiq edilir. Kiçik hissələrin nəqlində batareyadan qidalanan maqnitlərdən də istifadə etmək mümkündür.
(alm. das Lasthebemagnet, ingl. Load magnet) Yüksək keyfiyyətli polad xüsusi termiki emala uğradılmış polad növüdür. Bundan əlavə bu poladların emalı zamanı komponentlərinin saflığı və keyfiyyətinə yüksək tələblər qoyulur. Materialın əridilməsi, mexaniki və termiki emalı, o cümlədən nəzarəti xüsusi diqqət tə- ləb edir və nəzərdə tutulmuş məqsədə xidmət edir.
(alm. der Edelstahl, ingl. High quality steel) Yüksək məhsuldarlıqlı emal - (və ya Avro- pada yayılmış: High Performance Cutting - HPC) adi emala nisbətən yüksək kəsmə dərinliyi və verişlə aparılan mexaniki emal üsuludur. Yüksək sürətli emaldan fərqli olaraq burada kəsmə sürəti nisbətən aşağı, kəsmə dərinliyi isə çox yüksək olur. Bununla vahid zamanda iri həcmdə material qatı çıxarmaq mümkündür. HPC təkcə kəsmə prosesini yox, həm də istehsal prosesinə təsir edən bütün fak- torları birləşdirərək məhsuldarlıq və etibarlığın təmin olunmasını qarşısına məqsəd qoyur. Bu üsul ştamp və tökmə avadanlıqlarının formalarının hazırlanmasında geniş tətbiq ta- pır. Böyük material həcmi əsasən yüksək veriş- lə əldə olunduğundan, emal zamanı kəsmə qüvvəsi böyüyür və dəzgahın düyümlərinə və
Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|