Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
Pelton turbini 53
Şəkil 2. Pelton turbinindən ibarət hidravlik su stan- siyası 1-elektrik generatoru, 2-ötürücü qayış, 3-
səddi, 8-tor
Suyun düşmə hündürlüyündən asılı olaraq turbində müxtəlif sürətlər əldə edilir. Məsələn, 1000 m düşmə hündürlüyünə malik turbin 500 km/saat sürətini əldə edə bilir. Ən sürətli Pelton turbinin sürəti 185 m/s-dır (666 km\saat). Konstruksiyasından asılı olaraq Pelton turbinləri saniyədə 20 ÷ 8000 l su ötürə bilir. Pelton turbinin valı dəqiqədə 3000 dövr edə bilir, f.i.ə. 85 ÷ 90% arasında yerləşir. (alm. die Pelton-Turbine, ingl. Pelton-Turbine ) Pentapod →paralel kinematikalı dəzgahlarda geniş tətbiq olunan 5 sərbəstlik dərəcəsinə malik strukturdur (şəkil 1).
Dəzgahda quraşdırılmış tutqacalara malik xüsusi şpindel sistemi 5 ədəd, uzunluğu dəyişəbilən qolun köməyi ilə müx- təlif materiallardan ha- zırlanmış maşın hissə- lərinin 5 tərəfədən ema- lına imkan verir. Qol- ların hərəkətə gətiril- məsi üçün →içiboş vallı mühərriklərdən istifadə edilir. Baş şpindel kimi →yüksək tezlikli şpindellərdən istifadə →yüksək sürətli emalı reallaşdırmağa şərait yaradır. Mexaniki emal bir yerləşmədə apa- rıldığından yüsək dəqiqlik və məhsuldarlıq əldə etmək mümkündür. Dəzgahın hərəkətli hissələri həddən artıq yüngül hazırlanır. Bunun sayəsində prosesi yüksək sürətlərdə aparmağa şərait yaranır. Strukturun çatışmayan cəhəti 6-cı sərbsətlik dərəcəsini kompensasiya etmək üçün tətbiq edilən məcburi aparılan bəndin olmasıdır (şəkil 2). Bu işçi fəzanın optimal istfadəsini məh- dudlaşdırır. Digər problem bu tipli dəzgahlara xas olan uzun qolların tətbiq ilə bağlı dinamik məsələdir.
Şəkil 2. PENTAPOD dəzgahının kinematik quruluşu (alm. PENTAPOD, ingl. PENTAPOD) Peristaltik nasos mayeni elastiki şlanqlarla hərəkət etdirməyə xidmət edir. İş prinsipi şlanq boyu diyirlənən diyircəyin şlanq daxilindəki mayeni sıxışdıraraq irəliyə hərəkət etdirməsinə Peristaltik nasos 54
əsaslanır. Nasos adətən elastiki şlanqdan bir neçə diyircəkdən və dayaq səthlərindən iba- rətdir. Dayaq səthi olmayan nasos konstruk- siyalarına da rast gəlinir. Bu halda diyircək tarım çəkilmiş şlanq boyu diyirlənir və mayeni hərəkət etdirir. Bu
tip nasoslar tibbdə qanın
nəqli üçün istifadə edilir. Nasos qanın hüceyrələrini dağıtmadan kiçik sürətlərdə bərabər vurulma- sını təmin edir. Peristaltik nasosların seçilməsi zamanı nasosun uzunömürlülüyünü təyin edən şlanqın materialı və onun gücünü təyin edən daxili diametri əsas götürülür. Nasosun məh- suldarlığı həmçinin valın fırlanması və diyircəklərin sayından asılıdır. Diyircəklərin sayı mayenin bərabər axmasını təyin edir. Onların sayı 2÷8 arasında yerləşir.
a)
b) Şəkil 1. Peristaltik nasos a-divarlı, b- sərbəst şlanqlı
(alm. peristaltische Pumpe, ingl. Peristaltic pump)
stabil dəmir-karbon legirinin tərkibidir. →Aus- tenitin bu evtektoid parçalanması 723°C-ə baş verir. Perlit α kristalları (ferrit) və dəmirkar- bidindən Fe 3 C (sementit) ibarətdir. Evtektoid konsentrasiyası 0,8%-ə bərabərdir. Perlit tər- kibli strukturda → sementit lay şəklində olur (şəkil 1). Yumşaltma əməliyyatı nəticəsində lay şəklində olan perlit kürə forması alır (şəkil 2). Bu halda perlitdəki sementit kifayət qədər stabilliyə malik olur ki, o qrafit-perlitə çevrilə bilməyir. Strukturu stabilləşdirmək üçün 1%- dən artıq olaraq manqan tərkibli sorbit götü- rülür. Sorbit də trostit kimi incə laylı struktura malik perlitdir. Onun laylı strukturu yalnız həddən çox böyüdüldükdə nəzərə çarpır. Hər ikisi də polad ərintisinin böyük soyutma sürət- lərində əmələ gəlir. Bu sürət sorbit üçün 50÷200 K/san, troostit üçün isə 250 K/san-dan yüksək olmalıdır. Eyni zamanda A 1 tempera- turu aşağı salınır.
Şəkil 1. Laylı perlit tərkibə malik çuqun(3000:1)
Şəkil 2. Kürəvi perlit tərkibə malik polad (600:1) Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|