Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pərçim birləşməsinin hazırlanması
- Pərçim materialları
Perlit 55
O, tərkibində 0,8% karbon olan poladların başlıca təşkiledicisi olub, onlara yaxşı emal- olunma xassəsi verir. Bərkliyi Brinel üzrə 180- 220 arasında yerləşir.
(alm. das Perlit, ingl. Pearlite )
bit en kəsiyini əldə etmək üçün tətbiq olunan mexaniki emal üsuludur. Emal olunan alətin dişinin profilindən asılı olaraq radial, bucaq və oxboyu peysərləmə mövcuddur. Əgər alətin profilinin bütün perimetri boyunca arxa bucağın qiyməti kifayət qədər böyük olarsa (>3°), onda belə alətlər radial peysərləmə əməliyyatına uğradılırlar. Əyrixətli və ya maili kəsici tilə malik frezlərdə profil boyu arxa bucağı təmin etmək üçün bucaq altında peysərləmədən istifadə olunur. Bu halda emal aparılan torna dəzgahının supportunun dön- məsi profilin konfiqurasiyasından asılıdr və profilin əyrixətli hissəsində alınan dal bucağın qiyməti 3°-dən kiçik deyildir.
Şəkil 1. Peysərləmənin prinsipial sexmləri: (а) –radial, , (b)-çəpinə, (c)-eninə, (d) -peysərləmə supportunun verişi ilə, (e)-yumrucuq, 1 - pəstah; 2 - kəski; 3 - yumrucuq; 4 - dönən lövhə; 5 – peysər- ləmə lövhəsi; 6 - barmaq; 7 - yay; 8 - val; 9 - konik ötürmə; 10 - gövdə; 11 - arabacıq Torna əməliyyatında aparılan peysərləmə üçün yumrucuqlardan və ya rəqəmli proqramlardan (əgər dəzgah NC idarəetmə sisteminə ma- likdirsə) istifadə olunur. Yumrucuğun do- ğuranının uzunluğu işçi və qeyri işçi sahələrə bölünürlər. Yumrucuğun işçi hissəsini alətin dişindən enli hazırlayırlar. Frez alətində dişin eni (0,7÷0,8) nD:z, çökəkliyi yaradan səthlərin maillik bucaqları isə 252÷288° və 108÷72° arasında götürülür. Dişin işçi sahəsinin eni üzrə peysərləməni tam təmin etmək üçün yumrucuğun işçi sahəsi 300÷330°, qeyri işçi sahə isə 30÷60° arasında seçilir. Yumrucuğun işçi hissəsi Arximed spiralı, digər hissə səlis əyri üzrə hazırlanır. Peysərləmə həm tam profilli, həm də yarı profilli kəskilərlə aparılır. Yarıprofilli alətlə emalda kəskilərin örtmə nisbətinə (yəni kəs- kinin eninə) fikir vermək lazımdır. Kəskinin eni peysərlənən profilin eninin yarısından bö- yük olmalıdır. Mürəkkəb peysərləmə işlərinə sonsuzvint frezlərinin peysərlənməsini misal göstərmək olar.
Pe ysər
ləm ə iki
mər hələ
də: kob
ud və
təmi z apar ılır. Əm əliy yat univ
ersa l torn a-peysərləmə dəzgahında icra olunur. Kobud emal xarici səth üzrə peysərləmə və dişin profilini peysərləmədən ibarətdir.
Peysərləmə 56
Peysərlənmiş frezlərin üstün cəhətləri ondan ibarətdir ki, onun dişinin dal bucağı bütün pro- fili üzrə sabitdir. Asan reallaşdırılan pey- sərləmə əməliyyatının bu cəhəti onun yüksək möhkəmliyə malik olmasına imkan verir, açılan qanovlar yonqarların yerləşməsinə əl- verişli şərait yaradır ki, bu da frezin işləməsini asanlaşdırır. Buna baxmayaraq peysərlənmiş frezlərin bir çox mənfi cəhətləri də mövcuddur. Peysərlənmiş frezlərin dişlərinin sayı az olur. Bu onunla izah olunur ki, peysərlənmiş dişlər böyük qalınlığa malikdirlər, çünki itiləmə zamanı qabaq səth üzrə çoxlu material çıxa- rılır. Digər tərəfdən peysrələnmiş səthlərin pardaqlanması qaçılmazdır, əks halda səthdə əmələ gələn kələkötürlüklər onun işləmə qabiliyyətinə mənfi təsir göstərir. Qeyd olunan çatışmamazlıqlar sayəsində bu frezlər adi frezlərdən öz məhsuldarlığı ilə dala qalırlar. Amma onların fasonlu səthlərin ema- lında tətbiqi böyük effekt verir.
(alm. das Hinterdrehen, ingl. Relieving work) Pərçim birləşməsinin hazırlanması pərçimin diametri və sayının təyin olunmasından iba- rətdir. Pərçimlər arasındakı məsafə və onların kənar tillərdən olan məsafəsi normallaşdırılıb və cədvəldə verilir (şəkil 1).
Şəkil 1. Pərçimləmədə deşiklərarası məsafə a-deşiklərarası məsafə, b-deşiklə kənar til arasındakı məsafə Bu parametrlər deşiyin diametri (d) və birləşdirilən təbəqələrin ən naziyinin qalın- lığından asılı olaraq təyin olunur. Deşiklə kənar til arasındakı məsafə kiçik olmamalıdır, əks halda birləşən təbəqələr qopa bilərlər. Məsafə böyük olduqda isə təbəqələr bir-birinə kip sıxılmır və nəticədə korroziya təhlükəsi yaranır.
(alm. die Gestaltung der Nietverbindungen, ingl. Design of riveted joints)
dər təminatlı birləşmə yaratmaq məqsədilə istifadə edilən materiallardır. Adətən pərçimin materialı da birləşən hissələrin materialından və ya xassəcə onlara yaxın materiallardan seçilir. Məqsəd elektrokimyəvi korroziya və qeyri bərabər termiki emala əsasən boşalmanın qarşısını almaqdan ibarətdir. Pərçim materialı pərçimin başının kifayət qədər yaxşı əzil- məsinə imkan verməlidir. Standartlaşdırılmış pərçimlərdə polad, mis, mis-sink xəlitəsi, saf aluminium və aluminium legirlərindən isti- fadə olunur. Polad və aluminium konstruksiyaların, kran- ların hazırlanması üçün xüsusi pərçimlərdən istifadə edilir. Ehtiyac olduqda pərçimlərin səthinə örtük çəkilir.
Pərçimləmə metaldan və süni materialdan ha- zırlanmış tikinti və maşın hissələrinin sökülə- bilməyən birləşməsi üçün tətbiq olunan üsuldur. Əgər pərçim birləşməsi bir hissədən başqa- sına güc ötürərsə onda buna güc birləşməsi deyilir. Çənlərin kipləşdirilməsində güc bir- ləşməsi o qədər də rol oynamır, burada kipləş- dirici birləşmədən söhbət gedir. Hər iki mə- sələnin birlikdə həlli pərçimlərn daha yaxın vurulmasını tələb edir. Bunlar yüksək təzyiq altında işləyən çənlərin hazırlanmasında geniş tətbiq olunurlar. Pərçimin qaynaq ilə müqa- yisədə üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, bu bir- ləşmə ucuz başa gəlir, birləşmə zamanı hissələrin mexaniki xassələri qızdırma ilə əlavə olaraq zəiflədilmir və nəzarətsiz daxili
Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|