Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Postprosessor
- Pres çəkici
Poselye-Lipkin mexanizmi 90
Şəkil 1. Poselye-Lipkin mexanizminin sxmetaik təs- viri (alm. der Peaucellier–Lipkin inversor ingl. Peauce- llier–Lipkin linkage)
proqramla əldə olunan nəticələrin formatını də- yişərək başqa proqramla işləyən qurğuda isti- fadəsinə imkan verir. Bu çevrici proqram →CNC dəzgahları üçün rəqəmli proqramların hazırlanmasında geniş
istifadə edilir.
→CAD/CAM sistemində pəstahın həndəsi modeli əsasında hazırlanan alət yolu trayek- toriyası (məsələn, CLDATA formatında) post- prosessorun köməyi ilə rəqəmli şəkilə çevi- rilərək dəzgahda tətbiq olunacaq formatda xaric edilir. Sonra bu NC proqramlar heç bir dəyişiklik lazım olmadan xüsusi başa dəzgahın idarə sistemində oxunub tətbiq oluna bilir. Hər bir NC idarə sistemi üçün bir postprosessor tələb olunur. Bir çox hallarda ümumi xassələrə malik postprosessorlar CAD/CAM sistemlə- rinin tərkib hissəsi kimi istifadəçilərə verilir. Onlar bu postprosessorları öz tələblərinə uyğun modifikasiya edərək tətbiq edirlər. Postprosessorlar tətbiq olunacaq avadanlığın xassələrini (kinematika, sürət məhdudiyyəti, hesabat nöqtələri və s.) nəzərə alaraq, NC proqramların xaric edilməsi zamanı onların avadanlığa uyğunluğunu yoxlayır və mümkün səhvləri göstərir.
(alm. der Postprozessor, ingl. Postprocessor) Pres çəkici hərəkət edən hissənin (çəkicin) kinetik enerjisi hesabına metal hissələri zərbə altında deformasiyaya uğratmaq üçün tətbiq olunan maşındır. Quruluşuna görə o, bu məq- sədlə tətbiq olunan presləmə maşınlarına nis- bətən çox sadədədir. Onu həddindən artıq yük- ləmək olmur, çünki proses zamanı ötürmə və gövdə bir başa əlaqədə deyil. Yəni müəyyən hündürlükdən buraxılan çəkic öz ağırlığı altın- da pəstahın üzərində düşür və ona təsir edən əks qüvvə ötürümə sisteminə ötürülmür (şəkil 1).
Çəkiclə emalda deformasiya zərbə qanununa əsaslanır. İşin həcmi-E faydalı iş -W N və itiri- lən işə -W V çevrilir. Energi çevrilməsinin gös- təricisi kimi zərbə təsiri əmsalı götürülür: η s = W N /E. Şabot çəkici üçün nəzəri olaraq aşağıdakı düsturdan istifadə edilir:
η
= (1-k 2 )/(1+m z /m S )
burada k-zərbə ədədidir, sərbəst döymədə 0,1 ≤
k ≤ 0,3, ştampla döymədə 0,6 ≤ k
≤ 0,83 arasın- da yerləşir. Şabotun (m ş ) və zindanın (m z ) kütləsi arasındakı nisbət bünövrənin yüklən- məsinə və çəkicin geriyə atılmasına təsir edir. Bu nisbət tərpənməz şabot üçün m ş /m
=10- 20 arasında, hərəkətli şabot
üçün isə
m ş /m z =3÷5 arasında yerləşir. Bünövrə üçün m F
B =80 qədər götürülür.
Şəkil 1. Şabot (a) və əks zərbə çəkicləri (b) 1-gövdə, 2-zindan, 3-alt zindan, 4-şabot, 5-aralıq qat, 6-bünövrə
Konstruktiv quruluşuna görə şabot (çəkicin massiv gövdəsi) çəkiclər düşən və yuxarı təzyiq, həmçinin əks zərbə çəkiclərinə bölü- Pres çəkici 91
nürlər (şəkil 1). Şabot çəkiclər tərpənməz şa- bota, əks təsirə malik çəkiclər isə bir-birinə qarşı hərəkət edən iki zindana malikdirlər. Düşən çəkiclərdə gediş n=50÷60 min -1 döymə sayını əldə etmək üçün 1÷1,6m arasında məh- dudlaşır. Zindana dəymə sürəti 4,5 m/s ilə 6,5 m/s arasında yerləşir. Son zamanlarda çəkiclə döymə maşınlarının inkişafı əvvəllər mövcud olan qayış ötürməsinə hidravlik və pnevmatik ötürmə ilə əvəz edilməsinə gətirib çıxatrmışdır. Bu maşınların idarəsini asanlaşdırmış və gediş üzvlərinin yeyilməsinin azalmasına şərait yaratmışdır.
içərisində sıxılmış hava, buxar (6-7 bar) və ya hidravlik yağ (20-200 bar) olan enerji yığıcı çən də olur (şəkil 2).
Şəkil 2. Hidravlik işləyən yuxarı təzyiq çəkici
Yuxarı təzyiq çəkicləri zindanda düşən çəkiclərdə olduğu qədər sürəti əldə etmək üçün daha kiçik gediş yoluna (0,4÷0,7 m) ehtiyac yaradır. Bununla yüksək döymə tezliyini real- laşdırmaq mümkündür. Kiçik ölçülü yüksək sürətli yuxarı təzyiq çəkici En=1,6÷7 kJ enerjisi ilə döymə tezliyini 200÷400 min -1 ara- sında aparmaq imkanına malikdir. Enerji daxil etməklə işləyən çəkiclərlə bərabər enerjini sıxılmış havadan alan çəkiclərin çubuq və təbəqələrin döyülməsində istifadəsinə rast gəlinir.
müqayisədə daha yüngüldür. Onun çəkisi eyni enerji həcmində yuxarı təzyiq çəkiclərinin kütləsinin 1/3-i təşkil edir. Uyğun olaraq kiçik bünövrəyə ehtiyac yaranır. Maşınlar üfüqi və şaquli quruluşda hazırlana bilərlər. Ötürmə sistemi yuxarı təzyiq çəkiclərində olduğu kimi həyata keçirilir. Alt və üst zindanların hərə- kətləri bir-biri ilə mexaniki və ya hidravlik əlaqələndirilir: zərbə tezliyi quruluşundan asılı olaraq 30÷120 min -1 arasınadır. Bu növ çə- kiclərin tətbiq sahəsi forma və ştamlama ilə aparılan döymədir.
(alm. der Fallhammer, ingl. Drop hammer ) Presessiya tərpənməz O nöqtəsinə malik bərk cizmin malik olduğu OZ oxu ətrafında əldə etdiyi Ω bucaq sürəti və OZ 1 oxu ətrafında əldə etdiyi ω bucaq sürətlərinin cəmindən ya- ranan hərəkətdir (şəkil 1). Burada OX 1 Y 1 Z 1 oxları şərti olaraq tərpənməzdirlər, cismin hərəkəti onlara nisbətən müəyyən olunurlar, ON-Z
1 OZ müstəvisinə perpendikulyar olan düz xəttdir. Presessiya zamanı cism həm də nutasiya edir. Nutasiya zamanı onun nutasiya bucağı q = Z 1 OZ dəyişir. Əgər bütün hərəkət boyu q=const (nutasiya olmadıqda) şərti daxilində Ω və
ω -nın qiymətləri sabit qalarsa, onda cismin hərəkəti requlyar presessiya adlanır. Bu halda OZ pressesiya oxu OZ 1 ətrafında düz çevrəvi konus yaradır. Bu presessiya növü ilkin şərtlər daxilində hərəkət edən, mərkə- zindən bərkidilmiş və mərkəzi nöqtəyə nəzərən moment yaradan heç bir qüvvə təsir etməyən, simmetrik cismlər (hiroskop) üçün səciy- yəvidir. Simmetriya oxu boyunca sərbəst nöq- Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|