68,69
Wyprawy krzyżowe
1. Chrześcijańscy pielgrzymi i muzułmańscy Seldżucy.
2. Papież wzywa do wyprawy krzyżowej.
3. Osiem krucjat.
4. Klęska krzyżowców.
5. Bilans krucjat.
|
– wie, co oznaczają pojęcia: Seldżucy, synod, krucjata, Ziemia Święta, zakony rycerskie, Królestwo Jerozolimskie
– wymienia zakony powstałe w Ziemi Świętej
– zna zadania rycerzy zakonnych
|
– wie, co się stało w roku: 1095, 1096, 1291
– opisuje przebieg krucjat
– omawia położenie pielgrzymów pod panowaniem Seldżuków
– wskazuje na mapie ziemie zajęte przez krzyżowców oraz trasę ich przemarszu
– wie, dlaczego ludzie brali udział w krucjatach
|
– wyjaśnia przyczyny ruchu krucjatowego
– omawia znaczenie krucjat dla położenia Kościoła
– omawia rolę wypraw krzyżowych dla położenia rycerstwa
– porównuje działalność zakonów rycerskich z innymi zakonami
|
– wskazuje skutki wypraw krzyżowych
|
zagadnienia wykraczające poza podstawę programową
|
70,71
|
Barwny świat średniowiecznego rycerstwa
1. Uzbrojenie rycerza.
2. Rycerstwo jako grupa społeczna.
3. Kultura rycerska.
|
– zna pojęcia: rycerz, giermek, zbroja, pasowanie na rycerza, turniej
– wymienia uzbrojenie rycerza
|
– zna obowiązki rycerza
– opowiada o powinnoś ciach giermka
– opisuje drogę do pasowania na rycerza
– wie, dlaczego rycerz był w swej epoce „żywym pociskiem”
|
– opisuje ceremonię pasowania na rycerza
– opisuje kulturę rycerską
|
– wie, jaki utwór literacki opiewa cechy idealnego rycerza
– wie, dlaczego rycerz należał do elity społecznej
– umie opisać przemiany w uzbrojeniu rycerza
|
12. – 2.
|
72,73
|
Imperium mongolskie
1. Podboje Czyngis-chana.
2. Podbój Rusi.
3. Inwazja na Węgry i Polskę.
4. Złota Orda i jej losy.
|
– wie, kim był Czyngis-chan
– wskazuje na mapie tereny podbite przez Czyngis-chana
– wie, kiedy nastąpiła inwazja mongolska na Polskę i Węgry
– zna datę i rezultat bitwy pod Legnicą
|
– opisuje podboje Mongołów
– opisuje działalność Złotej Ordy
|
– wyjaśnia, dlaczego Mongołowie podbili tak duże tereny
– podaje przyczyny klęski Polaków pod Legnicą
|
– porównuje taktykę walki Mongołów i rycerstwa europejskiego
|
Zagadnie
nia wykracza-jące poza podstawę programową
|
74,75
|
Gospodarka i społeczeństwo w średniowiecznej Europie
1. Życie gospodarcze po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
2. Włość senioralna.
3. Postęp w rolnictwie.
4. Rozwój miast.
5. „Czarna śmierć” i konsekwencje epidemii.
|
– zna pojęcia: pańszczyzna, renta feudalna, stan, poddaństwo, trójpolówka, cech, gospodarka towarowo-pieniężna, „czarna śmierć”, mroczne wieki
– wymienia stany tworzące średniowieczne społeczeństwo
– opisuje średniowieczne stany
– wymienia wynalazki, które doprowadziły do postępu w rolnictwie
– omawia przebieg i konsekwencje „czarnej śmierci”
|
– opisuje zastój gospodarczy we wczesnym średniowieczu
– charakteryzuje włości seniora
– wyjaśni, jak i dlaczego rozwinęły się miasta
|
– wskazuje zmiany w rolnictwie w okresie średniowiecza
– wyjaśnia wpływ zmian w rolnictwie na życie codzienne ludzi w średniowieczu
|
– porównuje społeczeństwo średniowieczne ze społeczeństwem starożytnego Rzymu i Grecji
– dostrzega i omawia powiązania pomiędzy narzędziami upowszechnionymi w średniowieczu a sytuacją gospodarczą
|
11. – 2., 3.
12. – 2.
|
|
76,77,78
|
Kościół i kultura w średniowiecznej Europie
1. Kultura kościelna i ludowa.
2. Scholastyka i narodziny uniwersytetów.
3. Franciszkanie i dominikanie.
4. Świątynie romańskie i gotyckie.
|
– zna pojęcia: scholastyka, gotyk, styl romański, witraż, teologia, żywoty świętych, uniwersytet, dominikanie, franciszkanie, uniwersalizm, koncyliaryzm, niewola awiniońska papieża
- charakteryzuje kulturę rycerską, kościelną, ludową
– opowiada, czym zajmowano się na uniwersytecie
|
– zna postać św. Tomasza z Akwinu
– rozróżnia budowle w stylu romańskim i gotyckim
– wymienia osiągnięcia cywilizacyjne średniowiecza
– wyjaśnia rolę zakonów
|
– charakteryzuje i wskazuje budowle romańskie i gotyckie
– omawia znaczenie uniwersytetów
– wyjaśnia przyczyny uniwersalizmu kultury w Europie
– wskazuje przejawy kryzysu w Kościele w XV w.
|
– dostrzega rolę Kościoła i chrześcijaństwa w życiu ludzi okresu średniowiecza
– omawia przykłady jedności kultury europejskiej
|
12. – 1., 3.
|
79
|
Monarchie stanowe
1. Narodziny reprezentacji stanowych.
2. Ustrój monarchii stanowej na przykładzie Anglii.
3. Monarchie stanowe w Europie.
|
– rozumie pojęcia: parlament, monarchia stanowa, Stany Generalne, stan, przywilej, Wielka Karta Swobód, Izba Gmin, Izba Lordów
– wymienia stany społeczne, krótko je opisuje
|
– podaje, czym różniły się między sobą stany w monarchii stanowej
– przytacza hasło, pod jakim powstawała polska monarchia stanowa
– uzasadnia, że korzeni współczesnego angielskiego parlamentu należy szukać w średniowieczu
|
– wyjaśnia, czym charakteryzowała się działalność parlamentu angielskiego
– omawia mechanizmy powstania monarchii stanowej
|
– podaje, czym była i jakie znaczenie miała w Anglii Wielka Karta Swobód
– rozumie, że korzeni współczesnych form ustrojowych należy szukać nie tylko w starożytności, ale też w średniowieczu, potrafi wskazać przykłady
|
11. – 2.
|
80,81
|
Polska w okresie rozbicia dzielnicowego
1. Wojny Bolesława Krzywoustego.
2. Testament Bolesława Krzywoustego.
3. Rozbicie dzielnicowe.
4. Wzrost zagrożenia zewnętrznego – Brandenburgia i Tatarzy.
5. Państwo krzyżackie nad Bałtykiem.
6. Kolonizacja na prawie niemieckim.
|
– pamięta znaczenie pojęć: Krzyżacy, seniorat, testament Bolesława Krzywoustego, kolonizacja, zasadźca
– wie, co się stało w roku: 1109, 1138, 1226
– podaje zasady testamentu Bolesława Krzywoustego
– wyjaśnia, w jaki sposób
została złamana zasada senioratu
– wie, kto, kiedy i dlaczego sprowadził na ziemie polskie Krzyżaków
|
– opowiada o przebiegu wojny Bolesława Krzywoustego z cesarzem Henrykiem V
– wskazuje na mapie ziemie przyłączone do Polski przez Bolesława Krzywoustego
– wskazuje na mapie dzielnice powstałe na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego
– wymienia ziemie, które Polska utraciła w okresie rozbicia dzielnicowego, wskazuje je na mapie
|
– podaje przyczyny konfliktu pomiędzy Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem
– wyjaśnia przyczyny wprowadzenia zasady senioratu w Polsce
– omawia okoliczności złamania zasady senioratu
– wskazuje przyczyny sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie
|
– wyjaśnia, dlaczego cesarz udzielił Zbigniewowi pomocy
– wymienia konsekwencje rozbicia dzielnicowego
– wskazuje przyczyny utraty przez Polskę kolejnych ziem
– podaje przyczyny i skutki kolonizacji prowadzonej przez książąt dzielnicowych
|
14. – 1., 2., 3., 4.
|
|
82,83
|
Zjednoczone Królestwo Polskie
1. Tendencje zjednoczeniowe.
2. Koronacje Przemysła II
i Wacława II.
3. Władysław Łokietek królem Polski.
4. Zagarnięcie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków.
5. Zbrojne i pokojowe próby odzyskania utraconych ziem.
|
– wie, kim byli: Jakub Świnka, Przemysł II, Wacław II, Władysław Łokietek
– omawia efekt wojen z Krzyżakami za panowania Łokietka
– wie, co wydarzyło się w roku: 1295, 1308, 1320, 1331
|
– podaje okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego przez Polskę
– wymienia zwolenników zjednoczenia Polski
– wskazuje na mapie ziemie, którymi władał Władysław Łokietek
– opowiada, jakie działania podjął Przemysł II, aby uzyskać koronę
|
– podaje przyczyny dążeń zjednoczeniowych
– wskazuje trudności, jakie napotykali książęta chcący objąć władzę nad zjednoczonymi ziemiami polskimi
– rozumie rolę Kościoła w jednoczeniu polskich ziem, podaje przykłady
– wie, dlaczego Polska utraciła Pomorze Gdańskie, rozumie konsekwencje tego wydarzenia
|
– podsumowuje panowanie Władysława Łokietka
– dostrzega zalety istnienia jednolitego państwa
– wyjaśnia, dlaczego Czesi próbowali przejąć polską koronę
|
14. – 1., 3.
|
|
84,85
|
Kazimierz Wielki królem Polski
1. Działania dyplomatyczne Kazimierza Wielkiego.
2. Przemiany gospodarcze w czasach Kazimierza Wielkiego.
3. Ustrój, prawodawstwo i system obrony państwa.
4. Powstanie Akademii Krakowskiej.
|
– zna pojęcia: sąd papieski, prawo składu, Akademia Krakowska, wieczysta jałmużna
– pokazuje na mapie państwo polskie za panowania Kazimierza Wielkiego
– wie, co było w roku: 1343, 1348, 1364
– wskazuje dziedziny funkcjonowania państwa, które rozwijały się dzięki działalności Kazimierza Wielkiego
|
– opowiada o polityce zagranicznej władcy
– wymienia działania podjęte przez Kazimierza w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego Polski, podniesienia poziomu nauki, obronności oraz stanu prawa
|
– rozumie dlaczego Kazimierz Wielki rozwiązywał konflikty drogą pokojową, a nie zbrojną
– uzasadnia, dlaczego potomni nadali królowi przydomek „Wielki”
|
– ocenia znaczenie powstania Akademii Krakowskiej, reform gospodarczych i prawnych dla rozwoju kraju
– wskazuje przykłady nowatorskich działań Kazimierza Wielkiego, rozumie ich przyczyny
|
14. – 5., 6.
|
|
86,87,88
|
Kultura w średniowiecznej Polsce
1. Przyjęcie chrześcijaństwa a przemiany kulturowe.
2. Ośrodki życia kulturalnego w średniowiecznej Polsce – rola Akademii Krakowskiej.
|
– wie, kim byli: Gali Anonim, Wincenty Kadłubek, Jan Długosz, Wit Stwosz, Paweł Włodkowic, Mikołaj Kopernik
– wymienia polskie kroniki
– wskazuje główne cechy stylów romańskiego i gotyckiego
– rozumie znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i kultury
– rozumie pojęcia: Bogurodzica, ratusz, rotunda sukiennice, rocznik, kronika,
|
– wskazuje miejsca z budowlami romańskimi i gotyckimi na ziemiach polskich
– wie, że życie kulturalne rozkwitało wokół dworu i Kościoła
– wymienia zakony, które przyczyniły się do rozwoju kulturalnego w Polsce
|
– porównuje styl gotycki z romańskim
– na podstawie fotografii rozpoznaje cechy stylów romańskiego i gotyckiego
|
– wskazuje, czym różnił się nurt ludowy kultury od dworskiego
– wymienia cechy wspólne kultury polskiej i europejskiej w okresie średniowiecza
|
12. – 1., 3.
|
89,90
|
Powtórzenie wiadomości – rozkwit i schyłek wieków średnich.
Sprawdzian wiadomości.
1. Kultura średniowiecznej
Europy.
2. Od monarchii patrymonialnej do monarchii stanowej.
3. Zjednoczone Królestwo Polskie – państwo, społeczeństwo, gospodarka, kultura.
|
– wie, co było w roku: 1109, 1138, 1122, 1308, 1320, 1364
– zna postacie: Kazimierza Wielkiego, Władysława Łokietka, Bolesława Krzywoustego, Czyngis-chana
– zna pojęcia: sąd papieski, Krzyżacy, testament Bolesława Krzywoustego, monarchia stanowa, stan, niewola awiniońska, uniwersytet, trójpolówka, renta feudalna, Mongołowie, krucjata, zakon rycerski, „czarna śmierć”
– wskazuje na mapie Ziemię Świętą
|
– wymienia stany istniejące w średniowiecznej Europie
– wymienia zakony działające w średniowiecznej Europie
– wyjaśnia, czym były zakony rycerskie i podaje ich przykłady
– opisuje działania: Bolesława Krzywoustego, Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego
– zna postać św. Tomasza z Akwinu
– omawia okoliczności sprowadzenia do Polski Krzyżaków oraz stosunki polsko-krzyżackie do panowania Kazimierza Wielkiego
– wskazuje okoliczności rozbicia dzielnicowego oraz zjednoczenia ziem polskich
– opisuje monarchię stanową
– opowiada o konflikcie Kościół–cesarstwo
– opisuje przebieg krucjat
– wie, kiedy była bitwa pod Legnicą, zna jej rezultat
|
– podaje przyczyny i skutki konfliktu pomiędzy cesarstwem a papiestwem
– przedstawia zmiany gospodarcze w Europie w okresie średniowiecza
– podaje przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego
– opowiada o zjednoczeniu ziem polskich, wskazując jego przyczyny
– przedstawia zmiany gospodarcze, jakie zaszły w Europie
– opisuje styl romański i gotycki
|
– podaje przyczyny i omawia przykłady rozwoju Europy w X–XII w.
– diagnozuje kryzys XIV–XV w.
– wymienia skutki kryzysu dla Europy Zachodniej
|
|
|
