H,N. Rzayev tarix el/nhri namizədi, Bakı Avrasiya Universiteti beynəlxalq
Yüklə 3,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
5)
Fəxri attaşe diplomatik karyera yolunu seçən, lakin hələ ştata keçirilməyən və məvacib almayan şəxs. Bəzi xarici dövlətlərin təcrübəsində Fəxri attaşelər diplomatik nümayəndəlikdə təcrübə keçmək hüququna malik olur, təcrübədən sonra ştata götürülə bilərlər. Bütün qisimdən olan attaşelər diplomatik korpusun üzvləri tərkibinə daxil edilir, diplomatik imtiyazlardan bəhrələnirlər. BAŞSAĞLIĞI. (diplomatik təcrübədə). Ölkəyə üz vermiş bədbəxt hadisə: dövlət başçısının, hökümət başçısının və digər görkəmli şəxsiyyətlərin ölümü, böyük dağıntılara və insan tələfatına gətirib çıxaran təbii fəlakət və qəza ilə əlaqədədar təəssüf hissinin rəsmi şəkildə ifadəsidir. Başsağlığı teleqramlar, məktublar, müraraciətlər formasında bildirilir. Dövlət başçısının ölümü ilə bağlı başsağlığı göndərməklə bərabər, matəm mərasimlərində (o cümlədən dini ayinlərdə) xarici dövlətlərin xüsusi olaraq gəlmiş nümayəndələri iştirak edirlər. Onlar ölkə rəhbərliyinə şifahi şəkildə başsağlığı verirlər. Başsağlığını matəm elan edən ölkəyə diplomatik korpus bəyan edir. Bunu diplomatik nümayəndəliklərin başçıları hərə ayrı- ayrılıqda, yaxud diplomatik korpus adından - diplomatik korpusun duayeni yerinə yetirir. Xarici İşlər Nazirliyinə müvafiq notalar (şəxsi, verbal), yaxud aşağı sol küncündə “p.c” (pour condoléance -“başsağlığı verilir”) yazılmış vizit kartları göndərilir. Nümayəndə heyətləri və diplomatik korpus mərhumun tabutu üstünə əklil qoyurlar. Səfirliklərin binasına sancılmış dövlət bayraqları matəm günləri yarıya qədər endirilir. Matəm elan edən ölkənin akkreditə olunduğu diplomatik nümayəndəliyi nota ilə hökümətə, diplomatik korpusa baş vermiş hadisə barədə, başsağlığı kitabının açılması vaxtı və yeri barədə məlumat verir, öz səfirliyinin binasında sancılan bayrağı yarı endirir, nümayəndələrin və diplomatların başsağlığı vermək üçün qəbulunu təşkil edir. Başsağlığı mərasimində iştirak edənlər haqqında yerli televiiziya, radio və digər KİV-də məlumat verilir.
etmişdi. Küveyt ABŞ diplomatı B. Qrouva aqreman verməkdən imtina etmişdir (1983). AD HOC. (lal. Hazırkı hal üçün, müəyyən məqsəd üçün, məxsusi). Diplomatiyada müvəqqəti hal daşıyan, qarşıya qoyulan məxsusi məsələləri yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulan diplomatik missiyaların, xüsusi nümayəndələrin fəaliyyətini tənzimləyən normalardır. Ad hoc arbitrajına, yaxud ad hoc münsiflər məhkəməsinə müraciət edərkən tərəflər hər bir konkret halda, onlar arasında baş verən mübahisəni həll etmək üçün arbitraj, ya da məhkəmə orqanı yaradırlar. Belə yolla yaradılan məhkəmə qərar çıxardıqdan sonra öz fəaliyyətini dayandırır. ATTAŞE, (fr. Attache - təhkim olunmuş). Diplomatik işçinin vəzifəsi, yaxud rütbəsidir. Beynəlxalq təcrübədə aşağıdakı attaşe dərəcələri tanınır: 1) Hərbi, hərbi dəniz, hərbi hava attaşeləri - qəbul edən ölkədəki hərbi idarənin nəzdində göndərən ölkənin hərbi idarəsinin təmsilçiləri. Onlar, eyni zamanda diplomatik nümayəndənin hərbi məsələlər üzrə müşavirləridirlər. 2) Xüsusi attaşelər - öz ölkəsinin sənaye, kənd təsərrüfatı, əmək, maliyyə, ticarət, mədəniyyət, elm və s. üzrə müxtəlif idarələrinin təmsilçiləri. Belələri, adətən, peşəkar mütəxəssislər olub, qəbul edən ölkədə öz sahələri üzrə məsələləri öyrənmək, təmsil etdikləri idarələrlə əlaqələr saxlamaq və onları inkişaf etdirməklə məşquldurlar 3) Mətbuat məsələləri üzrə attaşe (press- attaşe) diplomatik nümayəndəlikdə mətbuat və informasiya məsələləri ilə məşğul olan məsul işçi. Mətbuat attaşi qəbul edən ölkənin dövri mətbuatının müvafiq xülasəsini hazırlayır, mərkəzə göndərir, ayrı-ayrı aktual və cari məsələlərə dair mətbuat konfransları keçirir, ikitərəfli əlaqələrə dair mövqe açıqlamaları ilə çıxış edir, diplomatik nümayəndəliyin xüsusi dövri bülletenini buraxır. 4) Diplomatik attaşe - Xarici İşlər İdarəsinin mərkəzi aparatının, yaxud diplomatik nümayəndəliyinin kiçik diplomatik işçisidir.
Aqremana cavab müddəti - sorğudan aqreman alınanadək - bir növ iki ölkə arasında münasibətlərin göstəricisidir. Aqreman cavabı gecikdirən dövlətə də eyni ilə cavab verilir. Aqreman alınan zaman namizəd persona grata - arzu olunan şəxs olur və onun təyin olunması haqda rəsmi məlumat dərc olunur. Mənfi cavab alınarsa, o persona non grata adlanır və təyinat baş vermir. Aqreman ancaq diplomatik nümayəndələr üçün (səfirlər, diplomatik nümayəndə, işlər müvəkkili) tələb olunur, digər diplomatik işçilərin təyin olunmasına aqreman tələb olunmur. Aqreman sorğusuna rəsmi imtina şəklində mənfi cavab vermək qəbul edilməmişdir. Cavabın gecikdirilməsi hökümətin həmin şəxsi səfir kimi qəbul etmək istəməməsinə dəlalət edir, bir qayda olaraq bu şəxsin namizədliyi geri götürülür. Belə halda hökümət retorsiya qaydasında səfir vəzifəsini uzun müddətə boş saxlayır və səfirliyə müvəqqəti işlər müvəkkili (vəkili) başçılıq edir ki, bu da dövlətlər arasında münasibətlərin zəifləməsi hesab olunur. Aqreman verməli olan dövlət aqreman tələb edən dövlətə aqremandan imtina səbəbləri haqda məlumat veməlİ deyil. Müvafiq ölkənin diplomatik nümayəndəliyinə diplomatik işçinin təyin olunduğu ölkəyə getməsi üçün viza verilməsi xahişi ilə no'a göndərir. Onun alınması kifayətdir ki, diplomatik işçi təyinat yerirə gələ və təyin olunduğu ölkədə işləyə bilsin. Ayrı-ayrı ölkələrin təcrübəsi hərbi, hərbi-dəniz və hərbi-hava attaşesinin təyin olunması ilə əlaqədar olaraq müvafiq diplomatik nümayəndəliyin təyinat haqda xəbərlə, təyin olunmuş şəxs haqqında bioqrafık məlumatlarla, hərbi ştatın təyin olunması haqda xəbərdarlıq xahişi və ölkəyə gəlmək üçün vizanın verilməsi xahişi ilə xarici işlər nazirliyinə nota göndərilməsini tələb edir. Müvəqqəti işlər müvəkkilinin təyin olunması üçün diplomatik nümayəndənin xarici işlər nazirinin adına şəxsi məktub göndərilir. Müvəqqəti işlər müvəkkilinin təyin olunmasına aqreman tələb olunmur. Diplomatiya tarixində aqreman verilməməsi faktları olmuşdur. Məsələn, I Nikolay ingilis diplomatı ser Stretford - Kanniqi Peterburqda ingilis .səfiri olaraq qəbul elməkdən imtina
Yüklə 3,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|