I. A. Axmedov, N. S. Saidxo‘jaeva

 
Radiatsiya xavfi sodir bo‘lishdan oldin aholi tomonidan ko‘rilishi kerak 
bo‘lgan chora-tadbirlar:
• 
gazniqob, gaz va changdan muhofaza qilish vositalaridan foydalanish qoidalarini 
bilish;
• 
dokali paxta niqobni tayyorlash va ishlatish usullarini bilish;
• 
zararlangan (zaxarlangan)larga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish usullarini 
o‘rganish;
• 
tibbiy yordam ko‘rsatish qutichasini tayyorlab qo‘yish va unda albatta yodli preparat 
bo‘lishini ta’minlash;
• 
oila a’zolari muhofazalanishi uchun eng yaqin atrofda joylashgan panajoy va 
yerto‘lalar qayerdaligini bilish;
• 
elektroenergiya, gaz va suv tarmoqlarini tezda o‘chirishni bilish;
• 
xonadon (kvartira)ga tashqaridan havo kirishini to‘xtatish choralarini ko‘rish; 
deraza, eshik va tirqishlarni berkitish uchun materiallarni oldindan tayyorlab qo‘yish; 
• 
mustaqil ravishda radioaktiv muhitni va oziq-ovqat mahsulotlarining zararlangan 
(zaxarlangan)lik darajasini aniqlash uchun maishiy dozimetr bo‘lishini ta’minlash;
• 
ekstremal holatlarda tezkor evakuatsiyaga tayyorlanishni bilish, radiatsiyadan 
nurlanish darajasi g‘ishtli binolarda 510 marta, temirbeton uylarda undan ko‘p va 
yerto‘lalarda 300-400 marotaba kamayishini bilish kerak.
• 
radiatsiya xavfi haqida ma’lumot eshitgandan keyin bajarilishi kerak bo‘lgan chora 
tadbirlar:
• 
hamma oila a’zolaringiz uchun yakka muhofaza vositalarini tayyorlash va zarurati 
bo‘lganda darhol uni taqib olish;
• 
yakka muhofaza vositalari bo‘lmasa, paxta dokali niqobni tayyorlashi va zarurati 
bo‘lganda darhol taqib olish;
• 
xonadoningiz (kvartirangiz)ga tashqaridan havo kirmaydigan qilib berkitish;
• 
oziq-ovqat mahsulotlari va suvni radioaktiv changlardan muhofaza qilish chora –
tadbirlarini ko‘rish;

---

171 
• 
olingan ma’lumotlar va ko‘rsatmalar asosida tezkorlik bilan evakuatsiyaga 
tayyorgarlik ko‘rish va yashayotgan xonadon (kvartira)dan chiqib, oldindan 
rejalashtirilgan eng yaqin joylashgan panajoy va yerto‘lalarga yashirish;
• 
panajoy va yerto‘lalardan foydalanish imkoniyati bo‘lmasa, uyda deraza va eshik 
hamda ularning tirqishlarini yaxshilab berkitish, qalin mato bilan yopish zarur.