ELM, ZƏKA-İDRAK FƏRQLƏRİNİN
NƏFLƏRİNİ BİLDİRİR
Bilirsən qəsdimi, ey ulu alim,
Elmdən, zəKadan-idrandan deyim.
Zülmət bir gecədə məş'əldir zəKa,
Elmdir n u r salan Kor qaranlığa.
Elm ilə, idraKİa yÜKSəlir insan,
Qədr-qiymətini elminlə qazan.
Yad et zəKa tacı N uşirəvanı,
Necə işıqlatdı əqli cahanı.
Elmi sayəsində (mən eşitmişəm)
Qaçmış cəhənnəm dən əhli-cəhənnəm,
Səadət g ətird i xaqan m lllətə,
A dını həKK etdi əbədiyyətə.
Ç
ocuk
Kİ hələlİK yürütm ür qələm,
Kamala, idraKa dolmayıb, nə qəm.
Qələm də dincəlir zəKa sönəndə,
Qoca əldən düşüb dağdan enəndə.
Əgər ölsə dəli, ona ölüm yox,
Öldümü, qaldım ı, nə bilsin yazıq?
Ağılsız, Kamalsız yüngül Kİşilər,
A rsızdır bəhrəsiz ağaclar qədər.
Elm dir yaradan qədri-qiym əti,
Savadsız adam ın nə m ərifəti?
ZəKalı Kİşilər nə bəxtiyarmış,
Deməli, əsli də, nəsli də varmış.
İdraKi olanın nəcabəti var,
İdraKi olanlar bəylİK qazanar.
Üzüb qara yerdən əlini insan,
Saçdı Kainata elm ilə ürfan .
ZəKadan saçılır aləmə şö'lə,
Bəylər xalq işini g ö rü r əql ilə.
Dünyada nə qədər gözəl sənət var,
İdraK sayəsində yaranm ış onlar.
Nə böyÜK m ətahdır demə təfəKKÜr,
Hələ zərrəsinin hÖKmü böyÜKdür.
Alim nə deyirsə dinləməK gərəK,
Dörd şeyi yadında saxlasm ürəK.
Biri-od-alovdur, biri-xəstəlİK,
Biri-qarı düşmən, o da üstəlİK.
Dördüncü-elmdir, ömürdən baha,
Sən bu dördcə şeyi ucuz tu tm a ha!
B unlardan hər b iri alim Kİmidir,
Yə'ni həm faydalı, həm zərərlidir.
Elm Kİmya Kİmi həmişə cəmdir,
TəfəKKÜr cövhəri, qəlbə məlhəmdir.
Elm gül suyuna bənzəyir bir az,
Nə elmi, nə ə tri gizlətməK olmaz.
Gülabı gizlətsən, gələcəK ə tri,
Dilə od vuracaq elmin hər sətri.
Elm sənin oylə sərvətindi Kİ,
Darta, çala bilməz bir oğru-əyri.
Elm ayağmda qandaldır... əhsən!
Yararsız işlərə gedə bilməzsən.
Elmin qüdrətilə oldumu rəhbər,
Uca, paK adını ər zəncirləyər.
Qandala saldığın canavarı sən,
İstədiyin səm tə yönəldəcəKsən.
ZəKa sənin üçün ən müqəddəs and,
Elm sənin üçün mehriban ustad.
Bildiyin düşm əndir bilİKSiz ərə,
Yetər bu
düşmənlİK
onu
öldürə.
TürKcə bir məsəl var buna bənzəyən,
Oxu və həKK elə öz beyninə sən.
ZəKalıya eşdir zəKası, ağlı,
Nadana ləKədir öz nadanlığı.
Qarnını, əynini görürsə elmin,
Yavuz qoldaşındır bilİKSizliyin.
Qəzəbi özündən iraq tu t, iraq,
Uyma qəhr etməyə heç və'də, heç vaxt.
Qəzəblə, qəhr ilə iş görmə, saKin,
Yoxsa puça çıxar ömrün, varlığın.
Sonradan vaysınar qəzəbli
Kİşi,
Dürüst görə bilməz ən adi işi.
MüdrİK Kİşilərə sər-sanbal gərəK,
Ay və Günəş Kİmi gur camal gərəK.
Kişi -xoşqılıqlı, mülayim, mətin,
Çırağı olmalı m ədəniyyətin.
Kişi zəkİ gərəK -iş görə bilsin,
Elmini ellərə pay vsrə bilsin.
Seçsin gərəKİini, gərəKsizləri,
Görsün yararlını yararsızları.
Nur ilə zülmətin fərqini bilsin,
Özünün dərdini, sərini bilsin.
Hər sözü bişirən Kamil Kİşilər,
Çiy yeməz, əti də bişirib yeyər.
Yetər mətləbinə bu cür adamlar,
Hər
İk İ
dünyada məğrur adamlar.
Kişiyə düşməndir qəhri, qəzəbi,
Daim çılğın yaşar, daim əsəbi.
Bu sözə əməl et, ey üzü nurlu,
Yaşa ər qürurlu, alim qürurlu.
Qəhr edən adam lar bilİKSiz olur,
Qəzəbin içində zəKa boğulur.
Cəhalət Kİşiyə düşməndi, düşmən,
Alçaqlıq yaranır Kİndən, qəzəbdən.
Elmli Kİşilər sözünün əri,
Sözü -ürəK hÖKmü, can bərabəri.
İnsanm içəri düşmənləri var,
Qəlbi sÖKÜr-tÖKÜr, dağıdır onlar.
Düşməndir -yalana öyrəşən dilin,
Və'də xilaflıqm -başqa qatilin.
İç k İ
düşKÜnlüyü-başqa düşmənin,
Düşmən təhlÜKədir, başa düş məni.
İfratçılıq özü -düşmən -nataraz,
İfra t Kİmsələrin sevinci olmaz.
Xülqün, xasiyyətin alçaqlığı da,
Zəhərli ilana bənzəyir qında.
Yaman dil, acı dil-ən yava duyğu,
Adamı öldürən zəhər tuluğu.
Bu çür qüsurlarm İKİsi, üçü,
Birləşsə, tÜKənməz insanın gücü?
Xəbisin, Kİnlinin gicələr başı,
Heyhat, ətəyindən o tÖKməz daşı.
Gəl ey yaxşı Kİşi, yaxşı ol yene,
Yaxşı çıraq tu tu r öz öİKəsinə.
Eşit nə çür olur mətin, mö'təbər,
Xalqa əl uzadan müdrİK Kİşilər.
Yaxşılıq yaşayır, ölmür heç və'də,
Yamanlıq gəbərir, əzizlənsə də.
Yaman tez qocalır, ömrü beş-üç gün,
Yaxşı m əş'əlidir uzun bir ömrün.
Yaxşı hər gün tap ır bir diləyini,
Yaman daim yeyir öz ürəyini.
KİTABA AD VERMƏYİM
VƏ QOCALIĞIM
Kitaba ad verdim "Qutadqu bilİK",
Tapsm oxuyanlar ağ gün, xoşbəxtlİK.
Bitirdim Kİtabı. Sizə tanışdır,
O,
İk İ
dünyanı qucaqlamışdır.
Mərd
İ k İ
dünyanm səadətini
Tapırsa, qazanır öz qismətini.
Sözümün əw əli,
İ İ k İ
Gündoğdu,
Öncə deməliyəm ad hardan doğdu,
Aydoldu barədə Konuşdum sonra,
Saldı şö’ləsini bəxtli çağlara.
Gündoğdu dediyim çin ədalətdir,
Aydoldu dediyim bəxt, səadətdir,
Ögdülmüş haqqmda söz dedim sonra
Əqli aldı bizi ucalıqlara.
Onların yanında OKturaduş durur,
Afiyət deyirəm, afiyət odur.
Dörd nəsnə üstündə yürütdüm sözü,
Oxuyub düşünsən atılar gözün.
Sevinclə yürüyən ey m əğrur igid,
Sözüm ucuz tutm a, KÖnlünlə eşit.
MöhKəm ol, ayrılma haqqın yolundan,
Vermə gəncliyini əbəs... faydalan.
GənclİK gəldi-gedər... tu t qədrini bil,
Nə qədər bərK tu tsan ... daimi deyil.
İ k İ İ İ k
gücü var səndə... min olsun,
İtaət, ibadət adətin olsun.
GənclİK əldən çıxdı... vaysm ıram mən.
Kəsirəm... fayda yox ahdan, nalədən.
Arxada qalıbsa Kİmin qırx yaşı,
Gəncliyin onunla gedir yanaşı.
Dostları ilə paylaş: |