Ii. Laboratoriya mashg‘uloti materiallari mavzu: dorivor o‘simlik xom ashyosini taxlil qilish usullari. Mashg‘ulot shakli

Lipidlar Triglitserid (glitserinning uch atomli spirtining
murakkab efiri)

R-COOH- yog‘ kislotalarining umumiy formulasi.

R- uglevodorod radikal bo‘lib, 4 tadan 24 gacha uglerod atomlarini o‘z ichiga olgan bo‘lishi mumkin.

H₂C – O – CO – R₁

I
HC – O – CO – R₂
I
H₂C – O – PO – O– X
I
OH
Glitserofosfolipid

X- OH guruh saqlovchi qutbli molekula qoldig‘i.

Fosfolipidlarning nomlari ham mana shu qutbli guruhning nomiga ko‘ra belgilanadi.

Aminospirtlar	HO – CH2- CH2 – NH2 etanolamin	Qutbli guruh sifatida etanolamin qoldig‘i ishtirok etsa, fosfatidiletanolamin deb ataladi
	HO – CH2- CH2 – N^+(CH3)3 xolin	xolin qoldig‘ini saqlasa, fosfotidilxolin deb ataladi
	HO – CH2- CH– COOH- NH2	Serin qoldig‘ini saqlasa- fosfotidilserin deb ataladi

Fosfotidil etanolamin

Demak, fosfolipidlarning asosi triglitserid bo‘lib, 1ta yog‘ kislotasi o‘rniga fosfat kislotaning qoldig‘i birikkan bo‘ladi. Ushbu fosfot kislotaning o‘z navbatida 2ta efir bog‘i mavjud bo‘lib, 1ta efir bog‘i bilan triglitseridga, 2ta efir bog‘i aminospirtga birikkan. Aminospirt sifatida xolin ishtirok etsa, bunday fosfolipidlar letsitin deb ataladi. Agar aminospirt sifatida etanolamin ishtirok etsa, bunday fosfolipidlarkefalinlar deb ataladi.

1939y.dekabrda Eyxerman soya dukkaklaridan fosfotidilxolinlar fraksiyasini ajratib oldi. Ushbu fraksiya polito‘yinmagan (essensial) yog‘ kislotalariga boy bo‘lib, ayniqsa linol va linolen yog‘ kislotalaridan iborat edi.