www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
«Sərxoşluq cürbəcürdür, evladlarım. Hamımız insan oğluyuq. Hamımıza eyni cür təsir elər
bu sərxoşluq. Insan bu zəqqumdan iki qədəh içərsə kefi tovuz quşu kimi al-əlvan olar. Nə çalsan
xoşuna gələr. Üçüncü qədəhdə meymuna dönər, budaqdan-budağa hoppanar. Oynaq hava istər,
oynamaqdan doymaz. Dördüncü qədəhi içərsə, Aslan olub kükrəyər. Ağır havalar istər, Koroğlu-
dan istər, halaya durar. Igid olan aslanlıq məqamında daha bu zəqquma yaxın durmamalıdı, artıq
içərsə donuza dönər, ağzında dili dönməz, nə istədiyini bilməz. O Ağyazılıynan Qızıldəli var ha,
zəqqum şüşədə dayana bilmədiyi kimi dayana bilməz namussuzlar. Sərxoşun könlünü xoş elə-
mək
çətindir, amma bizim də alnımıza boyun əyəmək yazılıb».
Kor Bəktaş öz nəfsini bətnində boğur, nəvələrinin nəfsini söz çəkiciylə döyür, döyür, dö-
yürdü.
Dərindən köks ötürdü və susdu. Əlindəki zurnanın başlığını ağzında islatdıqdan sonra taxtı
yerinə. Adəm də babasına yol göstərmək üçün gəldi, divardan aılmış nağaranı qucağına aldı.
Nəvələrindən kiçik Bəktaş babasına, Cəsur dja atasına dikmişdi gözlərini. Biri nağaraçı, biri də
zurnaçı idi. Kor Bəktaş soyuq havanı ciyərlərinə çəkdi və sarıldı zurnasına.
Otaqda külək kimi əsən yoxluq çalmaq məqamında yerini kədərə buraxdı. Kor Bəktaş bir
körük kimi ovurdlarını şişirdib ürəyindəki yanğını nəfəs-nəfəs üfüləyincə qara zurna dilə gəldi:
Bir ayrılıq, bir yoxsulluq, bir də ölüm…
Kor Bəktaş zurnanı yenicə dilləndirmişdi ki, maşın faraları evin qabağını işıqlandırdı. Çal-
mağına ara verdi:
- Adəm, dəli oğlanlar gəldi, deyəsən.
Adəm qucağındakı zurnanı
kənara qoyub, qalxdı, pəncərəyə yaxınlaşıb pərdəni araladı.
Dörd taksi dayanmışdı qapıda. Taksilərdən enən gənclər:
- Bəktaş baba! Adəəəəm! – deyə qışqırdılar.
Adəm qapını açdı. Çöldəki gəncləri görüncə gözlərinə işıq gəldi. Sehrli su içibmiş kimi
açıldı iti gözləri, çardaqdan adlayıb endi aşağı:
- Harda qaldınız, qurbanı olduğum ağa uşaqları, - dedi, - evdə bizim uşaqlar aclıqdan bir-
birlərinin qulaqlarını gəmirir. Cibimizdə siçanlar oynaşır. – Çardaqdakı arvadını göstərdi. – Bax
bu bizim it yeməz belə, üzümə baxmır, qurbanı olduqlarım. Bizə də keçinmək lazım deyilmi?
Evdə it bağlasan, acından ölər. Sizə layiq bir şey yox evdə, amma içəri keçsəniz kiçik Bəktaşı
kəsər, qurban elərəm.
Yolunuzda ölüm, ağam. Evimi yandırar, üzümü ağardaram vallah…
Utanan üzü yoxdu, zarafatcıldı Adəm, nağara çalarkən qanı qaynar, cuşə gələr, coşardı.
Nağarası ilə bir insan kimi danışar, bəzən nağarasından küsərdi. Adəm nağaradan küsüncə, pul
yağardı nağaranın üstünə. Bəzən nağaranı yerə qoyar, belbağısını çıxarar, nağaranın ətrafında
dönə-dönə oynar, bəzən yerə yatar, yerdə yumalanaraq çalardı. Yaxşıca coşdumu, nağaranı ba-
şına qaldırar, bir nağaraya, bir də çanağına vurardı. Bu üzdən də toyların və məclislərin baş na-
ğaraçısıydı Adəm.
Bölgənin hal əhli gəncləriydi gələnlər. Bu axşam «Qalatasaray»ın italyan kafirləri ilə oyu-
nu vardı. Adəm ortalığı şənləndirəcək, onlar da gülüb əylənəcəkdilər. Bir də Qalatasaray qalib
gələrsə, bol qollu oyun olarsa, daha demə…
Gənclərdən
biri hövsələsizləşdi, başını maşının pəncərəsindən çıxartdı:
- Adəm, nə durubsan, dəli oğlan, qurbanın, qadanınmı vaxtıdır, oğlan? Kiçik Bəktaşı da gə-
tir, haydı tez ol. Qaracanını kafesinə gedirik. Əlli ol, dəli oğlan, hardasa oyun başlayacaq, gecik-
sən Saatsaz Irəcəb bir quruş da verməz, vallah…
Saatsaz Irəcəb Qalatasarayın xəstəsiydi, Qalatasaray bir qol atdımı Irəcəb Adəmin önünə
keçər, davulun qabağında səkərək oynar, olmayan olyunlar çıxarar, bol bəxşiş verərdi. Qalata-
sarayın oyunlarını nağaranın, zurnanın müşaiyyəti ilə izləməyi də Saatsaz Irəcəb icad eləmişdi.
Oyun sözünü eşidincə Adəmin gözləri bir daha parıldadı.
- Yenəmi oyun var, ağam? - dedi. – Kiçik Bəktaşla əmrinizdəyəm. Nə zaman istədiniz,
Adəm boynunun qılıncın qabağına vermədi, qurbanı olduqlarım…
Adəm oğlu Bəktaşa qışqırdı:
- Bəktaş! Nağaranı, zurnanı götür, gəl, yenə oyun varmış.
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
On beş gün öncə Qalatasaray italyan kafirləri ilə bir oynamış, oyun iki-iki bərabərliklə
bitmişdi. O gün Qalatasarayın hər hücumunda Adəm ilə kiçik Bəktaş ortalığı bir-birinə qatmış,
Qalatasaray qol atdıqca, coşan gənclər nağaranın üstünə pul yağdırmışdılar. Adəm çubuğu da-
vulun ortasına
vurduqca da, göy minliklər yerə səpələnmişdi.
Hər məclsin adamıydı Adəm. Getdiyi yer topal isə axsayar, kor isə çəp baxardı. Atası ulu
bir aşıqdı; Dünya görmüş, əzablar çəkmiş, fələyin ilgəyindən qırx dəfə keçmişdi Kor Bəktaş. Ne-
cə olmuş olsa Adəm onun oğluydu. Illərcə ondan dərs almışdı. Kiçik bir uşaqkən toylara gedən-
də axırlarda, təndir damlarında atası ilə qucaqlaşıb yatmışdı. Ağalar nə istəsə Adəm eləyərdi. Də-
və balası görmək istəsələr belindəki belbağısını çıxardıb, paltarlarını dəyişər, həmən dəvə balası
olurdu.
Bu dəfə ağalar Adəmin də azərkeş olmasını istəyirdilər, Adəm də çoxdan qızğın bir azərkeş
olmuşdu. Neyləsin, qış idi, çörək də toylardan yaşıl sahələrə qonmuşdu. Bir Qalatasaray tərəfdarı
olmasa, fələkdən qol yeyib duracaqdı, zavalı.
On beş gün öncəki oyunun ilk on dəqiqəsində futbol terminlərini həmən öyrənib öz dilinə
çevirmişdi Adəm. «Afisayt, santrifor, penalti, avut, cəza, fasilə…» Hamısını da bir göz qırpımın-
da öyrənmişdi. Elə həmən o gündən gənclərin ondan nə gözlədiklərini hiss eləyib, oyunda baş
verənlərə müdaxilə belə eləməyə başlamışdı. Gənclər də əslində Adəmin oyuna müdaxilə eləmə-
sini istəyirdilər.
On beş gün öncəki oyun Italiyada oynanılırdı. Qalatasaray yaxşı oynayırdı, gənclərin kefi-
nə dəyəcək bir şey yox idi. Hakim də yaxşıydı! Ümumiyyətlə Qalatasarayın xeyrinə qəraralar
verirdi. Gənclər aramsız olaraq hakimə sitayiş edir, onu alqışlayırdlar.
- Bravo, hakim!
- Vay, aslanım!
- Bizim Kamanda doğulub, böyüyüb hakim!
- Bravo, göstər qırmızı kartı!
- Çölə at, o Karanı!
Gənclər səslərini yüksəldəndə Adəm nağaraya bir-iki çubuq vurub sözə başlardı: «Qurbanı
olduqlarım,
mən deyim də, siz inanmayın. Vallahi də,
billahi də, ba hakimin atası türk! Bax, bura
yazıram, həm də bizim Almaniyada olanlarımızdandır. Baxın, yenə cəriməni bizimkilərə verdi».
- Atası türkdümü?
- Həə, qurbanı olduğum, vallahi türkdü!
- Atası kimdi, Adəm? Kamandandımı?
- Kim olacak, canım, nəslimizi Avropaya yayan Qart Tahir əmi…
- Olmaz, yanlışın var, Adəm.
- Qurbanınız olum, bunun bir baş-gözünə baxın hələ. Bunda heç kafir siması varmı? Eyni
ilə bizim Tahir əmiyə bənzəyir. Vayy, qurbanı olduğum, Tahir ağa! Kim bilir bu hakimin anasın-
dan nə qədər xeyir dua aldı, neçə gecə quluncunu qırdı, kim bilir. Onun səpdiyi toxumun xeyrini
görürük, uşaqlar!
- Adəm, penalti də verərmi?
- Hakan qapının önündə yıxılsa, penalti də verər, vallah. Nə olmuş olsa belə bir qaşıq qan,
əmioğluyuq ya…
- Qol vəziyyəti, Hakan qapıya gedir!
- Vur, oğlan, vur!
Hakan qapının qabağında yıxılır, qol vura bilmir, kafedəkilər öncə ayağa sıçrayır, sonra ye-
rə otururdular. Halkan qol qaçırtdıqca Adəm içini yeyirdi:
- Yahu, Hakanın heyi qalmamış, səhər tezdən morj yağımı yeyib?
O gün qəhvədəkilər hop oturur, hop dururdular. Qalatasaray qol atdıqca, Adəm ortada fır-
lanır, nağaranı Saatsaz Irəcəbin qabağında çalırdı. «Qoool!» səsləri, nağara, zurna səsləri bir-bi-
rinə qarışırdı.
O gün oyun bərabərə bitsə də, Qalatasaray iki qol atmış, Adəm də çörəyini futbol topundan
qazanmışdı.
***