Immunologiya doc
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Amaliy mashg`ulotlar
1. Immunitet haqida tushuncha SHozirgi zamon immuneologiyasi tal=iniga k ы ra immunitet deganda organizmning genetik begona informatsiyani tashuvchi tirik tana va moddalardan ы zin shimoya =ilish xususiyati tushuniladi. Immunitet organizmni nafa=at mikroblardan balki gistomansublikning atigi bitta geni bilan far= =iluvchi shujayra va t ы =imalardan sham shimoya =iladi. Bundan tash=ari immunitetning asosiy vazifalaridan biri shav f siz va shavfli ы smalarga =arshi kurash. Turli mikroorganizmlar, viruslar, ularning shayot faoliyatidagi ajratilgan mashsulotlari, ы sma shujayralari, transplantatlar, allergenlar, o=sillar, polisaxaridlar va bosh=alar organizm uchun genetik begona shisoblanadi. Klassik immunologiyaning asoschilari b ы lib Lui Paster, I.I. Mechnikov, P.Erlix shisoblanadi. 1881 yili Lui Paster vaktsinatsiyaning ilmiy asoslarini ishlab chi=di va bir =ator virusli bakteriyali infektsiyalarga =arshi vaktsinatsiyalarni yaratishga muvaffa= b ы ldi. (=utirish kasalligiga va Sibir yarasiga =arshi). SHuning uchun sham 1881 yil immunologiyani fan sifatida dunyoga kelgan yil shisoblanadi. 1769 yili E.Djenner tomonidan =ora chechakka =arshi (ospaga) emlash usuli taklif =ilgan va u keng =amrovda ishlatilgan b ы lsada, immunitet shosil b ы lish usullari u va=tda ma`lum emas edi. Emlash usuli esa shal= tabobatini kuzatish asosida ishlab chi=ilgan edi. SHunday b ы lsada, bu usul yordamida millionlab odamlar shayotini sa=lab =olishga erishilgan. 1890 yillarda buyuk rus olimi I.I.Mechnikov fagotsitoz k ы rinishini ani=lagan va immunitetning shujayraviy fagotsitar nazariyasini yaratgan. SHu paytning ы zida nemis olimi P.Erlix immunitetning gumoral nazariyasini taklif etadi. SHundan s ы ng bir necha yillar davomida immunitetning ikki =arama- =arshi o=imi ы zaro kurash olib borishadi. O=ibatda ikkila nazariya sham t ы \ri ekanligi, ya`ni immunitet shujayraviy va gumoral k ы rinishda yuzaga chi=ish ma`lum b ы ladi. 1908 yili I.I.Mechnikov va P.Erlixlarga immunitet nazariyalarini yaratganliklari uchun xal=aro Nobel mukofoti topshirildi. Immunologiyaning yana bir y ы nalishi – organizmlarning immunologik far=larini ы rganish, t ы =ima antigenlari sha=idagi ta`limot K.Landshteyner tomonidan (1900 yil) odam =on gurushlari kashf etilgandan s ы ng rivojlana bordi. +on gurushlari ы zaro maxsus o=sillar - eritrotsitlardagi antingenlar va =on zardobidagi antitanalarning b ы lishi bilan ы zaro far= =ilinib, shozirgi kunga kelib odam eritrotsitlarining 14 izoantigen tizimi 70 dan orti= antigenni ы z ichiga oladi. www.ziyouz.com kutubxonasi |