İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 61 ____________________________ 
 
köməkliyi ilə həll etmək üçün yazdığı kitab  təxminən 850-ci 
ildə  çap  olunmuşdu.  Alim  kitabı  “Kitabi  əl-Cəbr” 
adlandırmışdı.  Kitab  bu  sahəni  araşdıran  elmin  Cəbr 
adlandırılmasının təməlini qoyur. 
 
 
 
 
Özbək riyaziyyatçısı əbu Abdulla Məhəmməd ibn Musa əl-Xörəzmi, 
yzdığı əsərdən bir parça  
 
 
DAYAQLIQ ALQORİTMİ  
 
Şifrələmənin  dayaqlıq  alqoritmi  aşağıdakı  prinsipə  uyğun 
işləyir:  baçlanğıc  məlumatın  hər  bir  siqnalı  (və  ya  simvollar 
ardıcıllığı) digər simvol ilə (və ya digər simvolların ardıcıllığı ilə) 
əvəz olunur (dəyişdirilir). 

---

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 62 ____________________________ 
 
Konkret nümunələrə baxaq. 
 
Sezar şifri
.  
Ən  qədim  və  ən  sadə  dayaqlıq  şifri  Qay  Yuliy  Sezar 
tərəfindən  istifadə  edilən  şifr  sayılır.  Burada  başlanğıc 
məlumatın  hər  bir  şifrələnən  hərfi  özündən  üç  mövqe  sonra 
duran hərflə əvəz olunur.