16
16
MİMARLIK-MÜZİK ETKİLEŞİMİNDE YÖNTEMSEL YAKLAŞIMLAR
1
METHODOLOGICAL APPROACHES IN ARCHITECTURE-MUSIC
INTERACTION
Gizem ÖZKAN ÜSTÜN
1
, Pınar DİNÇ KALAYCI
2
1-2
Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara / Türkiye
Öz: Mimarlık, disiplinler arasıdır. Disiplinler
arasılık, disiplinlerin birbirleriyle etkileşimleri,
birbirlerinden beslenmeleri ve çıkan ürünün bi-
leşke disiplinlerin girdilerini içerme durumudur.
Mimarlığın ilişki içerisinde olduğu disiplinlerden
olan müzik ile arasındaki etkileşim tarih boyun-
ca sorgulanmıştır. Metaforik, analojik ve sayısal
tabanlı benzerlikler kurulduğu gibi, daha teknik
konularda da ilişkiler kurulmuştur. Kurulan bu
bağlantılar figüratif, grafik içeriklidir. Birçok
yöntemsel yaklaşım geliştirilmesine rağmen ortak
tasarım metotlarının oluşmaması söz konusudur.
Dolayısıyla, disiplinler arası içerikte mimarlık ve
müzik çakışımının mimarlar, tasarımcılar ve dü-
şünürler tarafından nasıl ele alındığının incelen-
mesi bu çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır.
Bu çalışma, Antik Çağ’dan günümüze kadar mi-
marlık ve müzik arasında kurulan ilişkileri irde-
ler, mevcut ilişkilerin ötesinde algısal boyutta ve
figüratif benzerliklerden uzak, yeni bağlantıların
ve yaratıcılığı olumlayabilecek sorgulamaların
gerekliliğine işaret eder.
Anahtar Kelimeler: Müzik-Mimarlık İlişkisi,
Mimarlıkta Analoji, Mimarlıkta Metafor, Mimari
Biçim
Abstract: Architecture is interdisciplinary. In-
terdisciplinarity is the interaction of disciplines
with each other, interacting with each other, and
the state that the end product includes the data
of resultant disciplines. The interaction between
architecture and music, which is one of the disci-
plines in which it is related, has been questioned
throughout history. While metaphorical, analogi-
cal and numerical based similarities have been
established, and in more
technical terms relations
have been established.
These links are figurative,
graphical content. Although many methodologi-
cal approaches have been developed, the common
design methods do not occur. Therefore, the study
of how architecture and music are intertwined
by architects, designers and thinkers in the in-
terdisciplinary context constitutes the method of
this study. This study examines the connections
between architecture and music that have ever
occurred since Antique Ages and points out the
necessity of questioning beyond the existing re-
lations in perceptual dimension and figurative
similarities that can affirm new connections and
creativity.
Key Words: Relationship between Music and Ar-
chitecture,
Analogy in Architecture, Metaphor in
Architecture, Architectural Form
(1)
Sorumlu Yazar: Gizem ÖZKAN ÜSTÜN, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara /
Türkiye, gizem.ozkan@gazi.edu.tr Geliş Tarihi / Received: 12.10.2016 Düzeltme Tarihi / Revision Date: 10.01.2017-
30.01.2017 Kabul Tarihi / Accepted: 18.02.2017 Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma – Uygulama /Research
- Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Commit
Doi: 10.17365/TMD.2017.1.013.x
TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL
OF DESIGN AND ARCHITECTURE
MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak / Şubat / Mart / Nisan 2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:145 K:238
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
17
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL
REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
GİRİŞ
‘’Her tarafta çeşitlilik görürüm. Öyleyse on-
dan yoksun kalacağım diye korkmama gerek
yok çünkü hep onunla karşı karşıyayım. Zıtlık
her yerdedir. İnsanın yalnızca dikkat etmesi
yeter. Benzerlik saklıdır; aranması gerekir ve
ancak en etraflı çabalarla bulunabilir. Çeşit-
lilik beni baştan çıkardığı zaman, sunduğu
kolay çözümlerden rahatsızlık duyarım. Öte
yandan benzerlik, daha güç sorunlar ortaya
çıkarmakla birlikte, aynı zamanda ve dolayı-
sıyla benim için daha değerli sonuçlar sunar’’
(Stravinski, 2004: 31).
Mimarlığın ilişki içerisinde olduğu disiplin-
lerden olan müzik ile arasında, tarihsel sü-
reçte, kimi zaman benzerlikler ile köprüler
kurulmuş, kimi zaman zıtlıklar ön planda
tutularak, hiçbir ilişki kurulamayacağı iddia
edilmiştir. Zıtlık Stravinski’nin de belirttiği
gibi her yerdedir. Fakat benzerlikleri bulmak,
bu iki tasarım alanında yaratıcı edimi geliştir-
meye yönelik bir ufuk açabilir.
Jacop Bakema’ya göre, ‘’Mimarlık insan dav-
ranışının üç boyutlu ifadesidir’’ (Akt: Wilkin-
son, 2010: 173).
Vitruvius, mimarlığın geometri, matematik,
müzik, felsefe, astronomi ve tarih gibi birçok
farklı bilimle ilişki içinde bir disiplin olduğu-
nu vurgulamıştır (Vitruvius, 2015: 4-8).
F.L. Wright’a göre, ‘’Mimarlık biçim haline
gelmiş yaşamdır’’ (Akt: Hasol, 2008: 46).
Doğan Hasol, mimarlık tanımının, bugüne de-
ğin yapılmış tüm tanımlarının ötesinde, daha
önceki dönemlerden çok daha fazla ölçüt ve
disiplini içinde barındırması gereken bir hale
geldiğini ifade eder (Hasol, 2008: 46).
Le Corbusier’e göre ise, ‘’Mimarlık her şey-
den önce sanattır, heyecan verici ilişkileriy-
le Platon görkemine, matematiksel düzene,
kurguya, uyumun algılanmasına ulaşandır.
İşte mimarlığın amacı budur’’ (Le Corbusier,
2001: 135).
Müzik de, hem bir sanat, hem de bilim oldu-
ğu için, tarih boyunca düşünürler tarafından
tanımlanmaya çalışılmıştır.
Örneğin, M.Ö. 4. yüzyılda Konfüçyus, ‘’Mü-
zik, gök ile toprak arasında bir ahenktir’’ de-
miştir (Akt: N. Yılmaz, 2012: 45).
Aristo (M.Ö. 348-322)’ya göre, müzik doğ-
rudan ruhsal tutkuları dile getirmektedir: Hu-
zursuzluğu, mutluluğu, yürekliliği sergiler
(Akt: İlyasoğlu, 2013: 19).
Fubini’ye göre ise, müzik bir zaman sanatı-
dır ve katı terimlerle tarif edilemeyecek kadar
çok bileşene sahip, disiplinlerarası konumda
bir düşüncenin birleşimidir. Müzikal düşünce
iki farklı şekilde ele alınır: İlkine göre, müzik
insan davranışını doğrudan etkiler. İkincisine