Investitsiyalar auditin shólkemlestiriw hám ótkeriw Kirisiw I bap. Investitsiyalar auditin rejelestiriw

Juwmaqlaw
Ózbekstan Respublikasında investitsiyalar menen isleytuǵın kárxanalarda finanslıq investitsiyalardı bahalaw, shólkemlestiriwdi úyreniwge arnalǵan bul pitkeriw qaniygelik ishda tómendegishe juwmaqlarǵa keliwge, usınıslar beriw hám usınıslar kirgiziwge tiykar boladı: 1. Kurs jumisimda investitsiyalar hám finanslıq investitsiyalar boyınsha sırt el hám respublikamız ekonomist ilimpazlarınıń bul máselege teoriyalıq jixatdan yondashganliklari ilimiy tiykarda analiz etilip, investitsiya hám finanslıq investitsiyalarǵa tariyp berildi. Investitsiya bul investitsiyalaytuǵın kárxana ushın kelesinde ekonomikalıq nátiyjege erisiw maqsetinde óziniń yamasa investitsiyalanıwshı kárxananıń túrli iskerlik ob'ektlerine kiritilgen múlkshilik, finanslıq hám intellektual aqshalar kompleksi bolıp tabıladı. 2. Buxgalteriya esabın tártipke salıp turıwshı normativ hújjetlerden biri buxgalteriya esabınıń 12 -sanlı «Finanslıq investitsiyalar esabı» milliy standartında procent, royalti, dividendlar hám ijara haqi formasında dáramat alıw investitsiya etilgen kapitaldıń ósiwi yamasa investitsiya qılıp atırǵan kompaniya tárepinen basqa máplerdi alıw maqsetinde xojalıq jurgiziwshi sub'ekttiń ixtiyorida bolǵan aktivlerdi finanslıq investitsiyalar retinde tariyplanadi. Bul tariyp alınatuǵın dáramat kózqarasınan qımbatlı qaǵazlardan alınatuǵın dáramatlar (procent, dividend) menen bir qatarda, nomoddiy aktivler (royalti) hám lizing (ijara haqi) boyınsha alınatuǵın dáramatlardı da kirgizgen. negizinde, standarttıń ámel qılıw tarawı boyınsha bul tur boyınsha iskerlik basqa standartlarda kórip shıǵilıwı aytnadı. Joqarıdagilardan kelip shıǵıp, 12-sanlı «Finanslıq investitsiyalar esabı» BHMS de keltirilgen tariypdan yamasa investitsiya qılıp atırǵan kompaniya tárepinen basqa máplerdi alıw maqsetinde basqa kárxanalarǵa kiritilgen, dividend hám procentler kórinisinde qosımsha dáramat keltiretuǵın úlesli hám qarız qımbatlı qaǵazlar kórinistegi kárxana ixtiyoridagi aktivlardir». Házirgi kúnde finanslıq investitsiyalar menen iskerlik alıp baratırǵan shólkemler ushın olar esabınıń auditorlik tekseriwin ótkeriw aktual bolıp barıp atır. Finanslıq investitsiyalardı audit etiwden maqset, olardı buxgalteriya esabında júritiliwi metodikası hám olardan alınǵan nátiyjeler boyınsha salıqqa tartılıw tártipleri Ózbekstan Respublikamızda tekserilip atırǵan dáwirde háreketdegi normativ hújjetlerge sáykes keliwi, usınıń menen birge finanslıq esabat maǵlıwmatlarınıń isenimliligi tuwrısında tolıqqonli pikir qáliplesiwi bolıp esaplanadı.Qoyılǵan maqsetke erisiw ushın auditor klienttiń málim bir dáwir dúzilgen finanslıq esabatın úyrenip, odaǵı finanslıq investitsiyalarǵa tiyisli kórsetkishlerdiń tuwrılıǵı, isenimliligi, tolıqlıǵı tuwrısında juwmaq beriw ushın tómendegi basqıshlarda ámelge asırsa, maqsetke muwapıq boladı. 1) Auditni joybarlaw ;
2) Xojalıq mámileleri auditi;
3) Auditorlik juwmaǵın beriw;
Auditorlik tekseriwi belgilengen programma tiykarında aparıw processinde hár qıylı daǵı jol qoyılǵan aljasıqlar ushıratılıwı múmkin. Jol qoyılıwı múmkin bolǵan aljasıqlar hám olardı ámeldegi nızamshılıq hám klienttiń finanslıq tásiri úyrenip shıǵılǵan bolıp, tekseriw processinde jol qoyılǵan qátelik jaǵdayları ushraytuǵın bolsa, ol halda auditor óziniń jumısshı hújjetlerinde olardı jazılıwı kerek. Házir ámeliyatımızda finanslıq investitsiyalardı audit qılıw boyınsha jumısshı hújjetleriniń úlgili forması joq. Usılardı inabatqa alıp, biz jumısshı hújjetleri hám ishki sezimobot formaların usınıs etiwdi kerek taptık. Joqarıdaǵı kórsetilgen maǵlıwmatlardan Ózbekstan aymaǵındaǵı barlıq auditor shólkemleri paydalanıwları múmkin.