İpek yolu è ипек йолу реäАÊсийа ùейяти: Аêèô Ìóñàéåâ

edilmədiyi vəziyyətlərdə sui istifadəyə açıq olan və gözlənilən nəticəyə gətirib çıxarmayan
bir xüsusiyyəti saxlayır. Bu səbəblə ödəniş edən ictimai məşğulluq idarələri, müəssisələri
yaxın təqibə almaqda və müqavilə müddəalarının tətbiqinə nəzarət edir. Ödənişlərin edildiyi
proqramlardan istifadə edən müəssisələr, ağır bir öhdəlik və məsuliyyətlə qarşı-qarşıya
qaldıqda, bu öhdəliyi və məsuliyyəti yerinə yetirmədiyi zaman ciddi sanksiyalara məruz
qalır [7, s.41].
Ödəniş və Məşğulluq Yardımı Proqramının struktur işsizliyin sıx olduğu, əmək tələbinin
kafi olmadığı, sahibkarlığın zəif olduğu bölgələrdə və ölkə daxilində inkişaf potensialı olan
sektorlarda tətbiq olunması halında müvəffəqiyyət şansının artacağı irəli sürülə bilər. Digər
tərəfdən ixracatın artırılmasına və inkişaf etdirilməsinə istiqamətli siyasətlərdə bu proqram-
ların tətbiqinin faydalı olacağı düşünülür.
Nəticə.
Ümumi bir təşviq tətbiqinin çox yaxşı hazırlandığında faydalı nəticələr əldə ediləcəyi
güman edilir. Ancaq xüsusilə müəyyən meyarları və xüsusiyyətləri olan kiçik və orta müəs-
sisələrə istiqamətli ödəniş, sığorta və verginin  tətbiq olunması lazımdır. Beləliklə böyük
sərmayə  quruluşuna  sahib  güclü  firma  və  holdinglər,  inkişaf  potensialı  olan  təvazökar
miqyasda fəaliyyət göstərən kiçik və orta müəssisələrin qarşılarına keçməyinə mane olur. 
Sözü gedən proqramlar vasitəsilə sahibkarlar və müəssisələrə təhsil, konsaltinq xid-
mətlərinin yanında aşağı faizli kredit və ya faizsiz kredit təmin edilməsi yolu ilə əmək
tələbinin artırılması təmin edilə bilər. Türkiyədə, xüsusilə işsizlik səbəbiylə sıx köç verən
xüsusi sektorun zəif olduğu, inkişaf fərqlərinin olduğu bölgələrdə tətbiq etməklə sosial-iqti-
sadi mühitin yaxşılaşması təmin edilə bilər.
ƏDƏBİYYAt:
1.  Aziz Köklü, Makro İktisat, 2. Baskı, Ankara,S Yayınevi, 1987,
2.  Cafer Unay, Makro Ekonomi, 6.Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi, 1996.
3. Dr. Rebii Savaşır, Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Küçük ve Orta Boyutlu İşlet-
meler Açısından İstihdam Politikaları, Kamu-İş, Ankara, 1999.
4.Meryem Koray, Günümüzde İşgücü Piyasasının Özellikleri, Sorunları ve İstihdam Poli-
tikaları, II. İstihdam Haftası Tebliğleri, İİBK Yayın No:276, Ankara, 1992.
5.Nusret Ekin, Türkiye’de Yapay İstihdam ve İstihdam Politikaları, İTO Yayın No:2000-
33, İstanbul, 2000,.  
6.Kamil Turan, Küreselleşen Çağımız ve Çalışma Hayatı, Kamu-İş,İş Hukuku ve İktisat
Dergisi, Ocak 1994, Cilt:3,Sayı:3.
7.Recep Varçın, İstihdam ve İşgücü Piyasası Politikaları, Ankara, Siyasal Kitabevi, Ocak
2004.
8.Mustafa Kemal Biçerli, İşsizlikle Mücadelede Aktif İstihdam Politikaları, Eskişehir,
Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1563, 2004.
9. ILO, Ekonomik ve Sosyal Politika Komitesi 288. Oturum, ikinci gündem maddesi
AİPP, Genova, Kasım 2003.
n 
İPƏK YOLU 
n 
1/2017
AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ
62

---

10.Thomas Janoski, “Explanining State Intervention to Prevent Unemployment:The Im-
pact of  Institutions on Active Labor Market Policy Expenditures in 18 Countries”, Eds. Gün-
ther Schmid, Jacqueline O’Reilly ve Klaus Schöman, İnternational Handbook of Labor
Market Policy and Evalotion, Edwart Elgar, Cheltenham U.K., 1996.
11.Amit Dar ve Zafiris Tzannatos, Active Labor Market Programs,:A Review of The Ev-
idence From the Evaluations, The world Bank, washington ,1999
Abstract
tOOLS FOR ACtIvE EMPLOYMENt POLICY  
Balkaya Ceylan MUHAMMED
Ph.D. student Western University
Key words: employment, unemployment, active and passive policy of employment, labor
market, job creation programs 
The article adresses the issues of employment and unemployment in Turkey in the context
of globalization. The article examines the policy of active and passive employment, which
effectively influence the labor market. Among the active employment policy uses educational
programs, job placement and counseling services, job creation programs, financial support
for regional employment, business development, etc. we study the classification of tools for
active employment policy.
Резюме
СРЕДСТВА ПОЛИТИКИ АКТИВНОЙ ЗАНЯТОСТИ 
Балкая Джейлан мУХАммЕД
диссертант Университета “ Запад”
Ключевые слова: занятость,безработица, политика активной и пассивной заня -
тости, рынок труда, программы создания рабочих мест
В условиях глобализации в Турции для решения проблем занятости и безработицы
необходимо формирование национальной политики в области занятости. Моделью ре-
шения проблем безработицы и занятости необходимо уделять внимание средствам ак-
тивной политики занятости. В статье исследуется политика активной и пассивной
занятости, которые эффективно влияют на рынок труда.
Среди активной политики занятости используются образовательные программы,
трудоустройства и консультационные услуги, программы создания рабочих мест, фи-
нансовая поддержка в регионах рабочих мест, развитие предпринимательства и др. Ис-
следуется классификация средств политики активной занятости.
AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ
63
n 
İPƏK YOLU 
n 
1/2017

---

ИмИТАцИОННАЯ мОДЕЛЬ ПРОГНОЗИРОВАНИЯ 
ВыИГРыША НА ОСНОВЕ  ПЛАТЕЖНОЙ мАТРИцы 
Вaгиф KЕРИмОВ 
к.т.н., доц. АГУ нефти и Промышленности
Хusniyya  ПАШАЕВА
ассистент.  АГУнП    
Отзыв: доц. АГУНП, С. Гасымов
Ключевы слова: пространство стратегий, матрица выигрыша, теория игр, седловая
точка, чистые стратегии, смешанные стратегии, метод Брауна
Построенная модель позволяет прогнозировать выигрыш первого игрока используя
смешанные стратегии игроков. Вторым игроком может выступать природа, например
при исследовании прибыли  в зависимости от выращивания различных сельскохозяй-
ственных  культур.  
Введение. Предположим, на посевном участке запланировано вырастить одну из
сельскохозяйственных культур. Урожайность зависит в первую очередь от  погодных
условий. Пусть, стоимость  1 ц. растения с номером  i равна  bi. Предположим, по кли-
матической статистике региона известно, что данному региону  характерны 10 степеней
дождливости: (0; 0,1), (0,1;0,2),…,(0,9;1), которые характеризуют интервалы дождли-
вости от наименьшего – 0%, к наибольшему -100%. В общем случае интервалы можно
построить так: Введем параметр hij, который показывает урожайность i-й культуры при
погодных условиях  j.  Тогда  bihij –  прибыль от продажи культуры i при условии дожд-
ливости j. Введем обозначения  aij=bihij. В результате получим следующую матрицу:
Человека интересует выбор для посева такой культуры, при которой его прибыль
максимальна. По теории игр известно, что если матрица игры имеет седловую точку,
то то она является решением игры: 
(1)
При отсутствии такой точки, решение матричной игры анализируется в простран-
стве смешанных стратегий. Допустим, вероятность выбора  стратегии   i   первым иг-
роком равна     xi, вероятность выбора вторым игроком стратегии j   равна    yj.
В этом случае [1,2] средний выигрыш первого игрока составляет:
(2) 
n 
İPƏK YOLU 
n 
1/2017
AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ
64

---