İsa muğanna ideal
Yüklə 5,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
______________Milli Kitabxana_______________ oxşayırdı. Bir az bundan əvvəl Xaşın özünün işarəsi ilə motoru işə salıb hazır dayanmışdı ki, "Dəlini birbaş dəlixanaya" aparsın. İşi tərsinə görəndə sözün əsl mənasında gözləri kəlləsinə çıxdı. Səmədin heybətli bağırtısı şoferin olan-qalan ağlını da aldı: - Sür, köpəyoğlu! Rədd elə Xaşınızı burdan! Yoxsa, özüm sürrəm, aparıb meşənin fızıllığına tulluyaram, çaqqallara yem olar, sabah bağırsaqlarını yığarsınız kol-kosun arasından! Rədd ol burdan! Təkərlərdən tükürpədən vıyıltı qopdu. Geriyə, yanlara toz-duman və yanıq rezin qoxusu yayıldı. Maşın meydanda əyri-üyrü qara izlər sala-sala, qıjıltı, gurultu ilə uzaqlaşdı. Xəlvətlə Qıllı Çax-çuxa doğru, məhlə milisionerləri isə maşının ardınca getdilər. Nə Abıdan, Təftişdən, o biri Qəlyanlılardan, nə də cəmaatdan səs-səmir çıxırdı. Bayaq Abı ayağa qalxıb qocalarla birlikdə irəli gələndə, Səməd ağ daş binanın həyətindəki xançal əhvalatını və Seyid kişinin qonaq evinin həyətindəki nitqi xatırlamışdı və Abı irəli gələndə məhz xançal əhvalatına və o nitqə bənzər bir şey olacağını zənn eləmişdi. Əmma Abı susurdu. Hadisə elə gözlənilmədən və elə sürətlə olmuşdu ki, nə baş verdiyini hələ heç kəs dərk edə bilmirdi. Belə bir vəziyyətdə Səməd yenə də nəfəsini dərməmiş, bayaqkı ağ-bəniz, qaraqaş, qaragöz qızı - Müşərrəf Mirbağır qızı Bağırlını çağırdı: - Müşərrəf... bura zəhmət çək. Qızı çağırırdı, əmma o yenə bədbəxt ailənin - Qarısqa qarı ilə gəlinlərinin, nəvələrinin havada şəklini görürdü. Müşərrəf vahimələnmişdi. Atası - Mirbağır müəllim də narahat olmuşdu, yenə də dodaqaltı, "Vay, vay! Bu nədi, bu nədi?!" - deyirdi. Səməd üst-başını düzəltdi. Əllərini daraqlayıb, gombulların dırnaqları altında yaymalanan qandan, tərdən, toz-torpaqdan bərkimiş saçını alnından dala apardı, boynuna tökülən qana bulanmış ovuclarını çirkli yaylığı ilə qurulayıb, Müşərrəfə təpindi:
- Dedim bura zəhmət çək! Yemiyəcəm səni! Qız torəddüdlə, ağır-ağır yaxınlaşdı. Nazik aypara qaşlarını və kirpiklərini titrədə-titrədə Səmədə baxdı, əmma bu qorxunc adamın gözlərində nə gördüsə, dərhal dirçəldi. Səməd özü də ürək-dirək verdi: - Qorxma məndən, - dedi, - pis niyyətim yoxdu. Mən pislərə pisəm... De görüm... Sən bilirsənmi ki, o qarının haqqını verdilər sənə?!- Atan başa düşər bunu, məncə. Sən özün de görək... ______________Milli Kitabxana_______________ Müşərrəfin ağca üzü pörtdü. Aypara qaşlar gərildi. - Qannın?!. Xeyr!.. öz zəhmət haqqımı almışam mən. Yüz kilo pambıq yığmışam!.. Hələ bir az da artıqdı. Düz çəkmədi o kişi!.. Günorta hamı tənəffüsə çıxanda mən çıxmadım. Özümə söz vermişdim ki, yüz əlli kilo yığacam. Azı yüz iyirmi, yüz otuz kilo pambıq var orda. Bildir də belə işlədim mən burda, təşəkkürnamə aldım... - Qızın nazik, hissiyatlı dodaqları civə kimi qayrıayırdı. - Atamı qarışdırma bura! Bizim ailədə heç kəs heç kəsin işinə qarışmır"! Səbirsizlikdən, az qaldı ki, Səməd əlini o nazik dodaqların üstünə bassın. - Çalış artıq söz danışma, Müşərrəf. Sualıma cavab ver. Neçənci sinifdə oxuyursan? Müşərrəf heç nə anlamırdı. - Onuncuya keçmişəm. Necə ki? - İnstituta gedəcəksən? - Darülfünuna gedəcəm. Sergey Mironoviç Kirov 1 adına Dövlət Darülfünuna. Filologiya fakultosinə girəcəm. Necə ki?! - Girə bilmiyəcəksən, Müşərrəf. Əgər atan doğrudan da sənin işlərinə qarışmırsa, qəbul imtahanmda kəsiləcəksən! Müşərrəfin pörtmüş üzündə ağ ləkələr əmələ gəldi. Qız dönüb yoldaşlarına baxdı. -
Qarışqa qarı ilə gəlinlərinin, nəvələrinin havada şəklinə Mirbağır müəllimlə Muradovanın qaraltıları qarışdı. Səməd əlini qızın çiyninə toxundurdu. - Maarif müdiri bilir mən nə deyirəm. Rayonda özü bu barədə danışıb. Sultan Əmirli kimi nüfuzlu yoldaşnan döşləşib. Xahiş edək, köhnə, təcrübəli tədris mütəxəssisi kimi izah elosin, başa salsın qızını, görək niyə kəsiləcəksən. Mirbağır müəllim duruxmuşdu. Xahişi eşidəndə ortasını fırladıb Muradovaya baxdı:
- İzaha ehtiyac varmı?! Bu nədi belə?! İzahat vaxtıdı?! Muradova dillənmirdi. Səməd təkidlə: - Rayonda danışdığınızı danışın! - deyəndə Mirbağır müəllim Səmədlə Muradovanın arasında fırfıra kimi firlandı. 1934-cü ildə Kirov öldürüləndən sonra onun adına şəhər və müəssisələrin sayı-hesabı yox idi. Azərbaycan Dövlət Universitetinə də Kirovun heç bir aidiyyatı yox idi. ______________Milli Kitabxana_______________ - Rayonumuzda maarif-mədəniyyət işlərinə baxan raykom katibi dayanıb burda... Mənim danışdığım orda qaldı. Hamı şahiddi, Sultan Əmirli yoldaş nə kökə saldı məni. O barədə bir də danışmaq istəmirəm, yoldaş Səməd. Bu gün vəziyyt də başqadı, tləb də. Səmədin səsi sərtləşdi: - Tələb?! Tələb olunur ki, kolxozçunun təminatına buraxılan pulu yığıma kənardan cəlb olunanlar aparsınlar?! Müşərrəf necə portmüşdüsə, Mirbağır müəllim də eləcə pörtdü: - Sultan Əmirli yoldaş qayıdanda ondan soruş. Bu işlərin hamısı onun göstərişidi. Qarışqa qarı ilə gəlinlərinin və nəvələrinin şəklinə qırmızı tuf daş binanın foyesindəki adamların qaraltıları qarışdı. Səməd pırpız qaşlar altında əzabla dolu boz-ala gözləri gördü. Səsi endi, hətta titrəyən kimi oldu: - Sultan Əmirli nə vaxt, harda, kimə göstəriş verib ki, o pul qırılan diviziyada qırılanların uşaqlarına yox, şəhər məktəbiynən dəmir yol məktəbinin şagirdlərinə paylansın?! Mirbağır müəllim yenə duruxdu. Şalvarının cibindən baş yaylığısayağı böyük dəsmal çıxardıb buxağını, boğazını sildi. Gözünün biri Muradovada, biri Səməddə idi. - Başa düşmürəm, sən nə istəyirsən məndən. Tutaq ki, izah elədim, Müşərrəf də bildi ki, tədris proqramı alayarımçıq keçiləndə şagirdin biliyi də alayarımçıq olur. Bu il AMİ-yə 1 göndərdiyimiz uşaqlardan soruşublar: "Üzvi kimyadan müəlliminiz kimdi?", uşaqlar bilməyiblər üzvi kimya nə olan şeydi. Çünki keçən il noyabrın axırınacan pambıqda qalmışdılar, dekabrda da suşilkalarda 2 qoza arıtlamışdılar. Yanvarda tədris müdirləriynən kimya müəllimləri yığışdılar maarit şöbəsinə, dedilər qeyri-üzvi kimyanı zornan çatdırırıq, üzvi kimyaya vaxt qalmır... Qısası, "Kamal attestat"larında üzvi kimyadan qiymət yazmadıq. Nazirlikdən bir axmaq inspektor qışqırdı, bağırdı ki, "tədris proqramını pozduğunuza görə hamınıza töhmət verdirəcəm". Məcbur elədi bizi, yazdırdı qiyməti. Axırı, AMİ- dən uşaqlarımız kor qız kimi qayıtdılar. Burdakı onuncuların aqibəti də elə olacaq. Bu da izahat! Nə çıxar mə- "Tibb institutu" da dilə rus təbirilə ("AMİ" - Azerbaydjanskiy medisinskiy institut) daxil olmuşdu. Havalar soyuqlaşandan sonra açılmayan qozaları kollardan dərib "suşilka"larda (soba - "peç" istisində) açırdılar. Yüklə 5,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|