İşçi heyəti: Redaksiya heyəti: Vahid Axundov (iqtisad elmləri doktoru, professor), Ziyad Səmədzadə
- Azərbaycanın vergi sistemində son
Yüklə 4,23 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- - Azərbaycanın vergi sistemində son illər həm texnoloji modernləşmə sahəsində, həm də vergi inzibatçılığı
- - Vergi borclarının alınması üçün hansı təsir vasitələrindən istifadə
- - Sahir müəllim, bir müddət öncə Vergilər Nazirliyi borclu vergi ödəyi- cilərinin ölkədən getmək hüququnun
- Azərbaycanın vergi sistemində son illər həm texnoloji modernləşmə sahəsində, həm də vergi inzibatçılığı sahəsində əsaslı islahatlar aparılıb. Bu islahatlar vergi xidmətinin bütün dairələrində ciddi müsbət dəyişiklik- lərə gətirib. Bəs, görülən işlər vergi borclarının idarə olunması sahəsinə necə təsir göstərib? - Vergi orqanlarında idarəetmə sis- teminin beynəlxalq standartlara uyğun- laşdırılması, vergilərin könüllü ödənilməsi sisteminin inkişaf etdirilməsi, vergi ödəyi- cilərinin hüquqlarının etibarlı qorun- masının təmin edilməsi, vergidən yayınma halları ilə mübarizənin gücləndirilməsi və vergi borclarının yaranmasının qarşısının alınması istiqamətində əhəmiyyətli işlər görülmüşdür. Artıq bir neçə ildir ki, Vergilər Nazirliyinin rəh- bərliyinin, şəxsən cənab Fazil Məmmə- dovun təşəbbüsü ilə nazirlikdə informa - siya kommunikasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi üçün işlər aparılır. Bu, vergi borclarının alınması sahəsində işlərin də səmərəliliyinin artırılmasına şərait yarat- mışdır. Vergi sisteminin səmərəliliyi barədə danışarkən, ilk növbədə, ölkədə vergi ödəyicilərinin öz vergi öhdəliklərini nə dərəcədə intizamla ödədiyi və vergi öhdə- liklərinin yerinə yetirilməsi prosesinin nə dərəcədə sadə olmasının mühüm əhəmiyyəti vardır. Könüllü əməletmə göstəricisi vergi sisteminin nə dərəcədə səmərəli işlədiyini göstərən mühüm amil- lərdəndir. Əgər biz bu göstəriciyə nəzər yetirsək, 2012-ci ilin birinci yarısında vergi ödəyi- cilərinin təxminən 72,2 faizi büdcə qarşısındakı vergi öhdəliklərini vaxtında icra etmişlər. Bu göstərici keçən ilin mü- vafiq dövrü ilə müqayisədə 4,9 faiz art- mışdır. Bu zaman vergi bəyannamələrini vaxtında təqdim edən vergi ödəyicilərinin sayı 90 faizdən çoxdur. Buna baxmayaraq, bəzən vergi ödəyi- ciləri öz öhdəliklərini vergi qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş müddətdə dövlət büdcəsinə ödəmirlər ki, bu da borclanma hallarının yaranmasına gətirib çıxarır. Əgər vergi xidməti müvafiq informasiya sisteminə malik deyilsə, borcların çevik və səmərəli idarə edilməsindən söhbət belə gedə bilməz. Azərbaycanın vergi sistemi bu mənada geniş texnoloji imkan- lara malikdir. Əlaqəli informasiya bazası, elektron məlumat mübadiləsi bizə borcların yaranma halları barədə dərhal məlumatlar əldə etməyə və daha çevik tədbirlərin həyata keçirilməsinə imkan verir. Elektron məlumat bazalarının mövcudluğu borclu vergi ödəyici haqqın- da müfəssəl məlumat, o cümlədən ak- tivləri, öhdəlikləri, kapitalı, hesablamaları, dövlət büdcəsinə ödənişləri barədə göstəri- ciləri əldə etməyə və bununla onun likvid- lik dərəcəsini qiymətləndirməyə imkan verir ki, bu da borcların səmərəli idarə edilməsi üçün əsas amillərdəndir. Borcların aradan qaldırılması üçün çevik idarəetmə sisteminin qurulması bizə borcların yaranmasının qarşısını al- mağa yardım edir. Məsələn, cari ilin bi - rinci yarısı ərzində yaranmış 86478 borclu vergi ödəyicisi üzrə aparılmış çevik təd- birlər nəticəsində onlardan 90,1 faizinin borcları tamamilə ləğv edilmişdir. - Vergi borclarının alınması üçün hansı təsir vasitələrindən istifadə AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 4/2012. 29 edilir? Sizin fikrinizcə, onlar nə dərəcədə səmərəlidir? - Vergi qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş vergilər vergi ödəyiciləri tərəfin - dən tam və vaxtında dövlət büdcəsinə ödənilməlidir. Bu şərtlərin gözlənilməməsi vergi ödəyicilərinin dövlət büdcəsi qarşı - sında borclarının yaranmasına səbəb olur ki, bu da vergi yığımları üzrə kəsirlərin yaranmasına və nəticədə isə dövlətin maliyyə resurslarının məhdudlaşmasına təsir göstərə bilir. Vergilər Nazirliyi vergi borclarının artımının qarşısının alınması və qısa za- man ərzində aradan qaldırılması üçün dərhal borclu vergi ödəyicisi ilə tədbirlərə başlayır. İlk növbədə, vergi ödəyicisinə hesablanmış vergilərin, faizlərin və tətbiq edilmiş maliyyə sanksiyalarının ödə - nilməsinə dair bildiriş göndərilir. Vergi öhdəlikləri icra edilmədikdə həmin vergi ödəyicilərinə qarşı borcun alınması is- tiqamətində məcburi tədbirlər görülür, yəni borclu vergi ödəyicisinin bank hesablarına icra sənədi olan sərəncamlar qoyulur və onun əmlakın siyahıya alın- ması həyata keçi rilir. Bundan başqa, ötən ildən başlayaraq vergilər nazirinin müvafiq əmri ilə vergi borclarının alınması strukturlarına operativ vergi nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı səlahiyyətlər verilmişdir. Bu həmin tədbirlərin daha sürətli, çevik, insan və vaxt resurslarından səmərəli istifadə edilməsi ilə aparılmasına imkan vermiş, lüzumsuz yazışmaların qarşısının alın- masına, vergi borclarının alınmasına, eləcə də vergi uçotunun və vergi nəzarə- tinin səmərəliliyinin təmin edilməsinə gətirmişdir. Yeni səlahiyyətlər borclu vergi ödəyicilərində nəzarət tədbirlərinin gücləndirilməsinə və hesablanmış ver - gilərin ödənilməsinin təmin edilməsinə imkan yaratmışdır. 2012-ci ilin birinci yarısı ərzində vergi orqanları tərəfindən borclu vergi ödəyi- cilərinin dövlət büdcəsinə yaranmış borclarının ödənilməsinin təmin edilməsi məqsədi ilə əmlaklarının siyahıya alınması barədə 22 816 sayda qərar açılmışdır və bunlardan 94,1% borclar ləğv edildiyinə görə bağlanılmışdır. - Sahir müəllim, bir müddət öncə Vergilər Nazirliyi borclu vergi ödəyi- cilərinin ölkədən getmək hüququnun məhdudlaşdırılması ilə bağlı məh - kəmələrə müraciət etmişdi. Bu kimi məcburiyyət tədbirləri davam edirmi? - Əlbəttə, vergi orqanları təkcə ənənəvi tədbirlərlə kifayətlənmirlər. Biz borcların alınması istiqamətində qanunvericiliyin imkan verdiyi səlahiyyətlər çərçivəsində digər vasitələrdən də istifadə edirik. Məsələn, aparılan araşdırmalar nəticəsində mülkiyyətində heç bir daşınan və ya daşınmaz əmlakı müəyyən edilməmiş, lakin hüquqi şəxslərdə təsisçi və ya payçı kimi çıxış edən borclu fiziki şəxslər müəyyən edildiyi hallarda, onların borc - larının hüquqi şəxslərindəki paylarından tutulması istiqamətində tədbirlərin həyata keçirilməsinə başlanılmışdır. Mülki qanunvericilik ödəyicinin şəxsi borcları üzrə tutmanın onun başqa əm- lakının borclarını ödəməyə kifayət et- mədikdə, hüquqi şəxsdəki şərikli kapi- talındakı payına yönəldilməsi imkanları nəzərdə tutur. Buna görə də hüquqi şəxs- lərdə təsisçi (payçı) kimi çıxış etmələri müəyyən edilən fiziki şəxslərin borclarının AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 4/2012. 30 Yüklə 4,23 Kb. Dostları ilə paylaş:
|