Ишлаб чикариш дастури

12.4-rasm. Olti shpindelli tokarlik yarim avtomat dastgouida tishli g’ildirakka mexanik ishlov berish

Texnologik jarayonning birinchi va ikkinchi davrlarini birlashtirish uchun sakkiz shpindelli tokarlik yarim avtomatlaridan foydalaniladi (12.5-rasm). Bunday dastgou stolining juft raqamli uolatlarida tishli \ildirak xom-ashyosini ishlov berilmagan yuzasi bo’yicha o’rnatish maqsadida uch mushtchali patronlar qo’llaniladi.

Dastgouning toq raqamli uolatlarida esa kengayuvchi opravka o’rnatilgan bulib u ishlov berilgan markaziy teshik bo’yicha Detalning o’rnatishga xizmat qiladi. Bundan kurinib turibdiki, dastgou stoli birdaniga ikkita uolatga buriladi. Toq raqamli uolatdagi kesuvchi asboblar tishli \ildirak xom-ashyosining sirt yuzalariga va markaziy teshikka mexanik ishlov berish uchun texnologik so’zlanadi.



12.5-rasm. Sakkiz shpindelli tokarlik yarim avtomat dastgouida tishli g’ildirakka mexanik ishlov berish

Toq raqamli uolatlarni utib bulgandan sung xom-ashyo juft raqamli uolatlar uchun qayta o’rnatiladi. Bu uolda o’rnatish yuzalari almashadi. Juft raqamli uolatlaridagi kesuvchi asboblar tishli \ildiraklarning qolgan tashqi yuzalariga mexanik ishlov berish uchun texnologik suzlangan buladi.

Tishli \ildiraklarga tish ochish usuli tishning shakliga (tq\ri tishli, qiyshiq tishli, vintsimon va xokazo) ishlab chiqarish dasturiga va tishni aniqlik darajasiga bo\liq uolda tanlanadi. Donali ishlab chiqarish va ta’mirlash sharoitida tsilindrsimon tq\ri va qiyshiq tishli \ildiraklarga tish ochish uchun gorizontal – frezerlash dastgoulari qo’llaniladi. Dastgou stoliga buluvchi mexanizm o’rnatiladi. Bu uolda tish ochish uchun disksimon modulli frezerlar ishlatiladi. Ishlov berilayotgan tishli \ildiraklarni tishlari sonidan kelib chiqib bir modulli frezalar yiђmasi qo’llaniladi.
Seriyali va yalpi ishlab chiqarish sharoitida maxsus tish frezerlash dastgoularidan foydalaniladi. Tish frezerlash dastgoularida modulli chervyakli frezerlar ishlatiladi. Bu frezerlar sirpanib-dumalash uarakati natijasida tishlarni uosil qiladi. Bundan tashkari dolbyak bilan ta’minlangan ilgarilanma-qaytma uarakat qiluvchi tishni dolbyaklash (uyib ishlash) dastgoulari keng qo’llaniladi. Bu dastgoularda kesuvchi asbob-dolbyak aylanma uarakat ham qiladi. Bu usul ikkinchi turga oid bulgan kup gardishli tishli \ildiraklarga tish ochish uchun yagona usul uisoblanadi.
Buluvchi diametriga mos ravishda va uning ortishi bilan tishlar orasidagi cho’qurliklari kengayib boruvchi konussimon tishli \ildiraklarni tishlari ikki marta ishlov berish yuli tayyorlanadi. Birinchi utishda tish shakliga qarab shaklli disksimon freza yordamida tishlar orasidagi cho’qurlik uosil qilinadi va ikkinchi utish tishni randalash dastgoularida bajariladi. Bu dastgoularda modulli (tish moduliga mos) ikkita randalash keskichini bir-biriga nisbatan ma’lum burchak ostida o’rnatib sirpanib-dumalash uarakati qushib olib boriladi va natijada tishlar orasidagi cho’qurlik uosil qilinadi. Egri tishli konussimon tishli \ildiraklarni tishlari keskichlar kallagi yordamida maxsus dastgoularda uosil qilinadi.
Tishning ishchi yuzalariga yakunlovchi ishlov berish tishlarini sheverlash dastgoularida olib boriladi. Bundan maqsad tishni yuza tuzaligini aniqlik darajasini orttirish va tishni shaklini tq\rilashdan iborat. Termik ishlov berilgandan sung membranali rolikli patronlarda tishni yuzasi bo’yicha o’rnatilgan uolda tishli \ildiraklarni markaziy teshigi ichki yuzalari jilvirlanadi. Keyin esa markaziy teshik bo’yicha o’rnatilgan uolda tishni ishchi yuzalari turli xil usullar yordamida jilvirlanadi.
Tishlarni shevinglash 2 xil usulda bajariladi, birinchi usul shever deb nomlangan maxsus sheverlar va ikkinchi usulda maxsus shever reyka yordamida ishlov beriladi. SHeverlar yonlarida 0,8 mm cho’qurlikdagi cho’qurchalari bulgan kesuvchi tishli \ildirakdan iborat buladi. SHevenglashni umumiy sxemasi
12,6 rasmda keltirilgan.