Ишлаб чикариш дастури

Komplekt - bu bir necha mahsulotlar yiђindisi bulib, ular bir-biri bilan ishlab chiqaruvchi korxonada yiђilmaydi, ammo umumiy kurinishidagi yordamchi harakterdagi xizmat vazifasini bajaradi (ehtiyot qismlar komplekti, asboblar komplekti, biriktirish detallari komplekti va hokazo).
Yiђish yordamida hosil qilingan birikmalarni quyidagi turlari mavjud:
a) quzђalmas va ajralmas birikmalar (payvand, kleyilash, zuriqish utkazishi bilan hosil qilingan birikmalar va hokazo);
b) quzђalmas va ajraluvchi birikmalar (boltli yoki vintli birikmalar, konusga utkazilgan va utuvchi utkazish bilan hosil qilingan birikmalar);
v) quzђaluvchan va ajraluvchi birikmalar («vint-gayka» juftligi, oraliq utkazish bilan hosil qilingan birikmalar, sharnirli va shu kabi birikmalar);
g) quzђaluvchan ajralmas birikmalar (titrash podshipniklari, tutqichni juvalangan o’q bilan birikmasi va hokazo);
Yiђish ishlari mashina va mexanizmlar tayyorlashda oxirgi ish hisoblanadi. Yiђish ishlari sifatli bajarilganligi mashina va mexanizmlarning ishonchli va uzoq vaqt ishlashini belgilovchi omildir.
Yiђish ishlarini mashina va mexanizmlar tayyorlashdagi umumiy hajmi 20-30% (qishloq xujalik mashinasozligi), 40-60% (samolyot sozlik) tashqil etadi.
Yiђish ishlarining tashkil qilish shakllari va o’rni ishlab chiqarish sharoiti va mahsulot turiga boђliq buladi. Donali va mayda seriyali ishlab chiqarish sharoitida yiђish operatsiyalari mexanika yiђuv sexlarining yiђish bulinmalarida amalga oshiriladi. Seriyalar ishlab chiqarish sharoitida alohida yiђuvchi sexlari tashkil etish mumkin. Kup seriyali va yalpi ishlab chiqarishda mahsulotning ayrim yiђma birikmalari tuђri potokli yoki potokli ishlov berish tizimlarining oxirida yiђiladi, tayyor mahsulotni hosil qilish esa alohida yiђish konveyrida bajariladi.
Mexanik ishlov berishga sarflangan vaqt hajmiga nisbatan belgilangan yiђish uchun sarflangan vaqtning hajmini quyidagicha ifodalash mumkin:

• 
  donali va mayda seriyali ishlab chiqarish 40-50%;
  
• 
  urta seriyalida 30-35%;
  
• 
  kup seriyalida 20-25%;
  
• 
  yalpi ishlab chiqarishda esa 20% dan kam.