Ишлаб чикариш дастури

12,6-rasm Diskli shever bilan tsilindrik tishli \ildirakni shevinglash.
a) umumiy kurinish
b) va v) bir utishli shevinglash sxemasi
Bunda ishlov beriladigan tishli \ildirak opravkada (12,6 a- rasm) dastgou stoli markazlariga joylashtiriladi. SHever tishli \ildirakni ustida 15 burchak ostida \ildirak bilan vintli juft uosil qilganday uolda joylashadi. Aylantiriladigan shever ishlov beriladigan tishli \ildirakni aylantiradi. Bunda u o’q bo’yicha ilgarilanma - qaytma uarakat qiladi. Bu vaqtda shever tishni butun uzunligi bo’yicha qirindi qirib oladi. SHever stolni har bir uarakatiga mos uolda vertikal uarakat ham qiladi. Stolni har bir uarakati oxirida shever teskari aylanib tishni teskari (orqa) tomoniga ishlov beradi.

11.1-jadvalda misol tariqasida har xil kurinishga ega bulgan konusuli tishli \ildiraklarni texnologik mashrutlarini keltiramiz.

11.1-jadval
Har xil kurinishga ega bulgan konusuli tishli g’ildiraklarni texnologik mashrutlari

Konusuli tishli g’ildiraklarning kurinishi
Gardishli		Gupchakli		Valikli
Amal №	Amal tarkibi	Amal №	Amal tarkibi	Amal №	Amal tarkibi
005	Teshiklarni kengaytirish, toretslarni yunish va orqa yonini yunish	005	Gupchakdagi teshikni parmalash va toretslarni yunish	005	Toretslarni frezerlash va markazlash
010	Maxkamlash teshiklarini parmalash	010	Teshikni va shlitsalarni sidirish	010	Valik tomonidan boshlangich ishlov berish
015	Old tomonidan konusuli yuzalarni va toretslarni boshlanђich yunish	015	\ildirakni tashqi yuzasi bo’yicha boshlanђich yunish	015	\ildirak tomonidan boshlangich yunish
020	Orqa toretsni jilvirlash	020	\ildirakni yakuniy yunish	020	Valik tomonidan yakuniy yunish
025	Teshikni sidirish	025	Tishlarni boshlanђich kesish	025	Ђildirak tomonidan yakuniy yunish
030	Old tomonidan konusuli yuzalarni va toretslarni yakuniy yunish	030	Tishlarni yakuniy kesish	030	Valik uchidagi rezbalarni kesish
035	Tishlarni boshlanђich kesish	035	Ђildirakni chiniqtirish (obkatka)	035	Tishlarni boshlanђich kesish
040	Tishlarni yakuniy kesish	040	Termik ishlov berish	040	Tishlarni yakuniy kesish
045	\ildirakni chiniqtirish (obkatka)	045	Teshiklarni jilvirlash	045	\ildirakni chiniqtirish (obkatka)
050	Termik ishlov berish	050	SHlitsalarni kalibrlash	050	Termik ishlov berish
055	O’rnatish teshigini va orqa toretsni jilvirlash	055	Tishlarni jilvirlash	055	Valikni jilvirlash
060	Tishlarni jilvirlash	060	\ildirakni juftini tanlash	060	Tishlarni jilvirlash
065	Gilirakni juftini tanlash			065	Gilirakni juftini tanlash

3. Tishli g’ildiraklarni nazorat qilish.

Tishli \ildiraklarni nazorat qilish amallararo va barcha mexanik ishlov berish amallaridan sung olib boriladi. CHiziqli o’lchamlar, tashqi va ichki tsilindrik yuzalarning diametrlari o’lchov aniqligi darajasini inobatga olib turli o’lchov asboblari yordamida tekshiriladi yoki chegaraviy ulchash kalibrlaridan foydalaniladi. Tishlarni tayyorlash sifati qadam ulchagichlar, tish ulchagichlar, shabronlar yoki evolventalli yuzalarni ulchagichlari yordamida nazorat qilinadi. Tishli \ildirak yuazalarning uzaro joylashuvchi ularning sirtqi va radial urinishlari hamda uzaro perpendikulyarlik talablari maxsus indiqatorlik, qayta so’zlanuvchi ustunlarga ega bulgan moslamada markazlarga o’rnatilan uolda nazorat qilinadi. Bu uolda tishli \ildirak har ikki sirt tomonidan markaziy teshikka ega bulgan opravkaga o’rnatiladi.
Nazorat savollar:

1. 
   Tishli \ildiraklarning qaysi turlarini bilasiz?
   
2. 
   Tishli \ildiraklarni tayyorlashda ularga qanday texnik talablar quyiladi?
   
3. 
   Tish \ildiraklari qaysi materiallardan tayyorlanadi va ular uchun xom-ashyo turlarini sanab bering?
   
4. 
   Tishli \ildiraklarni turlari bo’yicha mexanik ishlov berish ketma-ketligini keltirib uting.
   
5. 
   Tishli \ildiraklarni qaysi usullari yordamida nazorat qilinadi?
   

Adabiyotlar:

1.Burtsev V.I. i dr. Texnologiya mashinostroeniya, Proizvodstvo mashin , II-tom, Moskva, MGTU im. N. E. Baumana, 1998 g.

2. Matalin A.A. Texnologiya mashinostroeniya. Leningrad, Mashinostroenie, 1985 g.
3.Egorov M.E., Dementьev V.I. Texnologiya mashinostroeniya, Moskva, Mashinostroenie, 1976 g.