İslam inanç Sİsteminde akilcilik ve kadi abdulcebbar

391 İbnü'l-Murtaza, age., s. 112. İbn Hacer, Lisanü'l-mîzan, Beyrut 1971, III, 386.

392 İbnü'l-Esir, el-Kamil fi't-tarih, IX, 111; Abdülfettah Lâşîn, age., 52-54.

393 Zerzur, Müteşabihü'l-Kur'an (Mukaddime), Kahire 1969, s.22.

394 İbnü'l-Murtaza, Tabakatü'l-Mu'tezile, s. 116-119. Hâkim el-Cüşemî, Şerhü'l-Uyûn (Fazlü'l-i'tizal ve tabakatü'l-Mu'tezile içinde), Tunus 1974, s- 382-393.

395 Keşfu esrâri'l-Bâtıniyye adlı eserin müellifidir. Fuat Sezgin, GÂS, I, 626.

396 el-Mesâil fi'l-hilâf beyne'l-Basriyyîn ve'l-Bağdadiyyîn adlı eserin müellifi olup bu eser üzerinde Max Horten çalışmıştır.

397 Kadı Abdücebbar'ın el-Umed'ine şerh olarak el-Mu'temed'i yazmıştır.

398 el-Muhît bi't-teklîfin derleyicisidir.

399 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 205-208.

400 Hakim el-Cüşemî, Şerhü'l-uyün, s. 367; Adnan Zerzûr, Müteşabihü'l- Kur'an (Mukaddime), s. 13.

401 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 208.

402 Kadı Abdülcebbâr, Fazlü'l-itizal, Tunus 1974, s. 164, 214.

403 İbnü'l-Murtaza, Tabakatü'l-Mu'tezile, s. 7, 112.

404 Kadı Abdülcebbâr, Muhtasar, s. 168; Şerhü'l-Usûli'l-hamse, 122-123.

405 Kadı Abdülcebbâr, Muhtasar, s. 178; Şerh, s. 149.

406 İrfan Abdülhamid, İslâm'da İtikadi Mezhepler ve Akaid Esasları, s.112.

407 İbnü'l-Murtaza, age., s. 113.

408 Gulât, gâliyye kelimesinin çoğulu olup daha çok Şia veya Batınîyye'ye mensup olan ve aşırı düşünceler taşıyan kişi ve gruplar için kullanılan bir terimdir, bk. Mustafa Öz, “Gâliye”, DİA, İstanbul 1996, XIII, 333-337.

409 Bu konuda geniş bilgi için bk. Adnan Muhammed Zerzûr, Müteşabihü'l- Kur'an (Mukaddime), s. 10-12. İ. Goldziher, Mezahibü't-tefsiri'l-İslâmî, Kahire 1955, s. 190.

410 W. Madelung, “Abdülcebbâr”, EIr, London 1985,1, 117-118. D. Gimaret, “Mu'tezile”, EI2, Leiden 1993, VII, 793.

411 Muhammed Amâra, Muhtasar (Mukaddime), s. 165-166.

412 bk. Îbnü'l- Murtaza, age., s. 113. Fuat Sezgin, GAS, 1,625; GAL Suppl, I 343.

413 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 209-214.

414 Bu metot için bk. Ebû Zehra, İslâm Hukuk Metodolojisi (trc, Abdülkadir Şener), Ankara 1973, s. 29.

415 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 214.

416 İbn Hacer, Lisanû'1-Mîzân, III, 387. Suyûtî, Tabakatü'l-müfessirin, Kahire 1967, s. 16.

417 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 214-215.

418 Zehebi, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, Beyrut 1983, XVII, 244; İbnül-İmad, Şezerâtü'z-zeheb, Beyrut ts., III, 202.

419 bk. İbnü'l- Murtaza, age., s. 113; Fuad Sezgin, GAS, I, 625; GAL Suppl, I, 343.

420 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 215.

421 Abdülkerim Osman, Şerhü'l-Usûli'l-hamse (Mukaddime), s. 16-17.

422 Madelung, W., “Abdülcebbar”, EIr. London 1985, I, 117. Peters, Jan, God's Created Speech: A Study in the Speculative Theology of the Mu'tazilî Qâdî l-Qudât Abû Hasan Abd al- Jabbar b. Âhmad al Hamadânî, Leiden 1976, s. 14.

423 Hâkim el-Cüşemî, Şerhu Uyuni'l-mesâil, 365-367; İbnü'l-Murtaza, Tabakatü'l-Mu'tezile, s. 112; Adnan Muhammed Zerzûr, Müteşabihü'l-Kıır'an, (Mukaddime), s. 13.

424 Zerzûr, ae., s. 14.

425 Zehebî, Mîzânü'l-itidâl, Beyrut 1963, II, 533; Îbn Hacer, Lisanü'l-Mîzân, III, 387.

426 A. Mahmud Subhî, el-Mu'tezile fi ilmi'l-kelâm, Beyrut 1985, I, 332.

427 Kadı Abdülcebbâr, Fazlü'l-itizal, s. 143.

428 Abdülkerim Osman, Şerhü'l-Usûli'l-hamse (Mukaddime), s. 10-11.

429 Kadı Abdülcebbar, Fazlü'l-i'tizal, s, 142-143.

430 Kadı Abdülcebbar, Şerh, s. 138.

431 Fahreddin er-Râzi, İtikadat, s. 28.

432 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 215-222.

433 Mu'tezililer bu iki farklı teorileri ile hem Descartes, Leibnez, Spinoza, ve Kant gibi rasyonalist filozoflara hem de insan bilgisinin kesbî olduğunu söyleyen Locke, Hume, Berkeley gibi empricizm yanlılarına esin kaynağı olmuşlardır.

434 Bir iradî fiilin sonucunda, ona bağlı olarak yeni fiillerin meydana gelmesine denir.

435 Zühdi Carullah, el-Mu'tezile, s. 115-118.

436 Her türlü hareket ve fiilin, nesne ve canlılarda bulunduğu ileri sürülen sıcaklık, soğukluk, kuruluk ve yaşlık gibi özelliklerin birbirleri ile birleşme ve ayrışmasından meydana geldiğini savunan görüş.

437 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XII, 306.

438 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XII, 4.

439 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, XII, 5-6.

440 Kadı Abdülcebbar, ae, XII, 123-126.

441 Kadı Abdülcebbâr, ae., XII, 7-12, 116-122.

442 Kadı Abdülcebbâr ashabü'l-mearife karşı çıkarken şu aklî delilleri getirir: Eğer Allah Teâlâ'yı bilmek zarurî olsaydı, diğer zarurî ilgiler örneğin gecenin karanlık, gündüzün aydınlık olduğunu bilme konularında olduğu gibi bütün akıllı insanlar ittifak ederler ve ihtilafa düşmezlerdi. Halbuki durum böyle değildir. Yine Allah Teâlâ'yı bilmek zaruri olsaydı onun hakkında şek, şüphe gibi şeyler insanlara arız olmaz ve hiç kimsenin onu inkârı söz konusu olmazdı.Halbuki birçok inkarcı ve mürted söz konusudur. Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 54-55.

443 Kadı Abdülcebbâr, ae., s. 52, 57.

444 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 39,69; Muhtasaru Usûli'ddîn ,s. 170-171.

445 Kadı Abdülcebbâr, Şerü'l-Usûli'l-hamse, s. 120-121

446 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğni, XII, 6.

447 Kadı Abdülcebbâr, ae., XII, 13.

448 Kadı Abdülcebbâr, ae., XII, 30.

449 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 18-19.

450 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XII, 13-22.

451 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 26.

452 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s.50-51; el-Muğnî, XII, 59, 63, 128, 254, 283; Hüsnü Zeyne, el-Akl inde'l-Mu'tezile, s.59.

453 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XII, 59-68.

454 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 57-58.

455 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 152.

456 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XII, 41-46.

457 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 47-53.

458 Kadı Abdülcebbar, ae., XII, 54-58.

459 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, XI, 375-379

460 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 88. el-Muğni, XIII, 280. Fazlü'l-i'tizal, s. 139. IV, 225, 384-385. Müteşabihü'l-Kuran, s. 33.

461 Kadı Abdülcebbâr, Müteşabihü'l-Kur'an, s. 1-2.

462 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XVII, 93.

463 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 88-89, 355; Müteşabihü'l- Kur'an, s.36.

464 İbn Mace, “Fiten” 8; Ebû Dâvûd, “Fiten” 1.

465 Tirmizî, “Fiten” 7; Nesâî, “Tahrim” 6.

466 Kadı Abdülcebbar, Fazlü'l-i'tizal, s.139.

467 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s.122-123; Muhtasar, s. 168.

468 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 77-87.

469 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 138.

470 Hayyât, el-Întisar, s. 93.

471 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse. s. 619; Müteşabihü'l-Kur'an, s. 35.

472 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 742; Muhtasar, I, 248.

473 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 170.

474 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 60-63.

475 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 123-124.

476 Kadı Abdülcebbâr, ae., 124-126.

477 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 222-234.

478 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s.128; Muhtasar, s.169.

479 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s.173.

480 Kadı Abdülcebbar, Fazlü'l-itizal, s. 139-140.

481 Hayyât, el-intisar, s. 13-14, 17.

482 bk. Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 178; Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 149. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 234-235.

483 ed-Duhân: 44/7-8.

484 Kadı Abdülcebbar, Fazlü'l-i'tizal, s. 140.

485 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 252.

486 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 94; el-Muhît, s. 36-37.

487 Kadı Abdülcebbar, el-Muhit, s. 38

488 Kadı Abdülcebbar, Şerh, s. 94-95

489 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usüli’1-hamse, s. 64, 95-115; el-Muhît bi't- teklif, s. 36-37.

490 Kadı Abdülcebbâr, el-Muhît, s. 76.

491 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 253. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 235-239.

492 el-A'raf :7/180. el-İsrâ: 17/110. Tâhâ: 20/8. el-Haşr: 59/24.

493 bk. M. Fuad Abdülbâkî, el-Mu'cemü'l-müfehres lîelfâzi'l-Kur'an, “vsf md.”

494 bk. Bekir Topaloğlu, “Allah”, DÎA, İstanbul 1989, II, 481-482.

495 Şehristânî, el-Milel ve'n-nihal, I, 30, 86.

496 bk. Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, V, 80-151.

497 Sıfatiyye: Allah Teâlâ'ya ilim, kudret, hayat, irade gibi ezeli sıfatlar nisbet eden Eş'ârîyye, Müşebbihe, Kerrâmiyye gibi fırkalara verilen ortak addır. bk. Şehristânî, el-Milel, 1, 92-93; M. Cevad Meşkûr, Mevsûa, s. 353-354.

498 Küllâbiyye: Ebû Muhammed Abdullah b. Saîd b. Küllâb el-Basrî (ö. 240/854) tarafından kurulan ve Cehmiyye ile Mu'tezile'ye karşı Allah'ın sıfatlarını ispat eden, Kur'an'ın kadîm olduğunu söyleyen bir fırkadır. Ehl-i Sünnet kelâmını hazırlayan hareketlerden biridir, bk. Yusuf Şevki Yavuz, “İbn Küllâb”, DİA, İstanbul 1999, XX, 156-157.

499 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 182-183; Muhtasar, s. 182-183.

500 Zemahşerî, el-Minhac fi usûli'd-dîn (nşr. Sabine Schmidtke), Stuttgart 1997, s. 56.

501 Eş'ârî- Makalâtü'l-İslâmiyyîn, s. 167.

502 Kadı Abdülcebbâr, Muhtasar, s. 182.

503 el-Hadîd: 57/3.

504 Yusuf: 12/76.

505 Kadı Abdülcebbâr, Fazlü'l-itizal, s. 162.

506 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s-183.

507 Kadı Abdülcebbâr, ae., s. 184,

508 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğni, V, 258.

509 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 239-244.

510 Kadı Abdülcebbar, el-Muğni, V, 183; Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 158.

511 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, V, 258; Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 65-66, 185-201:

512 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 245-246.

513 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 246.

514 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, V, 204-205; Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 151-156; Muhtasar, s. 180. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 246.

515 Kadı Abdüîcebbar, Şerhü'l-Usüli'l-hamse, s. 156-160; el-Muğnî, V, 219-228; Muhtasar, s, 180. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 247.

516 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usüli'l-hamse, s. 160-167; el-Muğnî, V, 229-231; Muhtasar, s. 180. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 247.

517 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 175-181; el-Muğnî, V, 232-240; Muhtasar, s. 181.

518 bk. Şerhü'l-Usûli'l-hamse. s. 181-182.

519 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğni, V, 232-235; Muhtasar, s. 181.

520 Kadı Abdülcebbâr, ei-Muğni, V, 235-240.

521 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 247-248.

522 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli’l-hamse, s. 167-175; et-Muğni, V, 241-243; Muhtasar, s. 181. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 248-249.

523 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 184-190.

524 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 249.

525 Kadı Abdülcebbar, Şerkhü'l-Usûli'l-hamse, s. 213-216; el-Muğnî, V, 247-248. İlyas Çelebi, İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları:249.

526 Mücessime: Allah Teâlâ'yı cisim şeklinde tasavvur eden, O'na mekân, beden ve organlar isnat eden fırkalara verilen genel addır. Haşviyye, Kerramiyye ve Müşebbihe bunlardan bazılarıdır, bk. M. Cevad Meşkûr, Mevsûa, s. 449-450.

527 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 217-224; el-Muğnî, V, 236.

528 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 225.

529 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 226-230; Muhtasar, s. 185-189. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 250.

530 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 230-232; Muhtasar, s. 189. İlyas Çelebi, İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları:251.

531 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 277-298; el-Muğnî, V, 244-246; Muhtasar, s. 199-201.

532 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 199-200. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 251.

533 Kadı Abdülcebbâr, Fazlü'l-itizal, s. 158-159.

534 eş-Şûrâ: 42/51.

535 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l Usûli'l-hamse, s. 233-248, 267-272; Muhtasar, s. 190-192.

536 Kadı Abdülcebbar, Tenzihü-l-Kur'an, Kahire 1329, s. 358-359.

537 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usüli’l-hamse, s. 248-261.

538 Zühdi Carullah, el-Mu'tezile, s. 91-94.

539 Hayyât, el-İntisar, s. 67-68. İlyas Çelebi, İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları:251-254.

540 İlyas Çelebi, İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları:255.

541 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 431-440; Muhtasar, s. 196-197.

542 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 434.

543 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, VI, 104.

544 Kadı Abdülcebbâr, Şerhul-Usûli'l-hamse, s. 440; el-Muğnî, VI, 149.

545 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 301-313; el-Muğnî, VI, 143-144;

546 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, VI/2, 51, 60-61. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 255-256.

547 et-Tevbe: 9/46.

548 el-İsrâ: 17/38.

549 Kadı Abdülcebber, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 439.

550 Gafir: 40/31.

551 el-Bakara: 2/205.

552 el-İsrâ: 17/38.

553 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 461.

554 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 469.

555 el-Bakara: 2/253.

556 el-En'am: 6/111.

557 el-İnsan: 776, 30

558 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 575. 159 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 257-258.

559 Kadı Abdülcebbar, Şerhül-Usüli'l-hamse, s. 528; el-Muğnî, VII, 6-13, 84; Muhtasar, s. 193.

560 Eş’ari, Makalat, s. 191.

561 Zühdi Carullah, el-Mu'tezile, s. 86-87.

562 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, VII, 84.

563 Kadı Abdülcebbar, Şerhül-Usûli'l-hamse, s. 534-549.

564 Kadı Abdülcebbâr, Muhtasar, s. 193.

565 Kadı Abdükebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 535; el-Muğnî, VII, 58-59.

566 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü-l-Usûli’l-hamse, s. 532-535; el-Muğnî, VII, 14-20.

567 Kaadı Abdülcebbâr, el-Muğnî, VII, 62-83.

568 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 523.

569 Kadı Abdülcebbâr, el-Muğni, VII, 86.

570 el-Ahkâf: 46/12.

571 ez-Zümer: 39/23.

572 el-A'raf: 7/185.

573 el-Ahzab: 33/37.

574 Kadı Abdülcebbâr, Muhtasar, s. 194-195; Şerhü’l-Usûli'l-hamse, s. 531- 532

575 MacDonald, Development of Muslim, s. 146.

576 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, VII, 3-4. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 258-262.

577 Kadı Abdülcebbar, ae., XX, 187-189.

578 Kadı Abdülcebbar, ae., XX, 187-193.

579 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, XX/2, 186, 199, 220. İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 262-263.

580 Kadı Abdülcebbar, Muhtasar, s. 169.

581 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 313.

582 Kadı Abdülcebbar, Fazlü'l-itizal, s. 141.

583 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, VI/I, 49-50.

584 Kadı Abdülcebbar, Şerhü'l-Usûli'l-hamse, s. 301; Muhtasar, s. 202.

585 Muhtasar, s. 169.

586 Kadı Abdülcebbar, el-Muğnî, Vl/I, 48.

587 Kadı Abdülcebbar, Şerhü’l-Usûli'l-hamse, s. 132, 301.

588 Kadı Abdülcebbâr, Şerhül'l-Usûli'l-hamse, s. 123, 133.

589 Kadı Abdülcebbâr, Fazlü'l-i'tizal, s. 348-349.

590 Kadı Abdülcebbâr, Şerhü'l-Usûlli'l-hamse, s. 301.

591 İlyas Çelebi, İslâm İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, Rağbet Yayınları: 263-267.

592 et-Tevbe: 9/51.

593 el-A'raf: 7/188.

594 İbrahim: 14/4; en-Nahl: 16/93.