Işmaqdansa

Dil x
üsusiyyətləri 
- F
ərman, qərar, əmr kimi sə-
r
əncamda da rəsmi ədəbi dil üslublarından istifadə edilir. Burada 
dola
Ģıq ifadələrə, ibarəbazlığa yol vermək olmaz. Heç bir bədii 
s
öz və ifadə sərəncamda iĢlənməz.
Aray
ış –
t
ürk mənĢəli sözdür, arama, axtarma mənasın-
dad
ır. Müasir dövrdə hüquqi sənəd olub Ģəxsiyyət, iĢ və hadisə 
haqq
ında tərtib edilərək aid olduğu obyekt barədə nəyi isə təsdiq 
edir. 
Mahiyy
əti
– hər hansı bir Ģəxsın bir yerdə yaĢaması, 
i
Ģləməsi, oxuması, müəyyən obyek, hadisə haqqında da arayıĢ 
t
ərtib edilir. 
M
əzmunu
– ArayıĢın kimə və nə üçün verildiyi 
g
östərilir. Habelə arayıĢın hansı məqsədlə tərtib edildiyi qeyd 
edilir. Aray
ıĢ müəssisə rəhbəri tərəfindən imzalanır (Bəzi hallarda 
m
üəssisənin kadrlar Ģöbəsinin müdiri, mühasib, fakültə dekanları 
v
ə s. arayıĢ verə bilər). ArayıĢın sonunda sənədin hara təqdim 
olunmas
ı göstərilir. Bütün hallarda məsul Ģəxslərin imzası 
m
öhürlə təsdiq olunmalıdır. 
Formas
ı
– Çox vaxt arayıĢlar xüsusi 
blankda yaz
ılır. ArayıĢ sözü vərəqin ortasında yazılır. Vərəqin sol 
t
ərəfində idarənin Ģtampı olur. ġtampın aĢağı sətrində nömrəsi 
v
ə verildiyi tarix göstərilir. ArayıĢın məzmunu yekunlaĢdıqdan 
sonra m
üəssisə rəhbərinin imzası, soyadı və titulu göstərilir. 
Dili
– ArayıĢın dili xüsusi üslubda tənzimlənir. Burada söz sırası 
pozulur. X
əbər əvvəldə gəlir. ArayıĢ sırf elmi ədəbi dildə yazıl-
mal
ı, heç bir bədiiliyə, emosionallığa yol verilməməlidir. 
Aray
ıĢ hər hansı bir Ģəxsin kimliyini təsdiq etmək məqsədilə 
dig
ər təĢkilat tərəfindən verilir. Bir arayıĢda bir və ya bir neçə 
Ģəxs haqqında da məlumat vermək mümkündür, lakin mürəkkəb 
m
əzmuna malik olan arayıĢ növü də vardır. Belə arayıĢı 
t
əĢkilatlar bir-birinə təqdim edir. Çox zaman burada müəyyən bir 
hadis
ənin gediĢi öz əksini tapır. Bəzən cinayət xarakterli məsə-

---

87 
l
ələr də arayıĢda əks etdirilir. ArayıĢın özünəməxsus forması var. 
Bel
ə ki, arayıĢın sol tərəfində üst küncündə idarənin Ģtampı, 
ortada aray
ıĢ sözü, aĢağıda məzmunu, daha sonra arayıĢın 
t
əqdim olunduğu yer göstərilir. Axırda arayıĢı təsdiq edən rəhbə-
rinin imzas
ı və möhürü vurulur. 
Ərizə -
Yaz
ılı iĢgüzar kommunikasiyanın ən sadə və ən 
populyar formalar
ından biri olan ərizə ərəbcə "ərz” sözündən 
g
ötürülmüĢdür və iki mənada iĢlənir.
 
1. M
üraciət etmək ," ərz etmək" . 
2. M
üəyyən formaya malik, rəsmi Ģəkildə yazılmıĢ müraciət
B
ütün digər sənədlər kimi ərizə də müəyyən bir məz-
muna malik olur v
ə bu əlamətinə görə onun növünə təsadüf 
edilir 
a) 
ġikayət xarakterli ərizələr 
b) Xahi
Ģ etmək məqsədi ilə yazılan ərizələr 
Ərizənin tərtibatına verilən tələblər aĢağıdakılardır 
1. 
Ərizənin baĢlığı, yəni kimə və kimdən yazılması dəqiq 
olmal
ıdır 
; 
2. 
Ərizənin məzmunu qısa , faktlar isə konkret olmalıdır ; 
3. 
Ərizəni ərizəçi öz xətti ilə yazmalıdır 
4. 
Ərizənin sonunda il, ay, gün və ərizəçinin Ģəxsi imzası 
qoyulmal
ıdır 
; 
Ərizələrin məzmunu müxtəlif olsa da , forma standart 
olmal
ıdır. Ərizələr formasına görə sadə və mürəkkəb ol-maqla 
iki c
ür olur. Sadə ərizədə fikir bir neçə cümlə ilə verilir, ərizənin 
m
ürəkkəb formasında isə bir sıra rəsmi sənədlərin adı çəkilir, 
onlara m
ünasibət göstərilir və münasibətin icrası üçün rəhbər-
likd
ən bu barədə sərəncam verilməsi xahiĢ olunur. Sadə və 
m
ürəkkəbliyindən asılı olmayaraq, ərizənin yazılıĢ forması 
bel
ədir: 
1. V
ərəqin əvvəlində abzasdan böyük hərflə təĢkilatın və 
m
üraciət edilən Ģəxsin adı və soyadı qeyd olunur. 
2. S
ətrin 1/2 hissəsi həcmində sağ tərəfdə kimdən sualını 
verm
əklə ərizəçinin adı, soyadı göstərilir. 
3. V
ərəqin ortasında "Ərizə " sözü yazılır. 

---

88 
4. T
əzə sətirdən qısa, aydın və məzmunlu Ģəkildə ərizəçinin fikri 
Ģərh olunur. 
5. 
Ərizənin sonunda ərizəçinin adı, soyadı yazılır, imza qoyulur 
v
ə onun yazılma tarixi göstərilir.