İsmayil haciyev
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
11 90-cı illərin sonlarına yaxın Heydər Əliyev bir-bi- rinin ardınca çox böyük tarixi dəyəri olan, siyasi əhəmiy- yət daşıyan və Azərbaycan tarixində təhlilini tapmayan məsələlərə həsr edilmiş fərman və sərəncamlar imzalamış- dır. Bu fərman və sərəncamların verilməsi də təsadüfi de- yil. Ölkə Prezidentinin bu qərarları müəyyən tarixi məsə- lələrin araşdırılmasına diqqətin artırılmasına yönəldilmiş- dir. «Kitabi-Dədə Qorqud dastanlarının 1300 illiyi haq- qında» (20 aprel 1997), «Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında» (30 yanvar 1998), «İslam sivilizasiyası Qafqazda» mövzusunda bey- nəlxalq simpoziumun keçirilməsi haqqında» (22 fevral 1998), «Azərbaycan Respublikasının dövlət atributlarının təbliği işinin gücləndirilməsi haqqında» (13 mart 1998), «Naxçıvan Muxtar Respublikasının 75 illiyinin keçiril- məsi haqqında» (4 fevral 1999) və başqa bu kimi qərarlar tariximizin öyrənilməsinə, milli-tarixi yaddaşımızın bərpa edilməsinə yönəlmişdir. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin «1948- 1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazi- sindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə deporta- siyası haqqında» 1997-ci il 18 dekabr və «Azərbaycanlı- ların soyqırımı haqqında» 1998-ci il 26 mart tarixli fər- manları çox böyük uzaqgörən siyasətə, strateji məqsədlə- rə, tarixi ədalətsizlyə qarşı yönəltməklə qalmır, həm də ta- rixi yaddaşımıza qayıdış, son iki əsrdə Qafqazda azərbay- canlılara qarşı məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilən etnik təmizləmə, soyqırımı siyasəti ifşa olunmuşdur. Deportasiya ilə bağlı Prezident fərmanı erməni şovi- nistlərinin və onların havadarlarının «türksüz Ermənistan» siyasətinin ifşasına və dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına yönəldilmiş tarixi əhəmiyyəti olan qiymətli bir sənəddir. 12 Hələ bu fərmandan əvvəl 1997-ci il may ayının 27-də Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi ilə əlaqədar olaraq Pre- zident Heydər Əliyev öz nitqində demişdir: «Azərbaycan xalqına bu dövrdə vurulan ən böyük zərbələrdən biri də 1947-1948-ci illərdə Azərbaycan xalqına qarşı sovet haki- miyyəti tərəfindən edilmiş ən böyük ədalətsizlikdir. Təəs- süflər olsun ki, bizim tarixçilərimiz və hamımız nədənsə bu hadisəyə o vaxtlar da və indi də, xüsusən dövlət müstə- qilliyimizi əldə etdikdən sonra da doğru-düzgün qiymət verə bilməmişik». 1 Deməli, 18 dekabr tarixli fərman Pre- zidentin həmin çıxışından irəli gələn tarixi sənəddir. Fər- manda göstərilir: «Son iki əsrdə Qafqazda azərbaycanlı- lara qarşı məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilmiş etnik- təmizləmə və soyqırımı siyasəti nəticəsində xalqımız ağır məhrumiyyətlərə, milli faciə və məşəqqətlərə məruz qal- mışdır. Mərhələ-mərhələ gerçəkləşdirilən belə qeyri-insani siyasət nəticəsində azərbaycanlılar indi Ermənistan adlan- dırılan ərazidən-min illər boyu yaşadıqları öz doğma tari- xi-etnik torpaqlarından didərgin salınaraq kütləvi qətl və qırğınlara məruz qalmış, xalqımıza məxsus minlərlə tarixi- mədəni abidə və yaşayış məskəni dağıdılıb viran edil- mişdir». 2 Həmin fərmanla Prezident Heydər Əliyevin sədrliyi ilə Dövlət komissiyası yaradılmış və onun qarşısına 1948- 1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazi- sindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə depor- tasiyasının hərtərəfli tədqiq edilməsi, Azərbaycan xalqına qarşı dövlət səviyyəsində həyata keçirilmiş bu tarixi 1 «Azərbaycan» qəzeti, 1997, 28 may. 2 Yenə orada, 1997, 19 dekabr. 13 cinayətə hüquqi-siyasi qiymət verilməsi və onun beynəl- xalq ictimaiyyətə çatdırılması vəzifəsi qoyulmuşdu. Fərmanda göstərildiyi kimi, SSRİ Nazirlər Sovetinin 1947-ci il 23 dekabr və 1948-ci il 10 mart tarixli qərarları Azərbaycan xalqına qarşı növbəti tarixi cinayət aktı ol- muş, 1948-1953-cü illərdə 150 mindən çox azərbaycanlı Qərbi Azərbaycan ərazisindəki dədə-baba yurdlarından könüllülük adı altında, əslində kütləvi surətdə və zorakı- lıqla sürgün olunmuşdur. 1 Adi normalara zidd olan bu qə- rarların icrası zamanı avtoritar-totalitar rejimin mövcud repressiya qaydaları geniş tətbiq edilmiş, minlərlə insan, o cümlədən qocalar və körpələr ağır köçürülmə şəraitinə, kəskin iqlim dəyişikliyinə, fiziki sarsıntılara, mənəvi təz- yiqlərə və təhqirlərə dözməyərək həlak olmuşlar. Qeyd etməliyik ki, adı çəkilən fərmanda əsasən beş cəhət diqqəti cəlb edir: son iki əsrdə Qafqazda azərbay- canlılara qarşı məqsədyönlü həyata keçirilmiş etnik təmiz- ləmə və soyqırımı siyasəti; azərbaycanlılar tarixi-etnik tor- paqlardan qovulduqdan sonra onlara məxsus minlərlə tari- xi-mədəni abidələrin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi və yaşayış məntəqələrinin dağıdılması; SSRİ Nazirlər So- vetinin 1947-ci il 23 dekabr tarixli 4083 nömrəli, 1948-ci il 10 mart tarixli 254 nömrəli qərarlarının Azərbaycan xal- qına qarşı dövlət səviyyəsində tarixi cinayət aktı elan edil- məsi; bu cinayət aktının həyata keçirilməsində Azərbayca- nın o dövrkü rəhbərliyinin öz xalqının taleyinə zidd möv- qe tutması; 1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermə- nistandan deportasiya edilməsi faktının hərtərəfli tədqiq edilməməsi, ona hüquqi-siyasi qiymət verilməməsi və beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılmaması. 1 “Azərbaycan” qəzeti, 1997, 19 dekabr. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|